BomenJonge plantjes staan minder sterk dan oude bomen. Dr. A. van Brummelen (1928-1999) deed op dit punt een wijze les op: ‘Wij liepen die mooie lentemiddag door de jonge aanplant van de buitenplaats. Zo-even hadden wij het oude geboomte bekeken. Prachtige eiken trokken ons oog aan. Sommige bomen waren al tientallen jaren oud. Enkele beuken bekoorden de schoonheidszin door hun mooie vormen. Maar nu waren wij bij het jonge goed. Zo noemde de boswachter dat. Op een zeker moment vroeg iemand uit ons gezelschap: waarom zet u die jonge aanplant hier zo in de ruimte? Krijgt die niet veel te veel te lijden van de wind en de regen? Welnee, zei de boswachter, die jonge boompjes, die u daar ziet, moeten juist door de wind hun wortels dieper in de aarde graven en dat jonge goed zou door het te poten onder die oude bomen van de regendrup te veel lijden. Open in de zon en open in de wind, dat vormt het beste voor de toekomst.’  VormingVan Brummelen is er dankbaar voor dat oudere christenen zich ontfermen over jongere christenen: ‘Er zijn christenen, gerijpt in de omgang met God. Zulke mensen zijn de eersten om af te dalen tot de jonge mensen, pas in de strijd gekomen. Vaak heeft het ons ontroerd hoeveel tere zielzorg zulke oude christenen konden oefenen aan jonge christenen. Weet u, wat ze altijd zeggen? Wij merken wel dat je moedeloos wordt, wanneer je jezelf met ons in stilte vergelijkt. Maar acht de dag van de kleine dingen niet gering, wij hebben in de loop der jaren ook veel moeten leren, en nog veel meer moeten afleren. Christen-zijn betekent gedurig in de leerschool verkeren.’  KlipDe predikant wijst op een gevaarlijke klip waar jonge christenen op kunnen varen, als zij zich meer spiegelen aan mensen dan aan de Bijbel. Met name wanneer zij onevenwichtige levensbeschrijvingen als norm nemen om zich aan te spiegelen. Van Brummelen: ‘Intussen, geheel anders staat de zaak, wanneer wij als jong christen de levensbeschrijvingen van grote vromen lezen. Deze hebben helaas het gebrek, dat zij uitsluitend de lichtkant van de persoon laten zien. Het schijnt soms wel, dat zij de schaduw ook tot licht omtoveren.  Dàt doet de Schrift helemaal niet. Die toont ons de heiligen zoals zij werkelijk zijn. Het gaat de Schrift niet om de eer van de heiligen maar om de eer van God. Daarom ontmoedigt ons de Schrift nooit in de levenstekening van de heiligen. De boeken, over grote vromen geschreven, dragen dat gevaar wel in zich. Zij brengen de jonge mens in gevaar om te vragen of hij wel een mens is, omdat hij geen man is. Vooral als de beschreven hoofdpersoon buitengewone ervaringen heeft gehad, gaat de lezer zich allicht verontrusten. Ik heb zulke dingen niet gehad, althans niet op zo’n manier, is het bij mij wel echt? Met name, wanneer de dweepzucht naar voren komt in zulke boeken, treedt dit gevaar op.’  Volgens Van Brummelen gaat het mis als mensen zich slechts laten leiden door allerlei hemelse stemmen, bovennatuurlijke inspraak in het hart en dergelijke bijzondere ervaringen. De predikant merkt dat jongeren daardoor in verwarring raken: ‘Kan het bij mij wel ooit iets wezen, ik heb zulke belevingen nimmer meegemaakt.’ Nuchter en wijs concludeert Van Brummelen: ‘Daarom kan men jonge mensen er niet genoeg aan herinneren, dat zij nooit een ander voorbeeld en maatstaf moeten nemen voor hun christelijk leven dan de Bijbel.’   Leestip: Stilte van het hart, verzameld werk van dr. A. van Brummelen (De Banier). 

BomenJonge plantjes staan minder sterk dan oude bomen. Dr. A. van Brummelen (1928-1999) deed op dit punt een wijze les op: ‘Wij liepen die mooie lentemiddag door de jonge aanplant van de buitenplaats. Zo-even hadden wij het oude geboomte bekeken. Prachtige eiken trokken ons oog aan. Sommige bomen waren al tientallen jaren oud. Enkele beuken bekoorden de schoonheidszin door hun mooie vormen. Maar nu waren wij bij het jonge goed. Zo noemde de boswachter dat. Op een zeker moment vroeg iemand uit ons gezelschap: waarom zet u die jonge aanplant hier zo in de ruimte? Krijgt die niet veel te veel te lijden van de wind en de regen? Welnee, zei de boswachter, die jonge boompjes, die u daar ziet, moeten juist door de wind hun wortels dieper in de aarde graven en dat jonge goed zou door het te poten onder die oude bomen van de regendrup te veel lijden. Open in de zon en open in de wind, dat vormt het beste voor de toekomst.’  VormingVan Brummelen is er dankbaar voor dat oudere christenen zich ontfermen over jongere christenen: ‘Er zijn christenen, gerijpt in de omgang met God. Zulke mensen zijn de eersten om af te dalen tot de jonge mensen, pas in de strijd gekomen. Vaak heeft het ons ontroerd hoeveel tere zielzorg zulke oude christenen konden oefenen aan jonge christenen. Weet u, wat ze altijd zeggen? Wij merken wel dat je moedeloos wordt, wanneer je jezelf met ons in stilte vergelijkt. Maar acht de dag van de kleine dingen niet gering, wij hebben in de loop der jaren ook veel moeten leren, en nog veel meer moeten afleren. Christen-zijn betekent gedurig in de leerschool verkeren.’  KlipDe predikant wijst op een gevaarlijke klip waar jonge christenen op kunnen varen, als zij zich meer spiegelen aan mensen dan aan de Bijbel. Met name wanneer zij onevenwichtige levensbeschrijvingen als norm nemen om zich aan te spiegelen. Van Brummelen: ‘Intussen, geheel anders staat de zaak, wanneer wij als jong christen de levensbeschrijvingen van grote vromen lezen. Deze hebben helaas het gebrek, dat zij uitsluitend de lichtkant van de persoon laten zien. Het schijnt soms wel, dat zij de schaduw ook tot licht omtoveren.  Dàt doet de Schrift helemaal niet. Die toont ons de heiligen zoals zij werkelijk zijn. Het gaat de Schrift niet om de eer van de heiligen maar om de eer van God. Daarom ontmoedigt ons de Schrift nooit in de levenstekening van de heiligen. De boeken, over grote vromen geschreven, dragen dat gevaar wel in zich. Zij brengen de jonge mens in gevaar om te vragen of hij wel een mens is, omdat hij geen man is. Vooral als de beschreven hoofdpersoon buitengewone ervaringen heeft gehad, gaat de lezer zich allicht verontrusten. Ik heb zulke dingen niet gehad, althans niet op zo’n manier, is het bij mij wel echt? Met name, wanneer de dweepzucht naar voren komt in zulke boeken, treedt dit gevaar op.’  Volgens Van Brummelen gaat het mis als mensen zich slechts laten leiden door allerlei hemelse stemmen, bovennatuurlijke inspraak in het hart en dergelijke bijzondere ervaringen. De predikant merkt dat jongeren daardoor in verwarring raken: ‘Kan het bij mij wel ooit iets wezen, ik heb zulke belevingen nimmer meegemaakt.’ Nuchter en wijs concludeert Van Brummelen: ‘Daarom kan men jonge mensen er niet genoeg aan herinneren, dat zij nooit een ander voorbeeld en maatstaf moeten nemen voor hun christelijk leven dan de Bijbel.’  Leestip: Stilte van het hart, verzameld werk van dr. A. van Brummelen (De Banier).

376 | Vorming van jonge christenen

RoepenEr zijn dagen dat we keurige woorden bidden. Als in een stroom zeggen we de bekende woorden. Wanneer we echter door moeilijke periodes gaan, of met veel vragen lopen, klinkt ons gebed niet zo keurig. Soms is het haast een schreeuw tot God. Dat blijkt in Psalm 43. Ds. L. Kievit merkt daarbij op dat zo’n schreeuw een doel heeft. Je richt je op de Heere: ‘Als een hert schreeuwt naar de waterstromen, zo schreeuwt mijn ziel tot U, o God. Die schreeuw laat zich niet bedwingen door duizend waaroms, hij breekt er doorheen, hij richt zich rechtstreeks tot U: zend Uw licht en Uw waarheid.’  GidsenWij willen graag zelf controle houden. De Heere leert echter roepen tot Hem, om hulp door twee gidsen: Zijn licht en Zijn waarheid. Kievit: ‘Nu daalt er vrede, midden in de ontsteltenis. Ik doe geen krampachtige pogingen, om mij aan mijn eigen haren op te trekken, ik zou alleen maar dieper in het moeras wegzinken. Ik strek mijn handen uit naar U. Doe mij recht o God, dat is: redt mij naar Uw gerechtigheid. Breng mij weder tot U, o God van mijn heil. Hoe dan? Zend Uw licht en Uw waarheid. Ik kan niet op eigen gelegenheid, ik kan niet met behulp van eigen inzicht en kracht tot U komen. Uw licht en Uw waarheid, dat zijn twee gezanten van U. Stuur ze naar mij toe. Zij zullen mijn geleide zijn. Dan zal ik mijn voet aan geen steen stoten. Dan word ik onderweg bewaard en gevoerd tot in Uw nabijheid. In Uw licht en Uw waarheid komt U zelf immers tot mij over, om mij mee te nemen.  LichtUw licht. Dat is Uw genade! Het licht van Uw aangezicht, dat gaat schijnen, dat de duisternis te lijf gaat en verdrijft. Uw licht. Dat zijn niet slechts de lichtstralen die verspreid over mijn pad vallen, dat is Uw Christus! Hij zoekt mensen op, die verdwaald zijn in hun vragen, vastgelopen in hun moeilijkheden. Mensen, die roepen om hulp. Mensen die smachten naar de gemeenschap met God. Uw licht. Reeds nadert Hij, de Gezondene van de Vader, vol van genade en vol van waarheid. Hoe straalt zijn heerlijheid ons tegen. Hij brengt genade mee en genade roemt tegen het oordeel. Hij is de blinkende morgenster, die de dageraad van het heil aankondigt. Uw licht, o God. Ik kan het niet ontsteken, maar dat is ook niet nodig. Zie, hier ben Ik. Ik ben het licht der wereld! Waarom verstoot U mij dan? Ik verstoot u niet. Ik stuur Mijn eigen Zoon. Hem heb Ik verstoten tot in de stikdonkere nacht des doods, om u te kunnen aannemen. Kun je nu de weg naar Mij vinden? WaarheidEn Uw waarheid. Uw trouw betekent dat. Heer, overtuig mij ervan, dat het toch waar is, dat U mijn God bent. Hoe wordt het aangevochten, door mensen en machten. Hoe geef ik voet aan het ongeloof, dat U verdacht maakt, en achter al Uw woorden een vraagteken zet. Wat U gesproken hebt zou niet waarachtig zijn. Uw openbaring zou een zinsbegoocheling zijn. Maakt U mij maar wat wijs? Maakte ik mijzelf soms wat wijs, toen ik zei: U bent de God van mijn sterkte? Heb ik tevergeefs mijn hoop op U gevestigd? Twist U mijn twistzaak. Zendt Uw waarheid. Overtuig mij ervan, dat U betrouwbaar bent, dat U al Uw woorden bevestigt. Zend Uw Geest, de Geest der waarheid. Die Uw woord verzegelt in mijn hart. De Geest van het geloof, waardoor ik U voor een Waarmaker van Uw woord houd. Die Geest getuigt met onze geest, dat wij kinderen Gods zijn. LeidingJa, Heere. Zend Uw licht en Uw waarheid. Uw Zoon en Uw Geest. Zij zullen mij helderheid en zekerheid schenken aangaande U. Zij zullen mij geleiden, Zij zullen mijn gidsen zijn en tegelijk mijn pleiters in de rechtzaak die mij bezighoudt. Licht en waarheid, dat zijn de goede gidsen, dat zijn de goede pleiters.’  De dichter gaat met zijn vraag naar de berg van Gods heiligheid, naar de tempelberg. In Gods nabijheid. Hij verlangt naar Sion. De Heere nabij te zijn. De twee gidsen van ‘licht’ en ‘waarheid’ brengen ons daar volgens Kievit: ‘Aan hen mag ik mij toevertrouwen, dan is er geen vergissing mogelijk. Dan worden er geen slagbomen neergelaten dan heb ik een vrije toegang. Dan zal het verlangen van mijn hart vervuld worden, dan blijken al Gods woorden waar. Dan wacht God op mij, om mij in Zijn gemeenschap te doen leven. Dan, o dan. Wanneer zal ik ingaan om voor Gods aangezicht te verschijnen?’   Leestip, meditatie ds. L. Kievit, Waarheidsvriend 1964. 

RoepenEr zijn dagen dat we keurige woorden bidden. Als in een stroom zeggen we de bekende woorden. Wanneer we echter door moeilijke periodes gaan, of met veel vragen lopen, klinkt ons gebed niet zo keurig. Soms is het haast een schreeuw tot God. Dat blijkt in Psalm 43. Ds. L. Kievit merkt daarbij op dat zo’n schreeuw een doel heeft. Je richt je op de Heere: ‘Als een hert schreeuwt naar de waterstromen, zo schreeuwt mijn ziel tot U, o God. Die schreeuw laat zich niet bedwingen door duizend waaroms, hij breekt er doorheen, hij richt zich rechtstreeks tot U: zend Uw licht en Uw waarheid.’  GidsenWij willen graag zelf controle houden. De Heere leert echter roepen tot Hem, om hulp door twee gidsen: Zijn licht en Zijn waarheid. Kievit: ‘Nu daalt er vrede, midden in de ontsteltenis. Ik doe geen krampachtige pogingen, om mij aan mijn eigen haren op te trekken, ik zou alleen maar dieper in het moeras wegzinken. Ik strek mijn handen uit naar U. Doe mij recht o God, dat is: redt mij naar Uw gerechtigheid. Breng mij weder tot U, o God van mijn heil. Hoe dan? Zend Uw licht en Uw waarheid. Ik kan niet op eigen gelegenheid, ik kan niet met behulp van eigen inzicht en kracht tot U komen. Uw licht en Uw waarheid, dat zijn twee gezanten van U. Stuur ze naar mij toe. Zij zullen mijn geleide zijn. Dan zal ik mijn voet aan geen steen stoten. Dan word ik onderweg bewaard en gevoerd tot in Uw nabijheid. In Uw licht en Uw waarheid komt U zelf immers tot mij over, om mij mee te nemen.  LichtUw licht. Dat is Uw genade! Het licht van Uw aangezicht, dat gaat schijnen, dat de duisternis te lijf gaat en verdrijft. Uw licht. Dat zijn niet slechts de lichtstralen die verspreid over mijn pad vallen, dat is Uw Christus! Hij zoekt mensen op, die verdwaald zijn in hun vragen, vastgelopen in hun moeilijkheden. Mensen, die roepen om hulp. Mensen die smachten naar de gemeenschap met God. Uw licht. Reeds nadert Hij, de Gezondene van de Vader, vol van genade en vol van waarheid. Hoe straalt zijn heerlijheid ons tegen. Hij brengt genade mee en genade roemt tegen het oordeel. Hij is de blinkende morgenster, die de dageraad van het heil aankondigt. Uw licht, o God. Ik kan het niet ontsteken, maar dat is ook niet nodig. Zie, hier ben Ik. Ik ben het licht der wereld! Waarom verstoot U mij dan? Ik verstoot u niet. Ik stuur Mijn eigen Zoon. Hem heb Ik verstoten tot in de stikdonkere nacht des doods, om u te kunnen aannemen. Kun je nu de weg naar Mij vinden? WaarheidEn Uw waarheid. Uw trouw betekent dat. Heer, overtuig mij ervan, dat het toch waar is, dat U mijn God bent. Hoe wordt het aangevochten, door mensen en machten. Hoe geef ik voet aan het ongeloof, dat U verdacht maakt, en achter al Uw woorden een vraagteken zet. Wat U gesproken hebt zou niet waarachtig zijn. Uw openbaring zou een zinsbegoocheling zijn. Maakt U mij maar wat wijs? Maakte ik mijzelf soms wat wijs, toen ik zei: U bent de God van mijn sterkte? Heb ik tevergeefs mijn hoop op U gevestigd? Twist U mijn twistzaak. Zendt Uw waarheid. Overtuig mij ervan, dat U betrouwbaar bent, dat U al Uw woorden bevestigt. Zend Uw Geest, de Geest der waarheid. Die Uw woord verzegelt in mijn hart. De Geest van het geloof, waardoor ik U voor een Waarmaker van Uw woord houd. Die Geest getuigt met onze geest, dat wij kinderen Gods zijn. LeidingJa, Heere. Zend Uw licht en Uw waarheid. Uw Zoon en Uw Geest. Zij zullen mij helderheid en zekerheid schenken aangaande U. Zij zullen mij geleiden, Zij zullen mijn gidsen zijn en tegelijk mijn pleiters in de rechtzaak die mij bezighoudt. Licht en waarheid, dat zijn de goede gidsen, dat zijn de goede pleiters.’  De dichter gaat met zijn vraag naar de berg van Gods heiligheid, naar de tempelberg. In Gods nabijheid. Hij verlangt naar Sion. De Heere nabij te zijn. De twee gidsen van ‘licht’ en ‘waarheid’ brengen ons daar volgens Kievit: ‘Aan hen mag ik mij toevertrouwen, dan is er geen vergissing mogelijk. Dan worden er geen slagbomen neergelaten dan heb ik een vrije toegang. Dan zal het verlangen van mijn hart vervuld worden, dan blijken al Gods woorden waar. Dan wacht God op mij, om mij in Zijn gemeenschap te doen leven. Dan, o dan. Wanneer zal ik ingaan om voor Gods aangezicht te verschijnen?’  Leestip, meditatie ds. L. Kievit, Waarheidsvriend 1964.

375 | Ds. L. Kievit over twee gidsen: licht en waarheid

Kloof 1: zondeIn het paradijs gingen mensen vertrouwelijk om met God. Adam had omgang met de Heere. Die innige omgang werd doorbroken toen hij zondigde. Hij kon niet meer zomaar tot God gaan. Moest leren schuilen achter een offer. Verkeerden we eerst in nabijheid van God, nu is er afstand gekomen. Ging Adam vertrouwelijk om met de Heere, nu is van directe aanspraak geen sprake meer. De zonde maakte scheiding, doorbrak de voortdurende omgang met de Heere. We staan schuldig voor God. Soms heb je het gevoel voor een onoverbrugbare kloof te staan. Kloof 2: afstand mens en GodDe tweede kloof blijkt daarin dat wij als beperkt schepsel staan voor de oneindige majesteit van God. Hij is de geheel andere. Hoe zouden we tot Hem komen? Hij is geen mens zoals wij. Hij is zo verheven, zo groot, zo alles omvattend. Hoe zouden we als nietig mens tot Hem kunnen naderen? De Heere is van een andere orde dan wij. Soms heb je het gevoel voor een onoverbrugbare kloof te staan.  Niet door eigen inspanningEr zijn mensen die de kloof van de zonde negeren en denken dat zij zelf door meditatietechnieken de tweede kloof kunnen overbruggen. Dan leef je alsof wij niet zondigden tegen God en probeer je toch met Hem om te gaan.  Je wilt dan de tweede kloof op eigen kracht overbruggen en negeert de eerste kloof. Dit gebeurt door meditatietechnieken of spirituele activiteiten. Dan denk je op eigen kracht in de geestelijke wereld in te dringen. Hier blijkt veel markt voor te zijn in de wereld om ons heen.  Alsof er van zonde geen sprake zou zijn. Alsof wij zonder Middelaar tot God zouden kunnen naderen. Alsof wij niet als schuldig staan voor Hem. Dan onderschat je echt de brede kloof die er is tussen God en mens als gevolg van onze zonden; je onderschat tevens de immense afstand die er is tussen God en mens.  Werkelijk God en werkelijk mensHoe is de Heere dan toch te benaderen? Hoe worden die twee kloven gedicht? Wie vormt de brug daaroverheen? Wie dicht de kloof die tussen ons en God is als gevolg van onze zonden? Wie maakt het mogelijk om tot God te naderen, ondanks de immense afstand die er is tussen het beperkte schepsel en de alomtegenwoordige God? Dat doet nu Jezus Christus.  De ontzaglijk hoge, heilige, verheven God, die met recht en reden vertoornd is vanwege onze zonden; komt Zelf ons tegemoet in de Zoon. Wordt benaderbaar in de Zoon. Een zondaar kan uit zichzelf God niet terugvinden. Hij laat Zich echter terugvinden door de Zoon. De Heilige Geest overtuigt ervan dat we schuldig staan voor God en leert ons pleiten op het offer van de Zoon, om genade. De Heere Jezus blijkt de Weg, de Waarheid en het Leven.  Niet ons godsdienstige gedrag brengt ons dichter bij God. Niet onze goede bedoelingen brengen ons dichter bij Hem. Niet ons krachtige denken brengt ons dichter bij Hem. Niet ons theologiseren brengt ons dichter bij Hem.  Dat is allemaal werk van beneden naar boven. Dan komen wij om Hem iets aan te bieden wat zou kunnen voldoen. Hij schenkt ons het onverdiende, waar we geen enkel recht op hebben; Zijn Zoon tot verzoening voor de schuld. Dat kan omdat Christus werkelijk God is en Mens wilde worden. Immanuël, God met ons. Zo lag Hij in de kribbe. Zo heeft Hij de wet volbracht. Zo ging Hij aan het kruis. Zo stond Hij op uit de dood. Hij overwon zonde, dood en duivel. Hij in de plaats van zondige mensen.  In de hemelDe Heere Jezus Christus liet ons hier niet alleen. Hij werft Zijn Kerk; en schonk de Heilige Geest. We horen het in Handelingen 2: ‘Hij dan, door de rechterhandGods verhoogd zijnde, en de belofte des Heiligen Geestes, ontvangen hebbende van den Vader, heeft dit uitgestort, dat gij nu ziet en hoort.’  Jezus is in de hemel, als Middelaar. Pleitend voor hen die Hem van eeuwigheid gegeven zijn. Door Jezus is er toegang tot God. ‘En de zaligheid is in geen Anderen; want er is ook onder den hemel geen andere Naam, Die onder de mensen gegeven is, door Welken wij moeten zalig worden.’ (Hand. 4: 12). Door de Zoon komen wij tot de Vader. 

Kloof 1: zondeIn het paradijs gingen mensen vertrouwelijk om met God. Adam had omgang met de Heere. Die innige omgang werd doorbroken toen hij zondigde. Hij kon niet meer zomaar tot God gaan. Moest leren schuilen achter een offer. Verkeerden we eerst in nabijheid van God, nu is er afstand gekomen. Ging Adam vertrouwelijk om met de Heere, nu is van directe aanspraak geen sprake meer. De zonde maakte scheiding, doorbrak de voortdurende omgang met de Heere. We staan schuldig voor God. Soms heb je het gevoel voor een onoverbrugbare kloof te staan. Kloof 2: afstand mens en GodDe tweede kloof blijkt daarin dat wij als beperkt schepsel staan voor de oneindige majesteit van God. Hij is de geheel andere. Hoe zouden we tot Hem komen? Hij is geen mens zoals wij. Hij is zo verheven, zo groot, zo alles omvattend. Hoe zouden we als nietig mens tot Hem kunnen naderen? De Heere is van een andere orde dan wij. Soms heb je het gevoel voor een onoverbrugbare kloof te staan.  Niet door eigen inspanningEr zijn mensen die de kloof van de zonde negeren en denken dat zij zelf door meditatietechnieken de tweede kloof kunnen overbruggen. Dan leef je alsof wij niet zondigden tegen God en probeer je toch met Hem om te gaan.  Je wilt dan de tweede kloof op eigen kracht overbruggen en negeert de eerste kloof. Dit gebeurt door meditatietechnieken of spirituele activiteiten. Dan denk je op eigen kracht in de geestelijke wereld in te dringen. Hier blijkt veel markt voor te zijn in de wereld om ons heen.  Alsof er van zonde geen sprake zou zijn. Alsof wij zonder Middelaar tot God zouden kunnen naderen. Alsof wij niet als schuldig staan voor Hem. Dan onderschat je echt de brede kloof die er is tussen God en mens als gevolg van onze zonden; je onderschat tevens de immense afstand die er is tussen God en mens.  Werkelijk God en werkelijk mensHoe is de Heere dan toch te benaderen? Hoe worden die twee kloven gedicht? Wie vormt de brug daaroverheen? Wie dicht de kloof die tussen ons en God is als gevolg van onze zonden? Wie maakt het mogelijk om tot God te naderen, ondanks de immense afstand die er is tussen het beperkte schepsel en de alomtegenwoordige God? Dat doet nu Jezus Christus.  De ontzaglijk hoge, heilige, verheven God, die met recht en reden vertoornd is vanwege onze zonden; komt Zelf ons tegemoet in de Zoon. Wordt benaderbaar in de Zoon. Een zondaar kan uit zichzelf God niet terugvinden. Hij laat Zich echter terugvinden door de Zoon. De Heilige Geest overtuigt ervan dat we schuldig staan voor God en leert ons pleiten op het offer van de Zoon, om genade. De Heere Jezus blijkt de Weg, de Waarheid en het Leven.  Niet ons godsdienstige gedrag brengt ons dichter bij God. Niet onze goede bedoelingen brengen ons dichter bij Hem. Niet ons krachtige denken brengt ons dichter bij Hem. Niet ons theologiseren brengt ons dichter bij Hem.  Dat is allemaal werk van beneden naar boven. Dan komen wij om Hem iets aan te bieden wat zou kunnen voldoen. Hij schenkt ons het onverdiende, waar we geen enkel recht op hebben; Zijn Zoon tot verzoening voor de schuld. Dat kan omdat Christus werkelijk God is en Mens wilde worden. Immanuël, God met ons. Zo lag Hij in de kribbe. Zo heeft Hij de wet volbracht. Zo ging Hij aan het kruis. Zo stond Hij op uit de dood. Hij overwon zonde, dood en duivel. Hij in de plaats van zondige mensen.  In de hemelDe Heere Jezus Christus liet ons hier niet alleen. Hij werft Zijn Kerk; en schonk de Heilige Geest. We horen het in Handelingen 2: ‘Hij dan, door de rechterhandGods verhoogd zijnde, en de belofte des Heiligen Geestes, ontvangen hebbende van den Vader, heeft dit uitgestort, dat gij nu ziet en hoort.’  Jezus is in de hemel, als Middelaar. Pleitend voor hen die Hem van eeuwigheid gegeven zijn. Door Jezus is er toegang tot God. ‘En de zaligheid is in geen Anderen; want er is ook onder den hemel geen andere Naam, Die onder de mensen gegeven is, door Welken wij moeten zalig worden.’ (Hand. 4: 12). Door de Zoon komen wij tot de Vader.

374 | Wie overbrugt de kloof?

Persoonlijk en samenIn de zeventiende eeuw ontstond er een beweging in Duitsland waar Philip Jacob Spener als predikant een belangrijke stem in had. Men vroeg binnen de kerken aandacht voor persoonlijke omgang met God. Als predikers geen vruchten van het geloof tonen, gaat er iets grondig mis in het kerkelijk leven.  Hoewel Spener erkende dat het Woord overtuigingskracht in zichzelf heeft, pleitte hij voor heiliging onder predikanten. Ze dienden zich minder bezig te houden met onderlinge discussie en meer te leven in liefdevolle omgang met God en elkaar. Het kan immers niet zo zijn dat we strijden voor de waarheid, maar verder het beeld van Christus in het geheel niet vertonen. Persoonlijke omgang met God, in Bijbellezen en gebed zijn daar voedend voor. Maar ook omgang met elkaar.  In de plaats waar Spener woonde kon je vrijwel elke dag ergens naar de kerk. Ook lazen velen thuis uit de Bijbel. Hij pleitte ervoor om daarnaast geregeld samen te spreken over het Woord, in de gemeente. In onze tijd krijgt vorm waar Spener naar verlangde, via lidmatenkringen en Bijbelkringen in gemeenten. Op zo’n moment blijkt dat door er door de bespreking dieper inzicht in de Bijbel ontstaat. Dat beïnvloedt het leven en de omgang met de Heere. Predikanten dienden daar volgens Spener bij aanwezig te zijn en sturing aan te geven.  Bijbel We zijn gezegend met veel boeken over de Bijbel. Dat was in Speners’ tijd niet anders. Toch maakte hij zich op dit punt zorgen. Men discussieerde soms blijkbaar zoveel over de Bijbel, dat men aan de Bijbel nauwelijks toekwam. Er wel van alles over vond, maar er niet werkelijk naar luisterde. Voor je het weet verlies je je dan in allerlei heersende discussies van je eigen tijd, zonder als discipel je leven te laten richten door Gods Woord.  Spener geeft daarbij een citaat van Luther. Hoewel de kerkhervormer Luther heel veel boeken schreef, vond hij het belangrijk om dit punt te maken:  ‘Ik zou graag gezien hebben dat al mijn boeken vergeten en vernietigd waren, alleen maar hierom: dat ik bang ben voor het voorbeeld dat ik zou kunnen geven. Want ik zie goed in dat het de kerk weinig voordeel gebracht heeft, toen men begonnen is veel boeken en grote bibliotheken buiten en naast de Heilige Schrift te verzamelen.  En dan vooral toen men zonder enig onderscheid allerlei “kerkvaders”, “concilies” en “leerstellingen” bijeen begon te scharrelen. Er is daardoor niet alleen kostbare tijd verloren gegaan en de bestudering van de Schrift veronachtzaamd, maar de zuivere kennis van Gods Woord is verloren gegaan. Het was onze bedoeling en onze hoop, toen we begonnen de Bijbel in het Duits over te zetten, dat er minder geschreven zou worden, maar meer gestudeerd en gelezen uit de Bijbel. Want alle andere geschriften horen naar de Schriften te verwijzen.  Noch oudvaders, noch concilies, noch wijzelf kunnen immers zoveel goeds doen, ook al doen wij onze uiterste best, als de Heilige Schrift gedaan heeft, dat wil zeggen als God Zelf gedaan heeft. Ik vraag vriendelijk of hij die nu mijn boeken toch wil hebben, ze geen hinderpaal wil laten worden ten aanzien van het bestuderen van de Schrift zelf.’   Leestip: Verlangen naar vroomheid, Philip Jacob Spener (uitg. Groot Goudriaan, 2007). 

Persoonlijk en samenIn de zeventiende eeuw ontstond er een beweging in Duitsland waar Philip Jacob Spener als predikant een belangrijke stem in had. Men vroeg binnen de kerken aandacht voor persoonlijke omgang met God. Als predikers geen vruchten van het geloof tonen, gaat er iets grondig mis in het kerkelijk leven.  Hoewel Spener erkende dat het Woord overtuigingskracht in zichzelf heeft, pleitte hij voor heiliging onder predikanten. Ze dienden zich minder bezig te houden met onderlinge discussie en meer te leven in liefdevolle omgang met God en elkaar. Het kan immers niet zo zijn dat we strijden voor de waarheid, maar verder het beeld van Christus in het geheel niet vertonen. Persoonlijke omgang met God, in Bijbellezen en gebed zijn daar voedend voor. Maar ook omgang met elkaar.  In de plaats waar Spener woonde kon je vrijwel elke dag ergens naar de kerk. Ook lazen velen thuis uit de Bijbel. Hij pleitte ervoor om daarnaast geregeld samen te spreken over het Woord, in de gemeente. In onze tijd krijgt vorm waar Spener naar verlangde, via lidmatenkringen en Bijbelkringen in gemeenten. Op zo’n moment blijkt dat door er door de bespreking dieper inzicht in de Bijbel ontstaat. Dat beïnvloedt het leven en de omgang met de Heere. Predikanten dienden daar volgens Spener bij aanwezig te zijn en sturing aan te geven.  Bijbel We zijn gezegend met veel boeken over de Bijbel. Dat was in Speners’ tijd niet anders. Toch maakte hij zich op dit punt zorgen. Men discussieerde soms blijkbaar zoveel over de Bijbel, dat men aan de Bijbel nauwelijks toekwam. Er wel van alles over vond, maar er niet werkelijk naar luisterde. Voor je het weet verlies je je dan in allerlei heersende discussies van je eigen tijd, zonder als discipel je leven te laten richten door Gods Woord.  Spener geeft daarbij een citaat van Luther. Hoewel de kerkhervormer Luther heel veel boeken schreef, vond hij het belangrijk om dit punt te maken:  ‘Ik zou graag gezien hebben dat al mijn boeken vergeten en vernietigd waren, alleen maar hierom: dat ik bang ben voor het voorbeeld dat ik zou kunnen geven. Want ik zie goed in dat het de kerk weinig voordeel gebracht heeft, toen men begonnen is veel boeken en grote bibliotheken buiten en naast de Heilige Schrift te verzamelen.  En dan vooral toen men zonder enig onderscheid allerlei “kerkvaders”, “concilies” en “leerstellingen” bijeen begon te scharrelen. Er is daardoor niet alleen kostbare tijd verloren gegaan en de bestudering van de Schrift veronachtzaamd, maar de zuivere kennis van Gods Woord is verloren gegaan. Het was onze bedoeling en onze hoop, toen we begonnen de Bijbel in het Duits over te zetten, dat er minder geschreven zou worden, maar meer gestudeerd en gelezen uit de Bijbel. Want alle andere geschriften horen naar de Schriften te verwijzen.  Noch oudvaders, noch concilies, noch wijzelf kunnen immers zoveel goeds doen, ook al doen wij onze uiterste best, als de Heilige Schrift gedaan heeft, dat wil zeggen als God Zelf gedaan heeft. Ik vraag vriendelijk of hij die nu mijn boeken toch wil hebben, ze geen hinderpaal wil laten worden ten aanzien van het bestuderen van de Schrift zelf.’  Leestip: Verlangen naar vroomheid, Philip Jacob Spener (uitg. Groot Goudriaan, 2007).

373 | Plaats de waarde van boeken niet boven de Bijbel

ZienDe leden van de gemeente in Efeze leefden hiervoor als heiden, nu als erfgenamen van het Koninkrijk van God. Eerst waren ze zichzelf tot raadgever, nu beseffen ze te leven onder de koepel van Gods zorg. Eerst hadden ze geen besef van de duisternis en duivel, nu is dat wat duister is aan het licht gebracht. Ze kijken met andere ogen de wereld in. Dat ik blind was, en nu zie. Ze kregen oog voor hun zonden en beleden hun schuld; vonden genade bij God.  Paulus geeft hen in Efeze 5: 8-14 als opdracht: wandel als kinderen van het licht. Wie in het licht wandelt, leeft bij het licht van Evangelie. Je voedt niet meer de werken van de duisternis, maar verlangt ernaar om in alle oprechtheid als transparant voor de Heere te leven. Als een lichtdrager in de wereld. Al meer het beeld van Christus gelijkvormig. Want het kan niet anders dan dat iemand die Christus lief kreeg, al meer opgroeit in Hem en leeft vanuit Zijn volheid.  GeestelijklichtAls Christus geboren wordt in je hart, komt er liefde tot Hem. Het licht dat de Heilige Geest schenkt, doet je de schoonheid, heerlijkheid en aantrekkelijkheid van de genade ontdekken. We kunnen niet steeds meer op Hem gaan lijken, als we geen ogen hebben die Zijn heerlijkheid aanschouwen: ‘een heerlijkheid als des Eniggeborenen van den Vader, vol van genade en waarheid.’ (Joh. 1: 14)  We krijgen oog voor de genade die in Hem is en uit Hem voortvloeit. Het maakt je nederig van hart, zoals Hij ook zachtmoedig en nederig van hart is. Al Zijn eigenschappen worden voor jou aantrekkelijk en navolgenswaardig. Zijn ijver, Zijn geduld, Zijn zelfverloochening, Zijn bereidheid om aan het kruis te lijden, Zijn liefde tot Zijn vijanden, Zijn geloof en vurigheid in het bidden, Zijn liefde tot God, Zijn compassie met verloren zielen, Zijn onvermoeibaarheid in het goeddoen, Zijn reinheid, Zijn heiligheid.  Als we ons afvragen hoe God ooit bedoelde dat wij zouden leven, dan dienen we naar Jezus’ leven te kijken. Hij was smetteloos, zonder zonden en deed in alles de wil van Zijn Vader. Hij wandelde voortdurend in het licht, bij Hem was geen duisternis. Er is niets dat we beter kunnen verlangen dan te leven met dezelfde gerichtheid, hetzelfde hart, dezelfde geest als die van Christus. Hij is de gids, die ons leidt naar algehele onderworpenheid aan de wil van God.  Vrucht van de GeestDe Heere geeft wat Hij vraagt, door de Heilige Geest. Een christen draagt vrucht. In Efeze 5: 9 lijkt Paulus een samenvatting te geven van Zijn onderwijs over de vrucht van de Geest, vanuit Galaten 5: 22. Die ene vrucht, met de vele verschijningsvormen. Hij heeft er drie begrippen uitgehaald die hij hier voor het voetlicht brengt.  Drie uitingsvormenGoedheid (agathosunei): het eerste waar Paulus op wijst is op goedheid. Hij bedoelt niet dat we een 100% foutloos leven dienen te leiden en dan goed genoeg zijn. Nee, hij doelt op een levensstijl van goed doen aan anderen. Dienende liefde. Wat zich volgens de Galatenbrief uit in liefde, vrede, lankmoedigheid, zachtmoedigheid, etc. Zo iemand valt daarin op. Gerechtigheid (dikajosunei): het tweede waar Paulus op wijst is gerechtigheid. Zoals God rechtvaardig is en handelt, zo dienen ook mensen rechtvaardig te handelen. Net als God wijs je daarmee het onrechtvaardige af. De volmaakt Rechtvaardige, Jezus, heeft hiervoor alles verworven. Waarheid (aletheiai): het derde waar Paulus op wijst is waarheid. Tegenover de schijnwereld van de heersende ideeën in de wereld, staat Gods waarheid en trouw. Men moet in de waarheid wandelen (2 Joh. 1: 4). Trouw zijn. Het als een gordel dragen (Gal. 6).  Dit is dus geen onzekere gang, maar een leven dat zich laat richten. Waardoor? Door Gods Woord. Door Christus Zelf, die de Weg, de Waarheid en het leven is. Al meer Christus gelijkvormig worden, betekent dat we ons laten beteugelen door de waarheid.  BeproevenDe christen die wandelt in het licht en leeft als een vruchtdragende boom, laat niet alles zomaar over zich heenkomen. Je krijgt een andere smaak. Je toetst de dingen, of ze naar Gods wil zijn. Niet als een farizeeër die precies langs het lijntje wil lopen, maar als iemand die Christus’ liefheeft en niet wil zondigen tegen Gods liefde en genade. Dat maakt je nauw voor jezelf en ruim voor een ander. Het is je verlangen om zo te leven, dat de Heere er vreugde in heeft.  En ja, dan doe je niet alles meer klakkeloos. 1 Thess. 5: 21: ‘Beproeft alle dingen; behoudt het goede.’ Alleen door God gehoorzaam te zijn, onderkennen we waar Hij vreugde in heeft. Je kunt alleen in het licht wandelen en Gods wil kennen door het Woord. Een leven met de Schrift. Psalm 119: 9: ‘Waarmede zal de jongeling zijn pad zuiver houden? Als hij dat houdt naar Uw woord.’  Dit betekent dus niet dat jij je uitgangspunt neemt in de omgeving. Je zoekt niet de erkenning van mensen, maar van God. David danste voor de ark, tot grote frustratie van Michal zijn vrouw die zich voor zijn gedrag schaamde. Ze vond het niet passen bij een koning. Maar hij was gericht op Gods eer. Joh. 5: 44: ‘Hoe kunt gij geloven, gij, die eer van elkander neemt, en de eer, die van God alleen is, niet zoekt?’    Deze aflevering is deel 1 van een drieluik over Efeze 5: 8-14.

ZienDe leden van de gemeente in Efeze leefden hiervoor als heiden, nu als erfgenamen van het Koninkrijk van God. Eerst waren ze zichzelf tot raadgever, nu beseffen ze te leven onder de koepel van Gods zorg. Eerst hadden ze geen besef van de duisternis en duivel, nu is dat wat duister is aan het licht gebracht. Ze kijken met andere ogen de wereld in. Dat ik blind was, en nu zie. Ze kregen oog voor hun zonden en beleden hun schuld; vonden genade bij God.  Paulus geeft hen in Efeze 5: 8-14 als opdracht: wandel als kinderen van het licht. Wie in het licht wandelt, leeft bij het licht van Evangelie. Je voedt niet meer de werken van de duisternis, maar verlangt ernaar om in alle oprechtheid als transparant voor de Heere te leven. Als een lichtdrager in de wereld. Al meer het beeld van Christus gelijkvormig. Want het kan niet anders dan dat iemand die Christus lief kreeg, al meer opgroeit in Hem en leeft vanuit Zijn volheid.  GeestelijklichtAls Christus geboren wordt in je hart, komt er liefde tot Hem. Het licht dat de Heilige Geest schenkt, doet je de schoonheid, heerlijkheid en aantrekkelijkheid van de genade ontdekken. We kunnen niet steeds meer op Hem gaan lijken, als we geen ogen hebben die Zijn heerlijkheid aanschouwen: ‘een heerlijkheid als des Eniggeborenen van den Vader, vol van genade en waarheid.’ (Joh. 1: 14)  We krijgen oog voor de genade die in Hem is en uit Hem voortvloeit. Het maakt je nederig van hart, zoals Hij ook zachtmoedig en nederig van hart is. Al Zijn eigenschappen worden voor jou aantrekkelijk en navolgenswaardig. Zijn ijver, Zijn geduld, Zijn zelfverloochening, Zijn bereidheid om aan het kruis te lijden, Zijn liefde tot Zijn vijanden, Zijn geloof en vurigheid in het bidden, Zijn liefde tot God, Zijn compassie met verloren zielen, Zijn onvermoeibaarheid in het goeddoen, Zijn reinheid, Zijn heiligheid.  Als we ons afvragen hoe God ooit bedoelde dat wij zouden leven, dan dienen we naar Jezus’ leven te kijken. Hij was smetteloos, zonder zonden en deed in alles de wil van Zijn Vader. Hij wandelde voortdurend in het licht, bij Hem was geen duisternis. Er is niets dat we beter kunnen verlangen dan te leven met dezelfde gerichtheid, hetzelfde hart, dezelfde geest als die van Christus. Hij is de gids, die ons leidt naar algehele onderworpenheid aan de wil van God.  Vrucht van de GeestDe Heere geeft wat Hij vraagt, door de Heilige Geest. Een christen draagt vrucht. In Efeze 5: 9 lijkt Paulus een samenvatting te geven van Zijn onderwijs over de vrucht van de Geest, vanuit Galaten 5: 22. Die ene vrucht, met de vele verschijningsvormen. Hij heeft er drie begrippen uitgehaald die hij hier voor het voetlicht brengt.  Drie uitingsvormen<ul><li>Goedheid (agathosunei): het eerste waar Paulus op wijst is op goedheid. Hij bedoelt niet dat we een 100% foutloos leven dienen te leiden en dan goed genoeg zijn. Nee, hij doelt op een levensstijl van goed doen aan anderen. Dienende liefde. Wat zich volgens de Galatenbrief uit in liefde, vrede, lankmoedigheid, zachtmoedigheid, etc. Zo iemand valt daarin op. </li><li>Gerechtigheid (dikajosunei): het tweede waar Paulus op wijst is gerechtigheid. Zoals God rechtvaardig is en handelt, zo dienen ook mensen rechtvaardig te handelen. Net als God wijs je daarmee het onrechtvaardige af. De volmaakt Rechtvaardige, Jezus, heeft hiervoor alles verworven. </li><li>Waarheid (aletheiai): het derde waar Paulus op wijst is waarheid. Tegenover de schijnwereld van de heersende ideeën in de wereld, staat Gods waarheid en trouw. Men moet in de waarheid wandelen (2 Joh. 1: 4). Trouw zijn. Het als een gordel dragen (Gal. 6). </li></ul> Dit is dus geen onzekere gang, maar een leven dat zich laat richten. Waardoor? Door Gods Woord. Door Christus Zelf, die de Weg, de Waarheid en het leven is. Al meer Christus gelijkvormig worden, betekent dat we ons laten beteugelen door de waarheid.  BeproevenDe christen die wandelt in het licht en leeft als een vruchtdragende boom, laat niet alles zomaar over zich heenkomen. Je krijgt een andere smaak. Je toetst de dingen, of ze naar Gods wil zijn. Niet als een farizeeër die precies langs het lijntje wil lopen, maar als iemand die Christus’ liefheeft en niet wil zondigen tegen Gods liefde en genade. Dat maakt je nauw voor jezelf en ruim voor een ander. Het is je verlangen om zo te leven, dat de Heere er vreugde in heeft.  En ja, dan doe je niet alles meer klakkeloos. 1 Thess. 5: 21: ‘Beproeft alle dingen; behoudt het goede.’ Alleen door God gehoorzaam te zijn, onderkennen we waar Hij vreugde in heeft. Je kunt alleen in het licht wandelen en Gods wil kennen door het Woord. Een leven met de Schrift. Psalm 119: 9: ‘Waarmede zal de jongeling zijn pad zuiver houden? Als hij dat houdt naar Uw woord.’  Dit betekent dus niet dat jij je uitgangspunt neemt in de omgeving. Je zoekt niet de erkenning van mensen, maar van God. David danste voor de ark, tot grote frustratie van Michal zijn vrouw die zich voor zijn gedrag schaamde. Ze vond het niet passen bij een koning. Maar hij was gericht op Gods eer. Joh. 5: 44: ‘Hoe kunt gij geloven, gij, die eer van elkander neemt, en de eer, die van God alleen is, niet zoekt?’   Deze aflevering is deel 1 van een drieluik over Efeze 5: 8-14.

372 | Duisternis en licht (1)

John Bunyan

OntwaaktEerder zat je onaangedaan in de kerk. De boodschap kwam over je heen. Je was het er niet mee oneens, maar ook niet heel erg mee eens. Eigenlijk vond je het allemaal wel prima. Het overkwam je. Op zichzelf voelde jij je daar goed bij.  Totdat er iets begon te knagen. Je ging de boodschap met andere oren beluisteren. Het ging niet langer over iedereen, maar in toenemende mate over jou. Je besefte genade nodig te hebben. Dacht daar wel eens over na. Na verloop van tijd ging je echter over tot de orde van de dag. John Bunyan noemt vier redenen die ons weer in slaap laten sukkelen of die ons terug doen schrikken.  Vier redenenDrukte: John Bunyan stelt dat de aandachtvragers en beslommeringen van het leven mensen weghouden bij de zorg voor de zaligheid van hun ziel. Jezus gebruikt daarvoor het beeld van de ‘doornen’ in Lukas 14: 14. Allerlei aandachtvragers vanuit het leven in deze wereld zijn voor de duivel een bruikbaar middel. Volgens Bunyan jaagt dit iemand zonder gebed uit bed, zonder gebed naar de kerk, zonder gebed weer naar huis. Zij verhinderen het gebed. Maken het Woord onvruchtbaar. Verdoven elke overtuiging. Overstromen het gevoelsleven. Zijn er de oorzaak van dat we niet werkelijk behoefte hebben aan de zaligheid. Vriendschap: Je kunt volgens John Bunyan zo aan allerlei vriendschapsrelaties in deze wereld vastzitten, dat ze je weghouden bij God. Als we daaraan niet gestorven zijn, ontnemen ze je het verlangen om naar God te gaan. Pas als je de leegheid en doelloosheid ervan inziet, sterf je er aan. Jakobus zei: ‘Zo wie dan een vriend van de wereld wil zijn, die wordt een vijand Gods gesteld.’ (Jak. 4: 4). Hoe kan zo iemand door Christus tot God gaan? Angst voor mensen: Als mensen groot zijn en God klein, dan beheersen zij ons denken. John Bunyan zegt dat velen bang zijn voor wat hen in de wereld overkomen kan, als christen. Mensenvrees is een valstrik. Hoeveel mensen zijn door de eeuwen heen hierdoor tegengehouden om tot God te gaan? Velen kwamen volgens Bunyan als het ware tot aan de poort van de hemel, maar zijn uit vrees voor de wereld omgedraaid. Jezus waarschuwt Zijn discipelen daarvoor in Lukas 12: 4-6. Hij zegt dat we niet moeten vrezen voor hen die het lichaam kunnen doden, maar verder tot niets in staat zijn. Vrees Hem Die bij machte is om niet alleen het leven een grens te stellen, maar ook over te geven aan de hel. Jezus wijst op Gods zorg voor de musjes. Gaan we die niet ver te boven? God vergeet er geen. Ook Petrus spreekt zijn lezers daarop aan. Volgens Petrus is het zalig om te lijden voor God. Wees bereid om verantwoording af te leggen van de hoop die in je is. Voorleven als christen zal uiteindelijk zondaren beschaamd maken (1 Petr. 3: 14-15). Eer: Als je gericht bent op het ontvangen van eer in deze wereld, kan dit je volgens Bunyan weerhouden om met heel je hart de Heere te zoeken. Het houdt je tegen om werkelijk te ontwaken en tot overtuiging te komen. Eer, grootheid en positie in deze wereld zijn dan belangrijker voor je. Jezus vraagt Zijn hoorders hoe zij kunnen geloven, als zij de eer van anderen zoeken; en de eer die van God alleen is niet zoeken (Joh. 5: 44). Ons verlangen om in de wereld eer te ontvangen moet gekruist worden, om werkelijk tot God te komen.  Heel het hartWat hier duidelijk wordt is dat de Heere niet een deel van ons leven vraagt, maar ons hele bestaan. Hij heeft geen parttime volgelingen. De rijke jongen ging verdrietig weg. Hij had nog te veel te verliezen. Zijn oog bleef gesloten voor de rijkdom van Christus. Kreeg jij oog voor Hem? Dan beseffen we dat Hij zondaren eerder liefhad dan zij Hem.

OntwaaktEerder zat je onaangedaan in de kerk. De boodschap kwam over je heen. Je was het er niet mee oneens, maar ook niet heel erg mee eens. Eigenlijk vond je het allemaal wel prima. Het overkwam je. Op zichzelf voelde jij je daar goed bij.  Totdat er iets begon te knagen. Je ging de boodschap met andere oren beluisteren. Het ging niet langer over iedereen, maar in toenemende mate over jou. Je besefte genade nodig te hebben. Dacht daar wel eens over na. Na verloop van tijd ging je echter over tot de orde van de dag. John Bunyan noemt vier redenen die ons weer in slaap laten sukkelen of die ons terug doen schrikken.  Vier redenen<ol><li>Drukte: John Bunyan stelt dat de aandachtvragers en beslommeringen van het leven mensen weghouden bij de zorg voor de zaligheid van hun ziel. Jezus gebruikt daarvoor het beeld van de ‘doornen’ in Lukas 14: 14. Allerlei aandachtvragers vanuit het leven in deze wereld zijn voor de duivel een bruikbaar middel. Volgens Bunyan jaagt dit iemand zonder gebed uit bed, zonder gebed naar de kerk, zonder gebed weer naar huis. Zij verhinderen het gebed. Maken het Woord onvruchtbaar. Verdoven elke overtuiging. Overstromen het gevoelsleven. Zijn er de oorzaak van dat we niet werkelijk behoefte hebben aan de zaligheid. </li><li>Vriendschap: Je kunt volgens John Bunyan zo aan allerlei vriendschapsrelaties in deze wereld vastzitten, dat ze je weghouden bij God. Als we daaraan niet gestorven zijn, ontnemen ze je het verlangen om naar God te gaan. Pas als je de leegheid en doelloosheid ervan inziet, sterf je er aan. Jakobus zei: ‘Zo wie dan een vriend van de wereld wil zijn, die wordt een vijand Gods gesteld.’ (Jak. 4: 4). Hoe kan zo iemand door Christus tot God gaan? </li><li>Angst voor mensen: Als mensen groot zijn en God klein, dan beheersen zij ons denken. John Bunyan zegt dat velen bang zijn voor wat hen in de wereld overkomen kan, als christen. Mensenvrees is een valstrik. Hoeveel mensen zijn door de eeuwen heen hierdoor tegengehouden om tot God te gaan? Velen kwamen volgens Bunyan als het ware tot aan de poort van de hemel, maar zijn uit vrees voor de wereld omgedraaid. Jezus waarschuwt Zijn discipelen daarvoor in Lukas 12: 4-6. Hij zegt dat we niet moeten vrezen voor hen die het lichaam kunnen doden, maar verder tot niets in staat zijn. Vrees Hem Die bij machte is om niet alleen het leven een grens te stellen, maar ook over te geven aan de hel. Jezus wijst op Gods zorg voor de musjes. Gaan we die niet ver te boven? God vergeet er geen. Ook Petrus spreekt zijn lezers daarop aan. Volgens Petrus is het zalig om te lijden voor God. Wees bereid om verantwoording af te leggen van de hoop die in je is. Voorleven als christen zal uiteindelijk zondaren beschaamd maken (1 Petr. 3: 14-15). </li><li>Eer: Als je gericht bent op het ontvangen van eer in deze wereld, kan dit je volgens Bunyan weerhouden om met heel je hart de Heere te zoeken. Het houdt je tegen om werkelijk te ontwaken en tot overtuiging te komen. Eer, grootheid en positie in deze wereld zijn dan belangrijker voor je. Jezus vraagt Zijn hoorders hoe zij kunnen geloven, als zij de eer van anderen zoeken; en de eer die van God alleen is niet zoeken (Joh. 5: 44). Ons verlangen om in de wereld eer te ontvangen moet gekruist worden, om werkelijk tot God te komen. </li></ol> Heel het hartWat hier duidelijk wordt is dat de Heere niet een deel van ons leven vraagt, maar ons hele bestaan. Hij heeft geen parttime volgelingen. De rijke jongen ging verdrietig weg. Hij had nog te veel te verliezen. Zijn oog bleef gesloten voor de rijkdom van Christus. Kreeg jij oog voor Hem? Dan beseffen we dat Hij zondaren eerder liefhad dan zij Hem.

371 | John Bunyan: vier dingen die een ontwaakte zondaar weer laten indommelen

BijbeluitlegVolgens Calvijn was de verkondiging van de Bijbelse boodschap zo belangrijk, dat hij elke dag preekte. Een christen is een man van het Woord, daarom is er onderwijs nodig. In zijn uitleg van de Bijbel leert Calvijn christenen niet te rusten op hun eigen goede werken of gevoeligheden. Hij leert hen luisteren naar en rusten op Gods Woord.  GeloofIn Joh. 3: 33 lezen we: “Die zijn getuigenis aangenomen heeft, die heeft verzegeld dat God waarachtig is.” Calvijn merkt daarbij op: ‘Hier vermaant Hij alle godzaligen en bemoedigt hen om onbevreesd de leer van het Evangelie te omhelzen.’  Christenen hoeven zich er geen zorgen over te maken dat zij maar met weinig zijn ten opzichte van de rest van de wereld. Zij hebben namelijk een stevige basis; Gods Woord. Calvijn: ‘Al weigerde heel de wereld geloof aan het Evangelie, zo moet dit de goeden niet weerhouden God te gehoorzamen. Ook zij hebben een grond waarop zij veilig kunnen rusten, omdat zij weten, dat het Evangelie te geloven niets anders is dan de uitspraken van God te onderschrijven. Intussen concluderen wij hieruit, dat dit aan het geloof eigen is om op God zich te verlaten en vast te staan in Zijn Woord. Want er kan geen onderwerping zijn, tenzij God in Zijn spreken de eerste plaats bij ons verkregen heeft.’  BolwerkWie de Heere op Zijn Woord gelooft, staat stevig. Volgens Calvijn verschillen we daarmee met hen die het moeten hebben van allerlei menselijke overwegingen en zwevende meningen. Geloof rust op de waarheid van Gods Woord. Volgens Calvijn zullen wij door de bescherming van dit bolwerk overwinnaars blijven, waar de satan wel aanvallen op kan doen, maar wat hij niet kan overwinnen.  GeloofWie de Heere op Zijn Woord leert geloven, eert Hem daarmee. Calvijn: ‘Want zoals Hem niets meer waard is dan Zijn waarheid, zo kan ook van ons aan Hem geen aangenamere verering worden toegebracht, dan als wij door ons geloof belijden dat Hij daadwerkelijk is. Pas dan komt Hij werkelijk aan Zijn eer. En omgekeerd kan Hem geen grotere belediging worden aangedaan, dan wanneer het Evangelie niet geloofd wordt.’ We beroven God van Zijn eer, als we niet in hem geloven, stelt Calvijn.  WoordOok in zijn uitleg van Psalm 43 wijst Calvijn op het feit dat we dienen te rusten op het Woord van God. De beloften van de Heere laten een gelovige niet bedrogen uitkomen. Calvijn: ‘Ofschoon namelijk de kennis van Gods genade kan gezocht worden uit het Woord en het geloof slechts vaststaat, wanneer het zijn steun vindt in het Woord.’ De Heere strekt daarin als het ware Zijn hand uit om ons te helpen. Hij spreekt, door Zijn Woord. 

BijbeluitlegVolgens Calvijn was de verkondiging van de Bijbelse boodschap zo belangrijk, dat hij elke dag preekte. Een christen is een man van het Woord, daarom is er onderwijs nodig. In zijn uitleg van de Bijbel leert Calvijn christenen niet te rusten op hun eigen goede werken of gevoeligheden. Hij leert hen luisteren naar en rusten op Gods Woord.  GeloofIn Joh. 3: 33 lezen we: “Die zijn getuigenis aangenomen heeft, die heeft verzegeld dat God waarachtig is.” Calvijn merkt daarbij op: ‘Hier vermaant Hij alle godzaligen en bemoedigt hen om onbevreesd de leer van het Evangelie te omhelzen.’  Christenen hoeven zich er geen zorgen over te maken dat zij maar met weinig zijn ten opzichte van de rest van de wereld. Zij hebben namelijk een stevige basis; Gods Woord. Calvijn: ‘Al weigerde heel de wereld geloof aan het Evangelie, zo moet dit de goeden niet weerhouden God te gehoorzamen. Ook zij hebben een grond waarop zij veilig kunnen rusten, omdat zij weten, dat het Evangelie te geloven niets anders is dan de uitspraken van God te onderschrijven. Intussen concluderen wij hieruit, dat dit aan het geloof eigen is om op God zich te verlaten en vast te staan in Zijn Woord. Want er kan geen onderwerping zijn, tenzij God in Zijn spreken de eerste plaats bij ons verkregen heeft.’  BolwerkWie de Heere op Zijn Woord gelooft, staat stevig. Volgens Calvijn verschillen we daarmee met hen die het moeten hebben van allerlei menselijke overwegingen en zwevende meningen. Geloof rust op de waarheid van Gods Woord. Volgens Calvijn zullen wij door de bescherming van dit bolwerk overwinnaars blijven, waar de satan wel aanvallen op kan doen, maar wat hij niet kan overwinnen.  GeloofWie de Heere op Zijn Woord leert geloven, eert Hem daarmee. Calvijn: ‘Want zoals Hem niets meer waard is dan Zijn waarheid, zo kan ook van ons aan Hem geen aangenamere verering worden toegebracht, dan als wij door ons geloof belijden dat Hij daadwerkelijk is. Pas dan komt Hij werkelijk aan Zijn eer. En omgekeerd kan Hem geen grotere belediging worden aangedaan, dan wanneer het Evangelie niet geloofd wordt.’ We beroven God van Zijn eer, als we niet in hem geloven, stelt Calvijn.  WoordOok in zijn uitleg van Psalm 43 wijst Calvijn op het feit dat we dienen te rusten op het Woord van God. De beloften van de Heere laten een gelovige niet bedrogen uitkomen. Calvijn: ‘Ofschoon namelijk de kennis van Gods genade kan gezocht worden uit het Woord en het geloof slechts vaststaat, wanneer het zijn steun vindt in het Woord.’ De Heere strekt daarin als het ware Zijn hand uit om ons te helpen. Hij spreekt, door Zijn Woord.

370 | Calvijn: Geloven is de uitspraken van God onderschrijven

RegelAugustinus (354-430) was bisschop van Hippo. Als vroegchristelijke denker betekent hij veel voor de kerk, door de eeuwen heen. Calvijn citeert Augustinus voortdurend in zijn werk. Je zou hem kunnen zien als één van de reuzen uit de kerkgeschiedenis, waarbij wij op de schouders staan.  Minder bekend is dat Augustinus aanwijzingen gaf voor mensen die in kloosters leefden in zijn tijd. Zowel voor mannen als voor vrouwen. Bijvoorbeeld ten aanzien van conflicten. In zijn aanwijzingen voor mannen schrijft hij het volgende:  Conflict‘Maak in het geheel geen ruzie of beëindig ruzies zo snel mogelijk. Anders groeit de woede nog uit tot haat en maakt ze de splinter tot een balk en de ziel tot moordenaar. Want zo staat het er: ‘Wie zijn broeder haat is een moordenaar.’  Wie een ander met beledigingen, lelijke woorden of zelfs beschuldigingen heeft gekwetst, moet ervoor zorgen zo snel mogelijk weer goed te maken wat hij heeft gedaan. En degene die is gekwetst vergeeft hem dan zonder mitsen en maren. Was de kwetsing over en weer, dan vergeven ze elkaar over en weer hun schuld. Dit is vooral met het oog op uw gebed: hoe vaker u het bidt, des te zuiverder moet het zijn.  Liever trouwens een driftkop die snel om vergeving vraagt zodra hij beseft dat hij een ander onrecht heeft gedaan, dan een binnenvetter die zich er maar moeilijk toe kan zetten vergiffenis te vragen. Maar als iemand nooit om vergiffenis wil vragen of dit niet van harte doet, is het zinloos dat hij in het klooster zit, ook al wordt hij er niet uitgezet.  Spreek daarom geen harde woorden. En zijn ze u eenmaal over de lippen gekomen, deins er dan niet voor terug diezelfde lippen te gebruiken voor het genezende woord: ze brachten ook de wonde toe.’  GezagIn een gezagsrelatie ligt het volgens Augustinus iets anders. Dan zijn er situaties waarin stevig moet worden opgetreden door ouderen ten opzichte van jongeren. Maar ook dan geldt dat zij samen voor Gods aangezicht staan. De liefde schept duidelijkheid, maar doet ook samen buigen voor het aangezicht van de Heere. Want dat is wat richtinggevend is: liefde.   Leestip: de regel van Augustinus, vertaling door Vincent Hunnik. Een uitgave van Athanaeum – Polak &amp; Van Gennep (2005)

RegelAugustinus (354-430) was bisschop van Hippo. Als vroegchristelijke denker betekent hij veel voor de kerk, door de eeuwen heen. Calvijn citeert Augustinus voortdurend in zijn werk. Je zou hem kunnen zien als één van de reuzen uit de kerkgeschiedenis, waarbij wij op de schouders staan.  Minder bekend is dat Augustinus aanwijzingen gaf voor mensen die in kloosters leefden in zijn tijd. Zowel voor mannen als voor vrouwen. Bijvoorbeeld ten aanzien van conflicten. In zijn aanwijzingen voor mannen schrijft hij het volgende:  Conflict‘Maak in het geheel geen ruzie of beëindig ruzies zo snel mogelijk. Anders groeit de woede nog uit tot haat en maakt ze de splinter tot een balk en de ziel tot moordenaar. Want zo staat het er: ‘Wie zijn broeder haat is een moordenaar.’  Wie een ander met beledigingen, lelijke woorden of zelfs beschuldigingen heeft gekwetst, moet ervoor zorgen zo snel mogelijk weer goed te maken wat hij heeft gedaan. En degene die is gekwetst vergeeft hem dan zonder mitsen en maren. Was de kwetsing over en weer, dan vergeven ze elkaar over en weer hun schuld. Dit is vooral met het oog op uw gebed: hoe vaker u het bidt, des te zuiverder moet het zijn.  Liever trouwens een driftkop die snel om vergeving vraagt zodra hij beseft dat hij een ander onrecht heeft gedaan, dan een binnenvetter die zich er maar moeilijk toe kan zetten vergiffenis te vragen. Maar als iemand nooit om vergiffenis wil vragen of dit niet van harte doet, is het zinloos dat hij in het klooster zit, ook al wordt hij er niet uitgezet.  Spreek daarom geen harde woorden. En zijn ze u eenmaal over de lippen gekomen, deins er dan niet voor terug diezelfde lippen te gebruiken voor het genezende woord: ze brachten ook de wonde toe.’  GezagIn een gezagsrelatie ligt het volgens Augustinus iets anders. Dan zijn er situaties waarin stevig moet worden opgetreden door ouderen ten opzichte van jongeren. Maar ook dan geldt dat zij samen voor Gods aangezicht staan. De liefde schept duidelijkheid, maar doet ook samen buigen voor het aangezicht van de Heere. Want dat is wat richtinggevend is: liefde.  Leestip: de regel van Augustinus, vertaling door Vincent Hunnik. Een uitgave van Athanaeum – Polak &amp; Van Gennep (2005)

369 | Regel van Augustinus

SpreektWat een zegen dat God een God van orde is. Hij vraagt ons niet om naar de kerk te gaan als we eraan toe zijn, of zin in hebben. De Heere leert ons niet om elke week iets naar onze eigen smaak uit te zoeken. Hij roept eenvoudig tot trouw, in het komen onder het Woord. Als gemeente, die door Hem aan elkaar gegeven is.  We hebben voeding nodig. Voor lichaam en ziel. Om kracht te verzamelen voor ons lichaam, geeft Hij dagelijks brood. Als voedsel voor onze ziel, spreekt Hij op zondag door de verkondiging tot de gemeente. Dat geeft een hartelijk gebed om de krachtige werking van de Heilige Geest.  PredikantLuther leerde predikanten thuis of in de predikantskamer te bidden. Hij adviseerde daarbij het volgende gebed:  Heere, mijn God, U hebt mij in Uw Kerk tot prediker aangesteld. U ziet, hoe onbekwaam ik ben om dit grote en moeilijke ambt te vervullen. Zonder Uw leiding en bijstand zou ik reeds lang alles hebben bedorven. Daarom roep ik U aan.  Graag wil ik mijn mond en hart in Uw dienst stellen. Om Uw volk te onderwijzen, en ik wil ook zelf onderwezen worden. Uw Woord raadplegen en het ijverig overdenken. Gebruik mij als Uw instrument. Maar o God, verlaat mij dan ook niet. Want, als ik op mijzelf zou zijn aangewezen, zou ik alles bederven.  Amen KerkenraadOok voor ambtsdragers kent de traditie een gebed. In dit geval komt het uit de Schotse liturgie:  Hemelse Vader, ga met ons mee in Uw huis. Laat Uw Geest ons geleiden. Neig de harten tot verwachting van Uw Rijk, in onze gemeente en in heel uw Kerk. Zegen ons bij de lezing en verkondiging van Uw Woord.  Bevrijd ons van de gebondenheid, van de vrees voor mensen, van alle toegeeflijkheid tegenover het kwade. Wees onze gids, ons licht, onze sterkte. Opdat kome het Koninkrijk van Jezus Christus onze Heere.  Amen BiddenDeze gebeden kunnen voor ons een handvat vormen in het gebed op zondagmorgen. Bereid je als gemeentelid voor op de preek, in een hartelijk gebed om de werking van de Heilige Geest. Dat de Heere harten opent, geestelijk leven wekt en voedt en Zijn Koninkrijk uitbreidt. 

SpreektWat een zegen dat God een God van orde is. Hij vraagt ons niet om naar de kerk te gaan als we eraan toe zijn, of zin in hebben. De Heere leert ons niet om elke week iets naar onze eigen smaak uit te zoeken. Hij roept eenvoudig tot trouw, in het komen onder het Woord. Als gemeente, die door Hem aan elkaar gegeven is.  We hebben voeding nodig. Voor lichaam en ziel. Om kracht te verzamelen voor ons lichaam, geeft Hij dagelijks brood. Als voedsel voor onze ziel, spreekt Hij op zondag door de verkondiging tot de gemeente. Dat geeft een hartelijk gebed om de krachtige werking van de Heilige Geest.  PredikantLuther leerde predikanten thuis of in de predikantskamer te bidden. Hij adviseerde daarbij het volgende gebed:  Heere, mijn God, U hebt mij in Uw Kerk tot prediker aangesteld. U ziet, hoe onbekwaam ik ben om dit grote en moeilijke ambt te vervullen. Zonder Uw leiding en bijstand zou ik reeds lang alles hebben bedorven. Daarom roep ik U aan.  Graag wil ik mijn mond en hart in Uw dienst stellen. Om Uw volk te onderwijzen, en ik wil ook zelf onderwezen worden. Uw Woord raadplegen en het ijverig overdenken. Gebruik mij als Uw instrument. Maar o God, verlaat mij dan ook niet. Want, als ik op mijzelf zou zijn aangewezen, zou ik alles bederven.  Amen KerkenraadOok voor ambtsdragers kent de traditie een gebed. In dit geval komt het uit de Schotse liturgie:  Hemelse Vader, ga met ons mee in Uw huis. Laat Uw Geest ons geleiden. Neig de harten tot verwachting van Uw Rijk, in onze gemeente en in heel uw Kerk. Zegen ons bij de lezing en verkondiging van Uw Woord.  Bevrijd ons van de gebondenheid, van de vrees voor mensen, van alle toegeeflijkheid tegenover het kwade. Wees onze gids, ons licht, onze sterkte. Opdat kome het Koninkrijk van Jezus Christus onze Heere.  Amen BiddenDeze gebeden kunnen voor ons een handvat vormen in het gebed op zondagmorgen. Bereid je als gemeentelid voor op de preek, in een hartelijk gebed om de werking van de Heilige Geest. Dat de Heere harten opent, geestelijk leven wekt en voedt en Zijn Koninkrijk uitbreidt.

368 | Gebed voor de preek

MisleidenIn Efeze 5: 6 waarschuwt Paulus ervoor dat we ons niet zouden laten misleiden. Je kunt dit ook verklaren met ‘bedriegen’ of ‘voor de gek houden’. Je kunt jezelf een excuus geven voor het doen van bepaalde zonden. Je laat je in iets meeslepen, onder de schijn dat het allemaal niet zoveel uitmaakt. Je dient echter te beseffen dat zonden ons schuldig stellen ten opzichte van de Heere.   Dit was de toorn waar Johannes de Doper op wees, richting de farizeeërs: ‘Hij zeide dan tot de scharen, die uitkwamen, om van hem gedoopt te worden: Gij adderengebroedsels, wie heeft u aangewezen te vlieden van den toekomenden toorn?’ (Luk. 3: 7). Hij confronteerde hun met hun vruchteloze leven en zei dat zij vruchten moesten voortbrengen die gevolg waren van bekering.  Geen gemeenschapPaulus wijst erop dat we geen maatjes moeten worden met mensen die aanzetten tot zondigen. Wees hun medegenoten niet, zegt Paulus (Ef. 5: 7). Kinderen van de ongehoorzaamheid, daar moet je geen metgezel van zijn. Het woord dat hier gebruikt wordt betekent letterlijk ‘mede deelhebbend aan’. Je bent maatjes omdat je er samen voor gaat, samen in deelt, samen aan doet. Dát dus niet.  Je bent wel in de wereld, maar niet van de wereld. Je mag relaties hebben, denk aan het verbond tussen Laban en Jakob, tussen Izaäk en Abimelech. Je mag handeldrijven, denk aan Salomo en Hiram. Je mag met mensen omgaan, zoals ook Jezus met mensen omging. Zelfs met hoeren en tollenaren zat Jezus aan tafel.  Dit betekent echter niet dat jij je door hen laat leiden in je denkwijze, maar je dient je te laten leiden door de Bijbel. De wereld is vol van ijdele woorden (Efeze 5: 6). Ze beloven je gouden bergen, als je bijvoorbeeld je huwelijk ontbindt, je zwarte geld laat koesteren en op allerhande manieren je eigen voordeel zoekt. Alsof deze wereld het einde van alle dingen is. Je roept er volgens Paulus de toorn van God mee over je af. Wij houden onszelf beloften voor dit leven voor; maar de Heere leert ons leven met beloften die verder reiken dan dit leven.  Laten we met de eeuwigheid in het hart leven. Wanneer we als volwassenen niet verder kijken dan de aarde, moeten we niet verwachten dat onze jongeren hoger blikken. De Engelse predikant Frederick S. Leahy stelde terecht: ‘Des te meer Gods mensen hemelgericht zijn, des te bruikbaarder zij zijn op aarde.’ Duisternis en lichtPaulus brengt een geweldig contrast aan. Hij zegt: vroeger waren jullie duisternis. Nu wandel je in het licht. Het werd reeds door Jesaja voorspeld: ‘Het volk, dat in duisternis zat, heeft een groot licht gezien; en degenen, die zaten in het land en de schaduwe des doods, denzelven is een licht opgegaan.’ (Matt. 4: 16).  Als je in het duister zit, doe je dingen die bij het duister horen. Die het daglicht niet kunnen verdragen. Die het niet uithouden in Gods licht. Je bent in het machtsgebied van de vorst van de duisternis. Donkerheid brengt onwetendheid met zich mee, je hebt geen besef van het Evangelie. Dit houd je wil, verlangens, woorden en werken in het duister; in plaats van in het licht. Daarbij roep je een eeuwige nacht over jezelf af. ‘Daarom gaat uit het midden van hen, en scheidt u af, zegt de Heere, en raakt niet aan hetgeen onrein is, en Ik zal ulieden aannemen.’ (2 Kor. 6: 17).  Maar dat is nu juist waar Christus van verloste. Hij heeft overgezet vanuit het rijk van de duisternis, in het rijk van het licht. Je wordt door licht omstraalt, als gelovige. Door het licht bij de Heere vandaan. Dat doet wandelen in het licht. Dan hoeven de dingen niet langer in het donker te blijven, omdat je ze voor Gods aangezicht in het licht hebt gebracht. Hij leert je wandelen in het licht van Zijn genade in Christus. 1 Thess. 5: 5: ‘Gij zijt allen kinderen des lichts, en kinderen des daags; wij zijn niet des nachts, noch der duisternis.’  Christus kwam als mens op deze aarde, om voor mensen de prijs te betalen die voor hen onbetaalbaar was. Hij heeft de wet vervuld en de toorn van God over de schuld gedragen. Door Zijn genade leren we wandelen in de Geest (Rom. 8: 3-4). Niet langer in het duister, maar in het licht.

MisleidenIn Efeze 5: 6 waarschuwt Paulus ervoor dat we ons niet zouden laten misleiden. Je kunt dit ook verklaren met ‘bedriegen’ of ‘voor de gek houden’. Je kunt jezelf een excuus geven voor het doen van bepaalde zonden. Je laat je in iets meeslepen, onder de schijn dat het allemaal niet zoveel uitmaakt. Je dient echter te beseffen dat zonden ons schuldig stellen ten opzichte van de Heere.   Dit was de toorn waar Johannes de Doper op wees, richting de farizeeërs: ‘Hij zeide dan tot de scharen, die uitkwamen, om van hem gedoopt te worden: Gij adderengebroedsels, wie heeft u aangewezen te vlieden van den toekomenden toorn?’ (Luk. 3: 7). Hij confronteerde hun met hun vruchteloze leven en zei dat zij vruchten moesten voortbrengen die gevolg waren van bekering.  Geen gemeenschapPaulus wijst erop dat we geen maatjes moeten worden met mensen die aanzetten tot zondigen. Wees hun medegenoten niet, zegt Paulus (Ef. 5: 7). Kinderen van de ongehoorzaamheid, daar moet je geen metgezel van zijn. Het woord dat hier gebruikt wordt betekent letterlijk ‘mede deelhebbend aan’. Je bent maatjes omdat je er samen voor gaat, samen in deelt, samen aan doet. Dát dus niet.  Je bent wel in de wereld, maar niet van de wereld. Je mag relaties hebben, denk aan het verbond tussen Laban en Jakob, tussen Izaäk en Abimelech. Je mag handeldrijven, denk aan Salomo en Hiram. Je mag met mensen omgaan, zoals ook Jezus met mensen omging. Zelfs met hoeren en tollenaren zat Jezus aan tafel.  Dit betekent echter niet dat jij je door hen laat leiden in je denkwijze, maar je dient je te laten leiden door de Bijbel. De wereld is vol van ijdele woorden (Efeze 5: 6). Ze beloven je gouden bergen, als je bijvoorbeeld je huwelijk ontbindt, je zwarte geld laat koesteren en op allerhande manieren je eigen voordeel zoekt. Alsof deze wereld het einde van alle dingen is. Je roept er volgens Paulus de toorn van God mee over je af. Wij houden onszelf beloften voor dit leven voor; maar de Heere leert ons leven met beloften die verder reiken dan dit leven.  Laten we met de eeuwigheid in het hart leven. Wanneer we als volwassenen niet verder kijken dan de aarde, moeten we niet verwachten dat onze jongeren hoger blikken. De Engelse predikant Frederick S. Leahy stelde terecht: ‘Des te meer Gods mensen hemelgericht zijn, des te bruikbaarder zij zijn op aarde.’ Duisternis en lichtPaulus brengt een geweldig contrast aan. Hij zegt: vroeger waren jullie duisternis. Nu wandel je in het licht. Het werd reeds door Jesaja voorspeld: ‘Het volk, dat in duisternis zat, heeft een groot licht gezien; en degenen, die zaten in het land en de schaduwe des doods, denzelven is een licht opgegaan.’ (Matt. 4: 16).  Als je in het duister zit, doe je dingen die bij het duister horen. Die het daglicht niet kunnen verdragen. Die het niet uithouden in Gods licht. Je bent in het machtsgebied van de vorst van de duisternis. Donkerheid brengt onwetendheid met zich mee, je hebt geen besef van het Evangelie. Dit houd je wil, verlangens, woorden en werken in het duister; in plaats van in het licht. Daarbij roep je een eeuwige nacht over jezelf af. ‘Daarom gaat uit het midden van hen, en scheidt u af, zegt de Heere, en raakt niet aan hetgeen onrein is, en Ik zal ulieden aannemen.’ (2 Kor. 6: 17).  Maar dat is nu juist waar Christus van verloste. Hij heeft overgezet vanuit het rijk van de duisternis, in het rijk van het licht. Je wordt door licht omstraalt, als gelovige. Door het licht bij de Heere vandaan. Dat doet wandelen in het licht. Dan hoeven de dingen niet langer in het donker te blijven, omdat je ze voor Gods aangezicht in het licht hebt gebracht. Hij leert je wandelen in het licht van Zijn genade in Christus. 1 Thess. 5: 5: ‘Gij zijt allen kinderen des lichts, en kinderen des daags; wij zijn niet des nachts, noch der duisternis.’  Christus kwam als mens op deze aarde, om voor mensen de prijs te betalen die voor hen onbetaalbaar was. Hij heeft de wet vervuld en de toorn van God over de schuld gedragen. Door Zijn genade leren we wandelen in de Geest (Rom. 8: 3-4). Niet langer in het duister, maar in het licht.

367 | Leven als erfgenamen van het Koninkrijk van God (3)

De Vorming voor elke dag podcast. Goud uit het verleden. Gemunt voor vandaag.

BeetsAls dichter van bekende liederen, maakten we onbewust waarschijnlijk al eens kennis met het werk van Nicolaas Beets. Hij schreef bijvoorbeeld het lied ‘Roept uit aan alle stranden, verbreidt van oord tot oord.’ Ook is het lied ‘Mijn goede Herder is de Heer’, van zijn hand. Hij vertaalde het lied ‘Ach blijf met Uw genade, Heer’ Jezus ons nabij’, vanuit het Duits in het Nederlands.  Een minder bekend gedicht is zijn lied op het huwelijk: ‘U zeeg’ne God’. Lied U zeeg’ne God!Hij stell’ u tot een zegen!Gezegend zij uw hoofd, uw hart, uw wegen,Uw aards, uw eeuwig lot!Gezegend d’ echt,Die U verbindt; zijn banden,Zijn bloemen en zijn juk; de trouwe handen,Door God in één gelegd!Gezegend ’t huis,Waarin de liefde wone,Waar u de Heer’ met vreugd’ en ere krone,Gezegend ook het kruis.Het kruis te zaâm,Als één van ziel gedragen,De blik op Hem, die ’t kruis verdroeg, geslagen,En in Zijn kracht en naam!O God! verhoorEn schenk ons onze bede!Toon hun Uw gunst, doordring hen van Uw vrede;Licht met Uw licht hen voor.

BeetsAls dichter van bekende liederen, maakten we onbewust waarschijnlijk al eens kennis met het werk van Nicolaas Beets. Hij schreef bijvoorbeeld het lied ‘Roept uit aan alle stranden, verbreidt van oord tot oord.’ Ook is het lied ‘Mijn goede Herder is de Heer’, van zijn hand. Hij vertaalde het lied ‘Ach blijf met Uw genade, Heer’ Jezus ons nabij’, vanuit het Duits in het Nederlands.  Een minder bekend gedicht is zijn lied op het huwelijk: ‘U zeeg’ne God’. Lied U zeeg’ne God! Hij stell’ u tot een zegen! Gezegend zij uw hoofd, uw hart, uw wegen, Uw aards, uw eeuwig lot! Gezegend d’ echt, Die U verbindt; zijn banden, Zijn bloemen en zijn juk; de trouwe handen, Door God in één gelegd! Gezegend ’t huis, Waarin de liefde wone, Waar u de Heer’ met vreugd’ en ere krone, Gezegend ook het kruis. Het kruis te zaâm, Als één van ziel gedragen, De blik op Hem, die ’t kruis verdroeg, geslagen, En in Zijn kracht en naam! O God! verhoor En schenk ons onze bede! Toon hun Uw gunst, doordring hen van Uw vrede; Licht met Uw licht hen voor.

366 | Nicolaas Beets bij het huwelijk: ‘Licht met Uw licht hen voor!’

Terugblikkend op ons leven overwegen wij wat achterligt. In de stilte van onze persoonlijke gedachten. De één meent niet al te veel zonden te hebben gedaan. Het kan immers erger? Een ander meent te diep schuldig te staan, waardoor alle hoop op behoud verloren lijkt. Ook zijn er die al weifelend voortgaan; zou het voor mij nog kunnen? Juist voor hen geeft Octavius Winslow (1808-1878) in zijn boek ‘De juwelen van God’ (De Banier, 2021) een bemoediging mee. Hij wijst erop dat alleen het bloed van Christus redt. We dienen op Hem te zien tot behoud, niet op onszelf. Buiten Hem is er geen redding, in Hem is er ontferming.  BloedWinslow: ‘Het bloed is niet alleen in staat om de zwakste zucht van schuldgevoel op te roepen in een gekweld geweten, maar het kan ook de meest innerlijke, duistere, vuilste smet wegwassen die ooit in een mensenziel gevonden werd. Denkt u voor uzelf dat er geen vergeving bestaat? Bent u van oordeel dat u buiten het rijksgebied van de zaligheid verkeert, omdat u zulk een groot en oud zondaar bent? Een zondaar die al honderd jaren telt, misschien? Zie dan naar Adam. Het bloed van Christus was voor hem bestemd; en in der waarheid, hij woont nu in heerlijkheid; hij de grootste, de hoofdschuldige, de vader van alle zondaars, zingt nu de schoonste lofzangen op het bloed dat hem daar heeft gebracht. Wilt u dan toch weigeren om dit te geloven? Wilt u de moed opgeven en in wanhoop neerzitten, terwijl dit overwinningsteken van de reddende genade, van de vrijmachtige genade en het verzoenende bloed van Christus, ‘tot een voorbeeld (is) dergenen die in Hem geloven zullen ten eeuwigen leven.’ (1 Tim. 1: 16)? ChristusKomt het beslissende uur van de dood naderbij? Och, laat dan alles varen van het hier en nu, maar zie op het dierbare, vergoten bloed van Christus! Zie op het kruis van Christus. Onthecht u van kerk en voorschriften, plichten en geboden, dienaren en heiligen, maar laat één ding al uw gedachten, gevoelens en verlangens doordrenken, dat de gehele sfeer vervult van dit korte punt in de tijd die de scheiding vormt met de eeuwigheid. Het kostelijke bloed van Christus! Werp u daarop neer door het eenvoudige geloven; aanschouw het met een zwak en onzuiver geloofsoog, en het zal tot uw ziel spreken van vergeving, vrede en vreugde en daarbij aan uw stervende geest een hoop geven omkranst door onsterfelijkheid.’  Wit In de profetie van Jesaja lezen we: “Komt dan, en laat ons samen rechten, zegt de HEERE; al waren uw zonden als scharlaken, zij zullen wit worden als sneeuw, al waren zij rood als karmozijn, zij zullen worden als witte wol.” (Jes. 1: 18).  Leestip: De juwelen van God, Octavius Winslow (De Banier, 2021).

Terugblikkend op ons leven overwegen wij wat achterligt. In de stilte van onze persoonlijke gedachten. De één meent niet al te veel zonden te hebben gedaan. Het kan immers erger? Een ander meent te diep schuldig te staan, waardoor alle hoop op behoud verloren lijkt. Ook zijn er die al weifelend voortgaan; zou het voor mij nog kunnen? Juist voor hen geeft Octavius Winslow (1808-1878) in zijn boek ‘De juwelen van God’ (De Banier, 2021) een bemoediging mee. Hij wijst erop dat alleen het bloed van Christus redt. We dienen op Hem te zien tot behoud, niet op onszelf. Buiten Hem is er geen redding, in Hem is er ontferming.  BloedWinslow: ‘Het bloed is niet alleen in staat om de zwakste zucht van schuldgevoel op te roepen in een gekweld geweten, maar het kan ook de meest innerlijke, duistere, vuilste smet wegwassen die ooit in een mensenziel gevonden werd. Denkt u voor uzelf dat er geen vergeving bestaat? Bent u van oordeel dat u buiten het rijksgebied van de zaligheid verkeert, omdat u zulk een groot en oud zondaar bent? Een zondaar die al honderd jaren telt, misschien? Zie dan naar Adam. Het bloed van Christus was voor hem bestemd; en in der waarheid, hij woont nu in heerlijkheid; hij de grootste, de hoofdschuldige, de vader van alle zondaars, zingt nu de schoonste lofzangen op het bloed dat hem daar heeft gebracht. Wilt u dan toch weigeren om dit te geloven? Wilt u de moed opgeven en in wanhoop neerzitten, terwijl dit overwinningsteken van de reddende genade, van de vrijmachtige genade en het verzoenende bloed van Christus, ‘tot een voorbeeld (is) dergenen die in Hem geloven zullen ten eeuwigen leven.’ (1 Tim. 1: 16)? ChristusKomt het beslissende uur van de dood naderbij? Och, laat dan alles varen van het hier en nu, maar zie op het dierbare, vergoten bloed van Christus! Zie op het kruis van Christus. Onthecht u van kerk en voorschriften, plichten en geboden, dienaren en heiligen, maar laat één ding al uw gedachten, gevoelens en verlangens doordrenken, dat de gehele sfeer vervult van dit korte punt in de tijd die de scheiding vormt met de eeuwigheid. Het kostelijke bloed van Christus! Werp u daarop neer door het eenvoudige geloven; aanschouw het met een zwak en onzuiver geloofsoog, en het zal tot uw ziel spreken van vergeving, vrede en vreugde en daarbij aan uw stervende geest een hoop geven omkranst door onsterfelijkheid.’  Wit In de profetie van Jesaja lezen we: “Komt dan, en laat ons samen rechten, zegt de HEERE; al waren uw zonden als scharlaken, zij zullen wit worden als sneeuw, al waren zij rood als karmozijn, zij zullen worden als witte wol.” (Jes. 1: 18).  Leestip: De juwelen van God, Octavius Winslow (De Banier, 2021).

365 | Octavius Winslow: verwachting voor ouderen

Archibald Alexander

Jong en oud‘Het werk van een prediker is belangrijker dan dat van de president in het Witte Huis in Washington’. Archibald Alexander was zo’n man. Iemand die het evangelie van de verlossing in Jezus Christus preekte met heel zijn bestaan.  In een preek over Joh. 6: 37, ‘Die tot Mij komt, zal Ik geenszins uitwerpen,’ benadrukt Archibald Alexander dat dit alle generaties raakt. ‘Het is voor ons genoeg om te weten dat het aanbod van vrije genade bejaarden net zo min uitsluit als jonge mensen. Hij nodigt alle vermoeiden en belasten. En daarbij zijn vanzelfsprekend ook diegenen die gebukt gaan onder de zwakheden van de afnemende krachten en de last van talloze zonden. Ouderen onder ons, in de hele bijbel staat niet één woord van God dat u uitsluit van genade! God stelt u een open deur voor, niemand heeft het recht of de macht om die deur te sluiten.  Wanneer u uitgesloten zou worden, is dat alleen vanwege uw eigen ongeloof. Niet vanwege het ontbreken van een uitnodiging. Ga daarom naar binnen, zonder aarzeling of uitstel. Niemand kan zich minder veroorloven te talmen dan de bejaarde zondaar. Nu is het de tijd. Nu, of nooit! U staat als het ware al met één been in het graf. De gelegenheid is spoedig voorbij voor u. Ik vraag u dringend, strijdt om in te gaan door de enge poort.’  ToegangAan het eind van zijn preek vat Alexander de boodschap samen in acht punten. Die geef ik bij deze door, omdat ze zo kernachtig verwoorden wat de Bijbel leert over komen tot Christus:  1. Christus is een bekwame en bereidwillige Zaligmaker, Die iemand die tot Hem komt in geen geval zal uitwerpen. 2. Gods genade in Christus is volkomen vrij. Dat wil zeggen, Hij vereist geen voorbereiding of verdienste in degenen die komen. Zij worden uitgenodigd om in al hun schuld en vuilheid de toevlucht tot Hem te nemen. Opdat zij uit Zijn genadige handen vergeving en vernieuwing van leven ontvangen zullen.  3. Voor iedere zondaar bestaat de enige hindernis om te komen slechts uit wat in zijn eigen binnenste is. De deur der genade kan niet verder open gedaan worden dan hij al is. De nodigingen van Christus kunnen niet meer welwillend zijn dan ze al zijn. 4. De gehele schuld van de ondergang van een zondaar die weigert tot Christus te komen, ligt aan zijn eigen deur. Zijn eigen verdorvenheid en onwilligheid vormen het enige obstakel. Christus was bereid aan Zijn grootste vijanden leven te geven, indien zij tot Hem zouden komen. Hij klaagt “En gij wilt tot Mij niet komen, opdat gij het leven moogt hebben” (Joh. 5:40).  5. De bekering van een mens is uitsluitend het werk van God. Dezelfde kracht die veroorzaakte dat het licht uit de duisternis scheen, moet ook in onze harten schijnen. Scheppen is iets dat God alleen kan. Maar bekering is een “nieuwe schepping”, en dat vereist dezelfde goddelijke kracht als die de wereld tot aanzijn riep.  6. God heeft bevolen dat het evangelie aan alle creaturen verkondigd moet worden, zonder onderscheid. Ieder die het hoort, heeft een Goddelijke machtiging om het aan te nemen. En als hij het evangelie ontvangt, heeft hij de trouw van God als onderpand voor zijn eeuwige zaligheid.  7. Omdat de kracht van het woord afhangt van de werking van de Heilige Geest, behoren alle christenen voortdurend en vurig te zijn in hun smeken om de uitstorting van deze Geest der genade, opdat zondaren tot bekering mogen komen. 8. Wij worden bemoedigd om te hopen dat de tijd aanstaande is, en misschien snel nadert, waarin de bekeringen zullen toenemen, ver boven de ervaringen in vorige eeuwen. De tijd waarin de Joden als een natie, Gods genade ontvangen. Wanneer alle koninkrijken der aarde koninkrijken van God en Zijn Christus zullen worden. “Ja kom, Heere Jezus!”   Leestip: Lees de hele preek van Archibald Alexander op www.tabernakel.nl. Deze is digitaal gratis te downloaden. Wil je elke maand een puriteinse preek in de bus? Meld je aan op de website van st. Tabernakel.

Jong en oud‘Het werk van een prediker is belangrijker dan dat van de president in het Witte Huis in Washington’. Archibald Alexander was zo’n man. Iemand die het evangelie van de verlossing in Jezus Christus preekte met heel zijn bestaan.  In een preek over Joh. 6: 37, ‘Die tot Mij komt, zal Ik geenszins uitwerpen,’ benadrukt Archibald Alexander dat dit alle generaties raakt. ‘Het is voor ons genoeg om te weten dat het aanbod van vrije genade bejaarden net zo min uitsluit als jonge mensen. Hij nodigt alle vermoeiden en belasten. En daarbij zijn vanzelfsprekend ook diegenen die gebukt gaan onder de zwakheden van de afnemende krachten en de last van talloze zonden. Ouderen onder ons, in de hele bijbel staat niet één woord van God dat u uitsluit van genade! God stelt u een open deur voor, niemand heeft het recht of de macht om die deur te sluiten.  Wanneer u uitgesloten zou worden, is dat alleen vanwege uw eigen ongeloof. Niet vanwege het ontbreken van een uitnodiging. Ga daarom naar binnen, zonder aarzeling of uitstel. Niemand kan zich minder veroorloven te talmen dan de bejaarde zondaar. Nu is het de tijd. Nu, of nooit! U staat als het ware al met één been in het graf. De gelegenheid is spoedig voorbij voor u. Ik vraag u dringend, strijdt om in te gaan door de enge poort.’  ToegangAan het eind van zijn preek vat Alexander de boodschap samen in acht punten. Die geef ik bij deze door, omdat ze zo kernachtig verwoorden wat de Bijbel leert over komen tot Christus:  1. Christus is een bekwame en bereidwillige Zaligmaker, Die iemand die tot Hem komt in geen geval zal uitwerpen. 2. Gods genade in Christus is volkomen vrij. Dat wil zeggen, Hij vereist geen voorbereiding of verdienste in degenen die komen. Zij worden uitgenodigd om in al hun schuld en vuilheid de toevlucht tot Hem te nemen. Opdat zij uit Zijn genadige handen vergeving en vernieuwing van leven ontvangen zullen.  3. Voor iedere zondaar bestaat de enige hindernis om te komen slechts uit wat in zijn eigen binnenste is. De deur der genade kan niet verder open gedaan worden dan hij al is. De nodigingen van Christus kunnen niet meer welwillend zijn dan ze al zijn. 4. De gehele schuld van de ondergang van een zondaar die weigert tot Christus te komen, ligt aan zijn eigen deur. Zijn eigen verdorvenheid en onwilligheid vormen het enige obstakel. Christus was bereid aan Zijn grootste vijanden leven te geven, indien zij tot Hem zouden komen. Hij klaagt “En gij wilt tot Mij niet komen, opdat gij het leven moogt hebben” (Joh. 5:40).  5. De bekering van een mens is uitsluitend het werk van God. Dezelfde kracht die veroorzaakte dat het licht uit de duisternis scheen, moet ook in onze harten schijnen. Scheppen is iets dat God alleen kan. Maar bekering is een “nieuwe schepping”, en dat vereist dezelfde goddelijke kracht als die de wereld tot aanzijn riep.  6. God heeft bevolen dat het evangelie aan alle creaturen verkondigd moet worden, zonder onderscheid. Ieder die het hoort, heeft een Goddelijke machtiging om het aan te nemen. En als hij het evangelie ontvangt, heeft hij de trouw van God als onderpand voor zijn eeuwige zaligheid.  7. Omdat de kracht van het woord afhangt van de werking van de Heilige Geest, behoren alle christenen voortdurend en vurig te zijn in hun smeken om de uitstorting van deze Geest der genade, opdat zondaren tot bekering mogen komen. 8. Wij worden bemoedigd om te hopen dat de tijd aanstaande is, en misschien snel nadert, waarin de bekeringen zullen toenemen, ver boven de ervaringen in vorige eeuwen. De tijd waarin de Joden als een natie, Gods genade ontvangen. Wanneer alle koninkrijken der aarde koninkrijken van God en Zijn Christus zullen worden. “Ja kom, Heere Jezus!”  Leestip: Lees de hele preek van Archibald Alexander op <a href="http://www.tabernakel.nl/" rel="nofollow" target="_blank">www.tabernakel.nl</a>. Deze is digitaal gratis te downloaden. Wil je elke maand een puriteinse preek in de bus? Meld je aan op de website van st. Tabernakel.

364 | Archibald Alexander: Komen tot Christus

Oude bekendeJohn Newton schrijft in een brief over een oude bekende die hij weer tegenkwam. Lang geleden had Newton geprobeerd om deze jongen tot een ongelovige vrijdenker te maken. Zoals hij zelf toen ook was. Nu geloofde hij met heel zijn hart in Jezus Christus en wilde daar zijn oude vriend ook in meenemen. Zijn pogingen faalden echter.  Brief‘Mijn derde reis was korter en met minder moeilijkheden vergezeld dan de twee vorigen. Nog voordat ik zeilde ontmoette ik een jongeman, die eerder als adelborst, één van mijn grootste boezemvrienden op het oorlogsschip de Herwich was geweest. Hij was, toen wij elkaar voor het eerst leerden kennen, een heel nette jongen. Maar ik had te veel succes bij mijn ongelukkige pogingen, om hem tot een vrijdenker te maken. Toen wij elkaar te Liverpool ontmoetten werd ons contact op grond van onze vorige vriendschap vernieuwd. Hij had een goed inzicht in de dingen; en had veel gelezen. Wij spraken meestal over godsdienst en ik verlangde ernaar om het nadeel, dat ik hem toegebracht had, weer te vergoeden. Ik gaf hem een duidelijk en uitvoerig verslag van het ontstaan en de manier van mijn verandering, en voerde alle overtuigende redenen aan, die ik voorhanden had. Met als doel om hem te overreden om van zijn Deïstische gevoelens geheel afstand te doen. Maar ik merkte dat wanneer ik hem soms zozeer overtuigde, dat hij niet meer in staat was om iets te antwoorden, hij mij dan herinnerde, dat ik zelf juist de allereerste was geweest, die hem een denkbeeld van vrijgeesterij had gegeven.  Neerwaartse spiraalDit leverde mij veel verdrietige gedachten op. Hij was in die tijd geselecteerd als kapitein voor een reis naar Guinee. Maar nog voordat zijn schip klaar was, ging zijn reder bankroet. Waardoor zijn reis werd opgeschort. Omdat hij voor dat jaar geen verder perspectief of verwachting had, bood ik hem aan om hem als reisgenoot mee te nemen. Zodat hij kennis van de kust kon krijgen. En mijn koopman bij wie ik in dienst was, nam op zich om voor hem, bij zijn terugkomst zorg te zullen dragen.  Mijn bedoeling hierin was niet zozeer om hem ten opzichte van zijn tijdelijke belangen dienst te doen. Dan wel, om op mijn gemak, een goede en passende gelegenheid te vinden, om ons belangrijke en zwaarwegende verschil van inzicht met elkaar te vereffenen. Hopend op onze reis door mijn beweringen, voorbeeld en gebeden hem werkelijk nuttig te zijn. Mijn voornemen was in deze zaak veel beter dan mijn inzicht en ik had alleszins reden tot berouw.  Hij leefde erg losbandig en ongeregeld en dat werd van dag tot dag erger. Ik zag in hem een levend voorbeeld van dat wat ik eerst ook was. Maar ik vond het heel onprettig om mijn eigen beeld gedurig als voor ogen te hebben. Daarnaast was hij niet alleen doof voor mijn waarschuwingen ten aanzien van zichzelf, maar deed er ook alles aan, om de anderen ook zo te beïnvloeden.’ OverlijdenNewton moet tijdens de zeereis alles in het werk stellen om zijn vriend in het gareel te houden. Dat lukt nauwelijks. Newton schrijft: ‘Hij was mij enige tijd als een scherpe doorn in het vlees. Maar ik kreeg eindelijk op de kust gelegenheid om een klein scheepje te kopen, dat ik voor mijn eigen rekening laadde, hem het opperbevel daarvan gaf, en hem wegzond. Om voor rekening van onze rederij daar koophandel mee te drijven. Toen wij uit elkaar gingen, herhaalde ik de goede raad, die ik hem gegeven had en drong ten sterkste bij hem aan om die op te volgen.  Ik geloof dat zijn vriendschap en achting voor mij zo groot was, als maar mogelijk is voor iemand van wie de grondbeginselen geheel en rechtstreeks strijdig waren met de mijne. Hij leek erg emotioneel te zijn, toen wij van elkaar scheidden. Maar mijn woorden maakten geen indruk op zijn hart, want zodra hij buiten mijn opzicht was en zich in volkomen vrijheid bevond, gaf hij zich ten enenmale aan allerlei zondige begeerten over. En zijn geweldige ongebondenheid, samengaand met de hitte van het klimaat, stortte hem weldra in een kwaadaardige koorts, waaraan hij binnen weinige dagen overleed. Hij stierf overtuigd maar onbekeerd, en het verhaal, dat mij gedaan is door hen die zijn sterfuur bijwoonden, was verschrikkelijk. Zijn woede en wanhoop deed hen allen verbazen, want hij schreeuwde het uit dat hij naar de eeuwige verdoemenis ging, zonder het allerminste blijk of bewijs te tonen van de Goddelijke genade te verlangen of daarop te hopen.’  Deze gebeurtenis maakte op John Newton diepe indruk. Hij besefte dat dit ook zijn lot had kunnen zijn, als God niet had ingegrepen. Newton leefde als iemand die met Paulus besefte dat het alleen Gods goedheid en genade was, dat een grote zondaar als hij genade kreeg, om Jezus’ wil. 

Oude bekendeJohn Newton schrijft in een brief over een oude bekende die hij weer tegenkwam. Lang geleden had Newton geprobeerd om deze jongen tot een ongelovige vrijdenker te maken. Zoals hij zelf toen ook was. Nu geloofde hij met heel zijn hart in Jezus Christus en wilde daar zijn oude vriend ook in meenemen. Zijn pogingen faalden echter.  Brief‘Mijn derde reis was korter en met minder moeilijkheden vergezeld dan de twee vorigen. Nog voordat ik zeilde ontmoette ik een jongeman, die eerder als adelborst, één van mijn grootste boezemvrienden op het oorlogsschip de Herwich was geweest. Hij was, toen wij elkaar voor het eerst leerden kennen, een heel nette jongen. Maar ik had te veel succes bij mijn ongelukkige pogingen, om hem tot een vrijdenker te maken. Toen wij elkaar te Liverpool ontmoetten werd ons contact op grond van onze vorige vriendschap vernieuwd. Hij had een goed inzicht in de dingen; en had veel gelezen. Wij spraken meestal over godsdienst en ik verlangde ernaar om het nadeel, dat ik hem toegebracht had, weer te vergoeden. Ik gaf hem een duidelijk en uitvoerig verslag van het ontstaan en de manier van mijn verandering, en voerde alle overtuigende redenen aan, die ik voorhanden had. Met als doel om hem te overreden om van zijn Deïstische gevoelens geheel afstand te doen. Maar ik merkte dat wanneer ik hem soms zozeer overtuigde, dat hij niet meer in staat was om iets te antwoorden, hij mij dan herinnerde, dat ik zelf juist de allereerste was geweest, die hem een denkbeeld van vrijgeesterij had gegeven.  Neerwaartse spiraalDit leverde mij veel verdrietige gedachten op. Hij was in die tijd geselecteerd als kapitein voor een reis naar Guinee. Maar nog voordat zijn schip klaar was, ging zijn reder bankroet. Waardoor zijn reis werd opgeschort. Omdat hij voor dat jaar geen verder perspectief of verwachting had, bood ik hem aan om hem als reisgenoot mee te nemen. Zodat hij kennis van de kust kon krijgen. En mijn koopman bij wie ik in dienst was, nam op zich om voor hem, bij zijn terugkomst zorg te zullen dragen.  Mijn bedoeling hierin was niet zozeer om hem ten opzichte van zijn tijdelijke belangen dienst te doen. Dan wel, om op mijn gemak, een goede en passende gelegenheid te vinden, om ons belangrijke en zwaarwegende verschil van inzicht met elkaar te vereffenen. Hopend op onze reis door mijn beweringen, voorbeeld en gebeden hem werkelijk nuttig te zijn. Mijn voornemen was in deze zaak veel beter dan mijn inzicht en ik had alleszins reden tot berouw.  Hij leefde erg losbandig en ongeregeld en dat werd van dag tot dag erger. Ik zag in hem een levend voorbeeld van dat wat ik eerst ook was. Maar ik vond het heel onprettig om mijn eigen beeld gedurig als voor ogen te hebben. Daarnaast was hij niet alleen doof voor mijn waarschuwingen ten aanzien van zichzelf, maar deed er ook alles aan, om de anderen ook zo te beïnvloeden.’ OverlijdenNewton moet tijdens de zeereis alles in het werk stellen om zijn vriend in het gareel te houden. Dat lukt nauwelijks. Newton schrijft: ‘Hij was mij enige tijd als een scherpe doorn in het vlees. Maar ik kreeg eindelijk op de kust gelegenheid om een klein scheepje te kopen, dat ik voor mijn eigen rekening laadde, hem het opperbevel daarvan gaf, en hem wegzond. Om voor rekening van onze rederij daar koophandel mee te drijven. Toen wij uit elkaar gingen, herhaalde ik de goede raad, die ik hem gegeven had en drong ten sterkste bij hem aan om die op te volgen.  Ik geloof dat zijn vriendschap en achting voor mij zo groot was, als maar mogelijk is voor iemand van wie de grondbeginselen geheel en rechtstreeks strijdig waren met de mijne. Hij leek erg emotioneel te zijn, toen wij van elkaar scheidden. Maar mijn woorden maakten geen indruk op zijn hart, want zodra hij buiten mijn opzicht was en zich in volkomen vrijheid bevond, gaf hij zich ten enenmale aan allerlei zondige begeerten over. En zijn geweldige ongebondenheid, samengaand met de hitte van het klimaat, stortte hem weldra in een kwaadaardige koorts, waaraan hij binnen weinige dagen overleed. Hij stierf overtuigd maar onbekeerd, en het verhaal, dat mij gedaan is door hen die zijn sterfuur bijwoonden, was verschrikkelijk. Zijn woede en wanhoop deed hen allen verbazen, want hij schreeuwde het uit dat hij naar de eeuwige verdoemenis ging, zonder het allerminste blijk of bewijs te tonen van de Goddelijke genade te verlangen of daarop te hopen.’  Deze gebeurtenis maakte op John Newton diepe indruk. Hij besefte dat dit ook zijn lot had kunnen zijn, als God niet had ingegrepen. Newton leefde als iemand die met Paulus besefte dat het alleen Gods goedheid en genade was, dat een grote zondaar als hij genade kreeg, om Jezus’ wil.

363 | John Newtons’ vriend met wie het niet goed afliep

SprekenHoe makkelijk is het om mee te gaan in een gesprek dat werkelijk nérgens over gaat, hoe moeilijk is het om een goed Woord van God te spreken. Paulus heeft daar aandacht voor in zijn aanwijzingen voor de christelijke levenswandel in Efeze 5: 3-8. Hij wijst op het belang van dankzegging. Lofprijzing van God klinkt op onze verjaardagen bijna als geheimtaal. Alsof er iets uit een andere wereld klinkt. Het valt stil. We weten er geen raad mee. Bij een schuine grap meesmuilen we nog, maar bij een goed Woord over de Koning zitten we met een mond vol tanden. Het komt er dus vaak niet van. Maar het is een Bijbelse opdracht. Laat dankzegging onze woorden kleuren.  Waarbij al het aardse betrokken wordt op het hemelse. Dank voor de nieuwe dag, dank voor het eten, dank voor de voorspoedige gang van zaken met de oogst, dank voor de regen, zijn er niet tienduizend redenen tot dankbaarheid? Waar we wandelen in de liefde en beseffen dat het uit genade om Christus’ wil is dat wij leven en het leven krijgen, dat we wandelen in de liefde, dan kan het toch niet anders dan dat de dank onze gesprekken kleurt? Er is gebed in de wereld, maar te weinig lofprijzing van God. Zie Gods hand in de dingen en breng Hem lof! Wat zegt David na de ervaring dat God Hem hoorde en voor Hem een Toevlucht bleek: ‘Zo zal ik Uw Naam psalmzingen in eeuwigheid; opdat ik mijn geloften betale, dag bij dag.’ Een christen herken je aan een goed woord over de Meester.  GevolgenGedrag heeft gevolgen. Als je over de gevolgen na gaat denken, word je realistischer in je beslissingen. De lust verkoeld, als je de consequentie van een zonde overdenkt. Vaak willen we dat niet en doven we deze gedachten uit. Toch dienen we na te denken over de gevolgen van ons gedrag. Althans, dat meent Paulus. We steken onze handen immers ook niet gedachteloos in het vuur, als we weten dat dit ons zal branden.  HerhalingPaulus herhaalt de woorden uit Efeze 5: 3 in vers 5, maar nu wijst hij de gevolgen voor daders aan. ‘Want dit weet u, dat geen hoereerder, of onreine, of gierigaard, die een afgodendienaar is, erfenis heeft in het Koninkrijk van God.’  Dit is de consequentie. Hij die vasthoudt aan de aarde, zal in de hemel niet aangetroffen worden. We zijn als een vrouw die een medewerker van haar man kiest boven hem; we geven wel eer aan de schepping, maar niet aan de Schepper. We dienen het geschapene als afgod en zondigen tegen Hem Die ons maakte.  Tot je ondergang of behoudWe kunnen geen navolger van God zijn en tegelijkertijd vasthouden aan de zonden. Als we dat wel doen, dan zijn we als iemand die een haak vasthoudt, die hem uiteindelijk zal doorboren. Je komt buiten komen te staan (Op. 22: 15).  Koninkrijk van Christus en van GodPaulus plaatst dit alles in het licht van het Koninkrijk van Christus en van God. Allereerst gaat het daarbij om het Koninkrijk van Christus dat in de harten van de gelovigen op de aarde is; tegelijkertijd wijst het vooruit naar de ontvouwing van dit Koninkrijk van God in Zijn toekomst. Een niet-burger heeft geen deel aan dat Koninkrijk. Een burger kan niet anders dan ernaar verlangen om te leven als een burger van dat Koninkrijk.  Zoals Paulus helder maakt in 1 Kol. 1: 12-14: ‘Dankende den Vader, Die ons bekwaam gemaakt heeft, om deel te hebben in de erve der heiligen in het licht; Die ons getrokken heeft uit de macht der duisternis, en overgezet heeft in het Koninkrijk van den Zoon Zijner liefde; In Denwelken wij de verlossing hebben door Zijn bloed, namelijk de vergeving der zonden.’  Waar wij overweldigd raken door het besef van de prijs die Christus betaalde, beseffen wij buiten Zijn bloed niet te kunnen leven. Dit maakt zonde bitter en Christus zoet.   Binnenkort volgt deel drie in deze serie. 

SprekenHoe makkelijk is het om mee te gaan in een gesprek dat werkelijk nérgens over gaat, hoe moeilijk is het om een goed Woord van God te spreken. Paulus heeft daar aandacht voor in zijn aanwijzingen voor de christelijke levenswandel in Efeze 5: 3-8. Hij wijst op het belang van dankzegging. Lofprijzing van God klinkt op onze verjaardagen bijna als geheimtaal. Alsof er iets uit een andere wereld klinkt. Het valt stil. We weten er geen raad mee. Bij een schuine grap meesmuilen we nog, maar bij een goed Woord over de Koning zitten we met een mond vol tanden. Het komt er dus vaak niet van. Maar het is een Bijbelse opdracht. Laat dankzegging onze woorden kleuren.  Waarbij al het aardse betrokken wordt op het hemelse. Dank voor de nieuwe dag, dank voor het eten, dank voor de voorspoedige gang van zaken met de oogst, dank voor de regen, zijn er niet tienduizend redenen tot dankbaarheid? Waar we wandelen in de liefde en beseffen dat het uit genade om Christus’ wil is dat wij leven en het leven krijgen, dat we wandelen in de liefde, dan kan het toch niet anders dan dat de dank onze gesprekken kleurt? Er is gebed in de wereld, maar te weinig lofprijzing van God. Zie Gods hand in de dingen en breng Hem lof! Wat zegt David na de ervaring dat God Hem hoorde en voor Hem een Toevlucht bleek: ‘Zo zal ik Uw Naam psalmzingen in eeuwigheid; opdat ik mijn geloften betale, dag bij dag.’ Een christen herken je aan een goed woord over de Meester.  GevolgenGedrag heeft gevolgen. Als je over de gevolgen na gaat denken, word je realistischer in je beslissingen. De lust verkoeld, als je de consequentie van een zonde overdenkt. Vaak willen we dat niet en doven we deze gedachten uit. Toch dienen we na te denken over de gevolgen van ons gedrag. Althans, dat meent Paulus. We steken onze handen immers ook niet gedachteloos in het vuur, als we weten dat dit ons zal branden.  HerhalingPaulus herhaalt de woorden uit Efeze 5: 3 in vers 5, maar nu wijst hij de gevolgen voor daders aan. ‘Want dit weet u, dat geen hoereerder, of onreine, of gierigaard, die een afgodendienaar is, erfenis heeft in het Koninkrijk van God.’  Dit is de consequentie. Hij die vasthoudt aan de aarde, zal in de hemel niet aangetroffen worden. We zijn als een vrouw die een medewerker van haar man kiest boven hem; we geven wel eer aan de schepping, maar niet aan de Schepper. We dienen het geschapene als afgod en zondigen tegen Hem Die ons maakte.  Tot je ondergang of behoudWe kunnen geen navolger van God zijn en tegelijkertijd vasthouden aan de zonden. Als we dat wel doen, dan zijn we als iemand die een haak vasthoudt, die hem uiteindelijk zal doorboren. Je komt buiten komen te staan (Op. 22: 15).  Koninkrijk van Christus en van GodPaulus plaatst dit alles in het licht van het Koninkrijk van Christus en van God. Allereerst gaat het daarbij om het Koninkrijk van Christus dat in de harten van de gelovigen op de aarde is; tegelijkertijd wijst het vooruit naar de ontvouwing van dit Koninkrijk van God in Zijn toekomst. Een niet-burger heeft geen deel aan dat Koninkrijk. Een burger kan niet anders dan ernaar verlangen om te leven als een burger van dat Koninkrijk.  Zoals Paulus helder maakt in 1 Kol. 1: 12-14: ‘Dankende den Vader, Die ons bekwaam gemaakt heeft, om deel te hebben in de erve der heiligen in het licht; Die ons getrokken heeft uit de macht der duisternis, en overgezet heeft in het Koninkrijk van den Zoon Zijner liefde; In Denwelken wij de verlossing hebben door Zijn bloed, namelijk de vergeving der zonden.’  Waar wij overweldigd raken door het besef van de prijs die Christus betaalde, beseffen wij buiten Zijn bloed niet te kunnen leven. Dit maakt zonde bitter en Christus zoet.  Binnenkort volgt deel drie in deze serie.

362 | Leven als erfgenamen van het Koninkrijk van God (2)

RietRiet is kwetsbaar. Als het knakt door de wind, verliest het zijn schoonheid. In een serie preken waar meerdere jaren overheen ging, legde Smytegelt uit hoe het ‘gekrookte riet’ een beeld kan zijn voor het geestelijk leven. Daarbij had hij speciaal oog voor ‘kleinen in de genade’.  Prof. de Vrijer legt uit hoe de preken van Smytegelt tot stand kwamen: “De serie ‘Het gekrookte riet’ werd gehouden van de tweede maart 1720 tot de derde september 1734. Zij liep dus over veertien en een half jaar. Gemiddeld vallen er dan ongeveer tien preken uit de ‘Gekrookte riet – serie’ op een jaar. Inmiddels hield Smytegelt van week op week, op zondag en werkdag, zijn andere preken. Catechismuspreken, biddagpreken, preken over vrije stoffen, feestdagpreken en avondmaalspreken. Het is dus ten enenmale onbillijk Smytegelt te houden voor iemand, die maar één uitdrukking eindeloos herhaald zou hebben: Het gekrookte riet.”  Aan de hand van enkele vragen breng ik enkele gedachten van Smytegelt aan de orde, vanuit zijn prekenserie.  Welke mensen zijn als ‘een gekrookt riet’? Bernardus Smytegelt: „Het gekrookte riet, dat zijn de eerstbeginnenden in het geloof. De overtuigden, die hun eigen weg voortdurend wegwerpen. Hun eigen werk is niet goed. Het is nooit goed, er zal nooit iets goeds van komen. Zij zeggen: ‘Ik zal nog omkomen. Mijn eigen werk niet het ware en zal het ook nooit zijn. Het kan niet voor een werk van Gods Geest gehouden worden. ’t Komt slechts uit mijn geweten voort. ’t Is slechts uit vrees voor de dood, die mij drijft en ik heb geen genade.’” Kennen zij geen genade, of juist wel?Bernardus Smytegelt: „Het gekrookte riet, het is zo klein in geestelijke kennis. Het kent de weg van de Heere haast niet. Het is zo onkundig in het geestelijk leven. Spreekt men over geloof en liefde, zo weet het bijna niet wat ervan te maken. Het werpt het allerkostbaarste vaak weg. In hun geestelijke staat zijn ze geslingerd: ‘Ach, Heere’, zeggen zij, ‘er is wel een kleine flikkering, maar ’t schijnt uit te gaan. Een vonk van Gods Geest. Er schijnt wel wat licht, maar dadelijk is het weer dood. Wat verschilt de ene dag van de andere! De ene dag schijnt het alsof ik genade heb en de andere dag mis ik het.’” Kinderen van God dus, maar met het lampje op de rug?Bernardus Smytegelt: „Het zijn mensen in het donker, bestreden, dor. Zij klagen: ‘Ik ben zo dood, zo beklemd. Ik kan er niet uit. Ik ben als een krachteloos man. Het geestelijke wordt zo in mij bestreden. Ik kan het niet langer uithouden. Ga ik voorwaarts, ik zie Hem niet. Ga ik achterwaarts, ik bemerk Hem niet. Ga ik naar de kerk en aan het avondmaal, ik voel de Heere niet. Ach, God, ik kan al de kruisen niet dragen. Ik ben van smaad verzadigd. Mijn bestraffing is er alle morgen. Uw bestraffingen zijn vele. Zie mijn ellende aan. Ik zal met het geestelijk leven ophouden. Ik zie, dat toch alles wat ik doe, vruchteloos is.’” Het kan zo donker zijn, dat iemand geen perspectief meer ziet. Maar laat de Heere dan zo iemand in deze donkere gemoedstoestand?Bernardus Smytegelt: „Hij breekt hen niet! Toen Hij op aarde was, ging Hij tot hen. Waren zij tot de farizeeërs gegaan, die zouden hen voor het hoofd gestoten hebben. Gingen Gods kinderen tot hen, dan heette het geen werk van God. De farizeeërs zouden gezegd hebben: ’t is huichelarij’. Ging een tollenaar tot hen, u weet, hoe hij behandeld werd. Ging een Judas tot een Joodse kerkenraad, en zei: ‘Ach ik ben zo benauwd’. Dan antwoordden zij: ‘U moogt toezien’ (Matt. 27: 5). Was Petrus, toen hij zijn Meester verloochend had, tot hen gegaan, hij zou als een misdadiger behandeld zijn geworden. Maar hij ging straat op straat af en huilde bitter. De Heere is niet als de farizeeërs. Hij zegt: ‘Ik zal u niet breken, u mag zo zwak zijn als u bent.’ De Heere spreekt weinig, maar Hij bedoelt méér! ‘Ik zal u ondersteunen, bijstaan, oprichten, troosten, zodat u bij de uitkomst zult moeten zeggen: welk een Heere heb ik aan Jezus!’” Wat te doen, als ik mij in zo’n donkere toestand bevindt?Bernardus Smytegelt: „Ga met al uw geestelijke dorheid naar Jezus en zeg, ook al had u nog zoveel deugden: ‘Ach Vader, ik wijs U niet op mijn tranen, op mijn bidden, op mijn ontvankelijke geestelijke toestand of deugden. Maar alleen op Jezus, de enige Naam, door welke ik behouden moet worden.’ Is al wat wereld heet klein in uw schatting? Houdt u het maar voor wereld, ijdelheid en kwelling van de geest? Of wordt de wereld door u groot geacht? Is het daarom uw voornaamste werk om vrienden te krijgen. Gunst, achting, geld, goed, hoge positie, ambten, vermaak, eer, goud, kunsten, verstand. Ja zelfs, als u in innerlijke onrust bent, zegt u dan: ‘Geduld maar, ik heb alles gedaan wat ik kon.’ Dat heet “wereld”.  De mens, die zich geestelijk het allerdonkerst voelt, stelt enkel God en de Heere Jezus Christus en de Heilige Geest hoog. “Tot Wie zouden we anders heengaan? Gij hebt de woorden van het eeuwige leven” (Joh. 6: 68). De Geest maakt alles bekend wat God de Vader en de Heere Jezus Christus voornemens is en toepast. Leeft en sterft u met deze dingen? Vertrouw erop dat uw hoop niet beschamen zal.” Wordt iedereen op dezelfde manier bekeerd?Bernardus Smytegelt: „Als God iemand verandert, dan doet Hij dit niet bij ieder op dezelfde wijze. Meent u, dat ieder op één en dezelfde manier uit de natuurstaat in de genadestaat komt? Nee, dat gebeurt op verschillende manieren. Bij de één gaat het er hard aan toe. ’t Is een barre noordenwind die waait. Bij de ander gaat het zacht toe. ’t Is als het suizen van een zachte stilte, een liefelijke zuidenwind, die om hen heen waait. De één wordt als voorbij en door de hel gesleept. De ander wordt als voorbij en door de hemel geleid. De één overkomt het met veel schrik en vertwijfeling. De ander met veel vrijmoedigheid en blijdschap. De Heere is vrij in Zijn doen. De één staat daar als de gevangenenbewaarder met een zwaard op zijn hart en het gaat hem als Paulus, die drie dagen niet at noch dronk. De ander reist, zoals de kamerling, zijn weg met blijdschap. De één krijgt het na veel zoeken en de ander, die het niet gedacht had, ineens.”

RietRiet is kwetsbaar. Als het knakt door de wind, verliest het zijn schoonheid. In een serie preken waar meerdere jaren overheen ging, legde Smytegelt uit hoe het ‘gekrookte riet’ een beeld kan zijn voor het geestelijk leven. Daarbij had hij speciaal oog voor ‘kleinen in de genade’.  Prof. de Vrijer legt uit hoe de preken van Smytegelt tot stand kwamen: “De serie ‘Het gekrookte riet’ werd gehouden van de tweede maart 1720 tot de derde september 1734. Zij liep dus over veertien en een half jaar. Gemiddeld vallen er dan ongeveer tien preken uit de ‘Gekrookte riet – serie’ op een jaar. Inmiddels hield Smytegelt van week op week, op zondag en werkdag, zijn andere preken. Catechismuspreken, biddagpreken, preken over vrije stoffen, feestdagpreken en avondmaalspreken. Het is dus ten enenmale onbillijk Smytegelt te houden voor iemand, die maar één uitdrukking eindeloos herhaald zou hebben: Het gekrookte riet.”  Aan de hand van enkele vragen breng ik enkele gedachten van Smytegelt aan de orde, vanuit zijn prekenserie.  Welke mensen zijn als ‘een gekrookt riet’? Bernardus Smytegelt: „Het gekrookte riet, dat zijn de eerstbeginnenden in het geloof. De overtuigden, die hun eigen weg voortdurend wegwerpen. Hun eigen werk is niet goed. Het is nooit goed, er zal nooit iets goeds van komen. Zij zeggen: ‘Ik zal nog omkomen. Mijn eigen werk niet het ware en zal het ook nooit zijn. Het kan niet voor een werk van Gods Geest gehouden worden. ’t Komt slechts uit mijn geweten voort. ’t Is slechts uit vrees voor de dood, die mij drijft en ik heb geen genade.’” Kennen zij geen genade, of juist wel?Bernardus Smytegelt: „Het gekrookte riet, het is zo klein in geestelijke kennis. Het kent de weg van de Heere haast niet. Het is zo onkundig in het geestelijk leven. Spreekt men over geloof en liefde, zo weet het bijna niet wat ervan te maken. Het werpt het allerkostbaarste vaak weg. In hun geestelijke staat zijn ze geslingerd: ‘Ach, Heere’, zeggen zij, ‘er is wel een kleine flikkering, maar ’t schijnt uit te gaan. Een vonk van Gods Geest. Er schijnt wel wat licht, maar dadelijk is het weer dood. Wat verschilt de ene dag van de andere! De ene dag schijnt het alsof ik genade heb en de andere dag mis ik het.’” Kinderen van God dus, maar met het lampje op de rug?Bernardus Smytegelt: „Het zijn mensen in het donker, bestreden, dor. Zij klagen: ‘Ik ben zo dood, zo beklemd. Ik kan er niet uit. Ik ben als een krachteloos man. Het geestelijke wordt zo in mij bestreden. Ik kan het niet langer uithouden. Ga ik voorwaarts, ik zie Hem niet. Ga ik achterwaarts, ik bemerk Hem niet. Ga ik naar de kerk en aan het avondmaal, ik voel de Heere niet. Ach, God, ik kan al de kruisen niet dragen. Ik ben van smaad verzadigd. Mijn bestraffing is er alle morgen. Uw bestraffingen zijn vele. Zie mijn ellende aan. Ik zal met het geestelijk leven ophouden. Ik zie, dat toch alles wat ik doe, vruchteloos is.’” Het kan zo donker zijn, dat iemand geen perspectief meer ziet. Maar laat de Heere dan zo iemand in deze donkere gemoedstoestand?Bernardus Smytegelt: „Hij breekt hen niet! Toen Hij op aarde was, ging Hij tot hen. Waren zij tot de farizeeërs gegaan, die zouden hen voor het hoofd gestoten hebben. Gingen Gods kinderen tot hen, dan heette het geen werk van God. De farizeeërs zouden gezegd hebben: ’t is huichelarij’. Ging een tollenaar tot hen, u weet, hoe hij behandeld werd. Ging een Judas tot een Joodse kerkenraad, en zei: ‘Ach ik ben zo benauwd’. Dan antwoordden zij: ‘U moogt toezien’ (Matt. 27: 5). Was Petrus, toen hij zijn Meester verloochend had, tot hen gegaan, hij zou als een misdadiger behandeld zijn geworden. Maar hij ging straat op straat af en huilde bitter. De Heere is niet als de farizeeërs. Hij zegt: ‘Ik zal u niet breken, u mag zo zwak zijn als u bent.’ De Heere spreekt weinig, maar Hij bedoelt méér! ‘Ik zal u ondersteunen, bijstaan, oprichten, troosten, zodat u bij de uitkomst zult moeten zeggen: welk een Heere heb ik aan Jezus!’” Wat te doen, als ik mij in zo’n donkere toestand bevindt?Bernardus Smytegelt: „Ga met al uw geestelijke dorheid naar Jezus en zeg, ook al had u nog zoveel deugden: ‘Ach Vader, ik wijs U niet op mijn tranen, op mijn bidden, op mijn ontvankelijke geestelijke toestand of deugden. Maar alleen op Jezus, de enige Naam, door welke ik behouden moet worden.’ Is al wat wereld heet klein in uw schatting? Houdt u het maar voor wereld, ijdelheid en kwelling van de geest? Of wordt de wereld door u groot geacht? Is het daarom uw voornaamste werk om vrienden te krijgen. Gunst, achting, geld, goed, hoge positie, ambten, vermaak, eer, goud, kunsten, verstand. Ja zelfs, als u in innerlijke onrust bent, zegt u dan: ‘Geduld maar, ik heb alles gedaan wat ik kon.’ Dat heet “wereld”.  De mens, die zich geestelijk het allerdonkerst voelt, stelt enkel God en de Heere Jezus Christus en de Heilige Geest hoog. “Tot Wie zouden we anders heengaan? Gij hebt de woorden van het eeuwige leven” (Joh. 6: 68). De Geest maakt alles bekend wat God de Vader en de Heere Jezus Christus voornemens is en toepast. Leeft en sterft u met deze dingen? Vertrouw erop dat uw hoop niet beschamen zal.” Wordt iedereen op dezelfde manier bekeerd?Bernardus Smytegelt: „Als God iemand verandert, dan doet Hij dit niet bij ieder op dezelfde wijze. Meent u, dat ieder op één en dezelfde manier uit de natuurstaat in de genadestaat komt? Nee, dat gebeurt op verschillende manieren. Bij de één gaat het er hard aan toe. ’t Is een barre noordenwind die waait. Bij de ander gaat het zacht toe. ’t Is als het suizen van een zachte stilte, een liefelijke zuidenwind, die om hen heen waait. De één wordt als voorbij en door de hel gesleept. De ander wordt als voorbij en door de hemel geleid. De één overkomt het met veel schrik en vertwijfeling. De ander met veel vrijmoedigheid en blijdschap. De Heere is vrij in Zijn doen. De één staat daar als de gevangenenbewaarder met een zwaard op zijn hart en het gaat hem als Paulus, die drie dagen niet at noch dronk. De ander reist, zoals de kamerling, zijn weg met blijdschap. De één krijgt het na veel zoeken en de ander, die het niet gedacht had, ineens.”

361 | Smytegelt had oog voor geestelijke piekeraars

Gemeente en gebedPaulus toont een diep verlangen naar het werk van de Geest in de gemeente. Dat blijkt in Efeze 1: 17: ‘Opdat de God van onze Heere Jezus Christus de Vader der Heerlijkheid, u geve de Geest der wijsheid en der openbaring in zijn kennis.’ Ds. A. van Herk mediteerde in 1992 over deze woorden in de Waarheidsvriend.  ‘Hoe zouden wij in geloof kunnen staan als niet de Heilige Geest ons Hem in het hart legde. Die Zich offerde op Golgotha, op de derde dag opstond en nu zit aan de rechterhand des Vaders. Hij is daar om Zijn beloften waar te maken. Mag dit te ervaren u rust en vrede geven, maar daardoor ook drijven tot gebed voor heel Zijn kerk.Dat is één van de eerste dingen, die zich uit dit Woord aan ons opdringen: de vraag of wij ook gedurig bidden om de werking van de Heilige Geest. Paulus deed dat voor de gemeente, die in Efeze was. Ook al mag hij bijzonder goede dingen van hen getuigen. Daar was onderlinge liefde en liefde tot heel Gods kerk. Wat een rijke gemeenschap, als wij elkaar zo mogen dragen in het gebed. Houden van elkaar is vasthouden in gebed. Al mag het daarbij niet blijven. Vooral als je let op het gebod van de Heiland, te bidden ook voor hen, die ons geweld aandoen.’ SchadeWaar de apostel ons nu op wijst in zijn brief is dit, dat al is er geloof in de Heere Jezus Christus, er nog meer nodig is. En wel dat de Heilige Geest zal doorgaan met werken in hun harten en in de gemeente. Hoe weinig wordt beseft, dat al wat er is niet zonder Gods Geest kan. Hoeveel klachten zijn er vandaag te horen over verval, achteruitgang of hoe je het ook maar wilt noemen. Naast een leefstijl, ook in de kerk, juist daar, die de Geest bedroeft, zo­dat Hij niet of nauwelijks kan werken, kan u en mag het gebed tot de Geest niet worden ­verwaarloosd of nagelaten. Wij doen dat zo licht, omdat niet echt wordt geleefd uit de Schriften, die getuigen dat God een Drieënig God is. Besef toch dat de Heilige Geest, Die van de Vader en de Zoon uitgaat, evenzeer Heere is en aangebeden en verheerlijkt moet worden. Hij is de Geest der wijsheid en der openbaring in Zijn kennis. Wie dit niet schriftuurlijk ervaart, zal in zijn of haar hart grote schade hebben. Hoe erg is het schade te hebben in geloof, veel erger is het als wij zo de Eer des Heeren beschadigen door nonchalance of luiheid. Ander hoger achtenLaat ieder hier het eigen hart en leven onderzoeken. Het allermeeste degenen die klagen over de onwijsheid van anderen. De Heiland leert ons in het Evangelie de juiste proporties te zien, als hij spreekt van de balk in ons eigen oog en de splinter in dat van de broeder. Onwijsheid in geestelijk opzicht is als een rivier, die droog dreigt te vallen. Er kan geen schuit meer door. Alles loopt aan de grond. Klagen moet, maar dan over onszelf. De tekst hierboven geve beschaming, werke droefheid, lere ons bidden om 's Heeren Geest, dagelijks, voor de ander en voor onszelf, voor jong en oud. Opdat de Geest der wijsheid ieders eigenwijsheid verbreke en de gemeente meer en meer, vuriger de weg ter zaligheid bewandele. Misschien vindt u wel dat dit schrijven wel erg hard is, u teveel aanpakt, 't Is niet liefdeloos bedoeld. Maar 't is toch wel waar, dat wij mensen onszelf bij het ontdekken en aanwijzen van verkeerde zaken, van zonden, onszelf altijd geneigd zijn voorbij te gaan en het kwade van de ander wel zien. Wat wij in het geloof zo moeilijk nog maar kunnen leren, is de ander uitnemender te achten dan onszelf. En als de praktijk van ons leven zo wel is, dan komt het toch niet tot de ware droefheid. Ook zal dan de vreugde en blijdschap van het geloof nooit ons deel kunnen zijn. Vreugde en geloofDe apostel gunt het al zijn gemeentes om in de vreugde te leven. Dat is een teken van waar geloof. Immers de Geest maakt wijs en openbaart kennis. Dat is, dat je ogen opengaan voor het heil in de Heere Jezus Christus. In het volgende vers wordt dat genoemd 'de hoop van Zijn roeping'. De Heere Die Paulus riep, maakte hem los van zichzelf, van wat hij in zijn zonden nastreefde. Hij schonk Paulus leven in het hart en gaf hem uitzicht op het eeuwige leven. De Geest wees hem de weg. Wie door de Heere werd tegengehouden op zijn of haar eigen 'brede' weg, die zal licht zien gloren over de duistere rand van dit aardse leven heen. Hoe moet je jezelf steeds weer inspannen om te blijven zien, immers koers houden valt ons zwaar. Levensheiliging is niet mogelijk, als de Heilige Geest onze leidsman niet is. Onderschat toch de lokroep van de wereld en het eigen hart niet. Ook in het goed onderscheiden moet je beschikken over 'verlichte ogen van het verstand'. De hoop valt niet weg, maar het zicht erop kun je welhaast geheel kwijt raken. Wie leeft uit de Heilige Geest, ziet hoe hij het eigen hart het zwijgen moet opleggen, die kent ook de woorden waarmee hij de Boze kan weerstaan. De machtige Satan kan tegen het Woord van de Almachtige niets beginnen. Hij zal ervoor wijken. Dat 's Heeren Geest u allen mag doen zien de hoop, de rijke erfenis: het eeuwig leven bij de Heere. De Heilige Geest richt daar het hart op, maakt het vol verlangen naar God Zelf Dat moge u niet vreemd zijn! U die in geloof leven mag, verlangt toch krachtens wedergeboorte naar volkomenheid. Streef daar ook naar in dit leven, hier en nu. Dat immers moet toch uit naam vandeliefde tot God.Wie leeft uit de Heilige Geest, die bidt gedurig en vurig tot Deze, omdat hij of zij Diens kracht kent. Hij is God en toonde Zijn Macht in Christus, toen Hij de Heiland opwekte uit de doden. Een macht sterker dan de dood en de doodsheid in het geloof. Dat toch God, de Heilige God, ons alle vervulle en zo moge toerusten tot de strijd des geloofs in dit leven. Het getuigenis in woord en daad mag uitgaan in de wereld van vandaag, zodat zij die Hem niet kennen, zichzelf afvragen, wat dat toch is en wij het mogen getuigen, dat de Almachtige en Genadige God ons barmhartigheid bewijst in de Zoon Zijner Liefde en ook zij vragen gaan om Genade. Leestip: Waarheidsvriend, 1992. 

Gemeente en gebedPaulus toont een diep verlangen naar het werk van de Geest in de gemeente. Dat blijkt in Efeze 1: 17: ‘Opdat de God van onze Heere Jezus Christus de Vader der Heerlijkheid, u geve de Geest der wijsheid en der openbaring in zijn kennis.’ Ds. A. van Herk mediteerde in 1992 over deze woorden in de Waarheidsvriend.  ‘Hoe zouden wij in geloof kunnen staan als niet de Heilige Geest ons Hem in het hart legde. Die Zich offerde op Golgotha, op de derde dag opstond en nu zit aan de rechterhand des Vaders. Hij is daar om Zijn beloften waar te maken. Mag dit te ervaren u rust en vrede geven, maar daardoor ook drijven tot gebed voor heel Zijn kerk. Dat is één van de eerste dingen, die zich uit dit Woord aan ons opdringen: de vraag of wij ook gedurig bidden om de werking van de Heilige Geest. Paulus deed dat voor de gemeente, die in Efeze was. Ook al mag hij bijzonder goede dingen van hen getuigen. Daar was onderlinge liefde en liefde tot heel Gods kerk. Wat een rijke gemeenschap, als wij elkaar zo mogen dragen in het gebed. Houden van elkaar is vasthouden in gebed. Al mag het daarbij niet blijven. Vooral als je let op het gebod van de Heiland, te bidden ook voor hen, die ons geweld aandoen.’ SchadeWaar de apostel ons nu op wijst in zijn brief is dit, dat al is er geloof in de Heere Jezus Christus, er nog meer nodig is. En wel dat de Heilige Geest zal doorgaan met werken in hun harten en in de gemeente. Hoe weinig wordt beseft, dat al wat er is niet zonder Gods Geest kan. Hoeveel klachten zijn er vandaag te horen over verval, achteruitgang of hoe je het ook maar wilt noemen. Naast een leefstijl, ook in de kerk, juist daar, die de Geest bedroeft, zo­dat Hij niet of nauwelijks kan werken, kan u en mag het gebed tot de Geest niet worden ­verwaarloosd of nagelaten. Wij doen dat zo licht, omdat niet echt wordt geleefd uit de Schriften, die getuigen dat God een Drieënig God is. Besef toch dat de Heilige Geest, Die van de Vader en de Zoon uitgaat, evenzeer Heere is en aangebeden en verheerlijkt moet worden. Hij is de Geest der wijsheid en der openbaring in Zijn kennis. Wie dit niet schriftuurlijk ervaart, zal in zijn of haar hart grote schade hebben. Hoe erg is het schade te hebben in geloof, veel erger is het als wij zo de Eer des Heeren beschadigen door nonchalance of luiheid. Ander hoger achten Laat ieder hier het eigen hart en leven onderzoeken. Het allermeeste degenen die klagen over de onwijsheid van anderen. De Heiland leert ons in het Evangelie de juiste proporties te zien, als hij spreekt van de balk in ons eigen oog en de splinter in dat van de broeder. Onwijsheid in geestelijk opzicht is als een rivier, die droog dreigt te vallen. Er kan geen schuit meer door. Alles loopt aan de grond. Klagen moet, maar dan over onszelf. De tekst hierboven geve beschaming, werke droefheid, lere ons bidden om 's Heeren Geest, dagelijks, voor de ander en voor onszelf, voor jong en oud. Opdat de Geest der wijsheid ieders eigenwijsheid verbreke en de gemeente meer en meer, vuriger de weg ter zaligheid bewandele. Misschien vindt u wel dat dit schrijven wel erg hard is, u teveel aanpakt, 't Is niet liefdeloos bedoeld. Maar 't is toch wel waar, dat wij mensen onszelf bij het ontdekken en aanwijzen van verkeerde zaken, van zonden, onszelf altijd geneigd zijn voorbij te gaan en het kwade van de ander wel zien. Wat wij in het geloof zo moeilijk nog maar kunnen leren, is de ander uitnemender te achten dan onszelf. En als de praktijk van ons leven zo wel is, dan komt het toch niet tot de ware droefheid. Ook zal dan de vreugde en blijdschap van het geloof nooit ons deel kunnen zijn. Vreugde en geloofDe apostel gunt het al zijn gemeentes om in de vreugde te leven. Dat is een teken van waar geloof. Immers de Geest maakt wijs en openbaart kennis. Dat is, dat je ogen opengaan voor het heil in de Heere Jezus Christus. In het volgende vers wordt dat genoemd 'de hoop van Zijn roeping'. De Heere Die Paulus riep, maakte hem los van zichzelf, van wat hij in zijn zonden nastreefde. Hij schonk Paulus leven in het hart en gaf hem uitzicht op het eeuwige leven. De Geest wees hem de weg. Wie door de Heere werd tegengehouden op zijn of haar eigen 'brede' weg, die zal licht zien gloren over de duistere rand van dit aardse leven heen. Hoe moet je jezelf steeds weer inspannen om te blijven zien, immers koers houden valt ons zwaar. Levensheiliging is niet mogelijk, als de Heilige Geest onze leidsman niet is. Onderschat toch de lokroep van de wereld en het eigen hart niet. Ook in het goed onderscheiden moet je beschikken over 'verlichte ogen van het verstand'. De hoop valt niet weg, maar het zicht erop kun je welhaast geheel kwijt raken. Wie leeft uit de Heilige Geest, ziet hoe hij het eigen hart het zwijgen moet opleggen, die kent ook de woorden waarmee hij de Boze kan weerstaan. De machtige Satan kan tegen het Woord van de Almachtige niets beginnen. Hij zal ervoor wijken. Dat 's Heeren Geest u allen mag doen zien de hoop, de rijke erfenis: het eeuwig leven bij de Heere. De Heilige Geest richt daar het hart op, maakt het vol verlangen naar God Zelf Dat moge u niet vreemd zijn! U die in geloof leven mag, verlangt toch krachtens wedergeboorte naar volkomenheid. Streef daar ook naar in dit leven, hier en nu. Dat immers moet toch uit naam vandeliefde tot God. Wie leeft uit de Heilige Geest, die bidt gedurig en vurig tot Deze, omdat hij of zij Diens kracht kent. Hij is God en toonde Zijn Macht in Christus, toen Hij de Heiland opwekte uit de doden. Een macht sterker dan de dood en de doodsheid in het geloof. Dat toch God, de Heilige God, ons alle vervulle en zo moge toerusten tot de strijd des geloofs in dit leven. Het getuigenis in woord en daad mag uitgaan in de wereld van vandaag, zodat zij die Hem niet kennen, zichzelf afvragen, wat dat toch is en wij het mogen getuigen, dat de Almachtige en Genadige God ons barmhartigheid bewijst in de Zoon Zijner Liefde en ook zij vragen gaan om Genade. Leestip: Waarheidsvriend, 1992.

360 | Ds. A. van Herk over de Heilige Geest

BubbelWe zitten als christenen in een bubbel. Dominees al helemaal. Als predikant loop je veelal rond in een cirkel van preekvoorbereiding, catechese, pastoraat en kerkelijke vergaderingen. Over heidenen spreken we genoeg, maar we spreken ze niet elke dag. Hoewel ik weet dat collega’s elke gelegenheid aangrijpen, om te proberen een goed woord van de Heere te spreken, waar zij de gelegenheid krijgen. Zomaar bij een tuinhek in het dorp, of bij een begrafenisdienst.  Als jongere zit jij minder in een bubbel dan je voorganger. Op allerlei manieren kom jij in aanraking met ongelovigen. Jij staat in de spanning. Geregeld buiten de bubbel. Ik hoop dat jij het als spanning ervaart. Want we zijn wel in de wereld, maar niet van de wereld.  Heilige GeestJe kunt het je misschien niet voorstellen, maar de geschiedenis van de kerk toont periodes van grote geestelijke opwekking. Duizenden mensen die alleen uiterlijk met God leefden, of helemaal van God los waren, kwamen tot bekering. De Heilige Geest kan leven geven in een dal vol levenloze beenderen.  J.C. Ryle beschrijft een aantal voorbeelden van het werk van de almachtige Geest, die een stenen hart kan veranderen in een hart van vlees: De Geest kan een Jood nemen, de bitterste vijand van het christendom, de meest felle vervolger van ware gelovigen, de beste verdediger van farizeeïstische gedachten, de meest bevooroordeelde tegenstander van de leer van het Evangelie; en zo iemand veranderen in een ernstige prediker van het geloof dat hij eens vernietigde. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het bij de apostel Paulus. De Geest kan een Rooms-Katholieke monnik nemen, grootgebracht te midden van het Roomse bijgeloof, vanaf zijn kinderjaren opgevoed bij het geloof in een valse leer en gehoorzaamheid aan de paus, tot aan zijn kruin in de dwalingen. Zo’n man kan de Geest maken tot de duidelijkste verdediger van de rechtvaardiging door het geloof. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met Maarten Luther. De Geest kan een Engelse ketellapper nemen, ongeletterd, zonder machtige beschermheer en zonder geld, een man die berucht was vanwege zijn godslasteringen en vloeken; en maken dat deze man een godsdienstig boek schrijft dat in zijn soort niet geëvenaard is door een boek sinds de tijd van de apostelen. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met John Bunyan, de auteur van de ‘christenreis’. De Geest kan een zeeman nemen, werelds en heel zondig, een lichtzinnig kapitein van een slavenschip, en die man een zeer succesvol dienaar van het Evangelie maken, een schrijver van brieven, die een schat aan bevindelijke godsdienst bevatten, en een dichter van gezangen, die overal waar Engels gesproken wordt gezongen worden. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met John Newton.  Trouwens, J.C. Ryle is er zelf ook een voorbeeld van. Alles leek erop dat hij als zoon van een rijke bankier een succesvolle toekomst tegemoet zag. Door een faillissement raakte zijn familie echter plotsklaps verarmd en moest Ryle een nieuwe weg vinden. Hij moest het Evangelie preken. Tot op de dag van vandaag dragen zijn preken vrucht. Soms breekt de Heere alles af, vanwege dat wat Hij van je wil maken. De Heere laat zich niet weerhouden door de dood van het ongeloof, maar wekt geloof waar geen enkele verwachting is.  Elf mensenMisschien heb jij in je hoofd een strategie klaar om onkerkelijken te bereiken met het Evangelie. Ik niet. In toenemende mate geloof ik dat alleen de Heere herleving schenken kan. Jezus zond elf mannen uit om het Evangelie te verkondigen. Zijn Woord deed kracht. Zo mag jij ook uitgaan, in de verwachting dat de Heere Zijn Koninkrijk uitbreidt. Wat dit betekent voor christenen? Elke dag op de knieën: Heere, schenk herleving om Jezus’ wil. Om vervolgens van de knieën op te staan en eenvoudig als getuige te leven, op de plaats waar God ons roept. Opwekking begint niet met rumoer, maar in stilte.   Dit artikel werd eerder geplaatst in het blad Zicht op de Kerk, een uitgave van de Hersteld Hervormde Kerk. Auteur: ASM. 

BubbelWe zitten als christenen in een bubbel. Dominees al helemaal. Als predikant loop je veelal rond in een cirkel van preekvoorbereiding, catechese, pastoraat en kerkelijke vergaderingen. Over heidenen spreken we genoeg, maar we spreken ze niet elke dag. Hoewel ik weet dat collega’s elke gelegenheid aangrijpen, om te proberen een goed woord van de Heere te spreken, waar zij de gelegenheid krijgen. Zomaar bij een tuinhek in het dorp, of bij een begrafenisdienst.  Als jongere zit jij minder in een bubbel dan je voorganger. Op allerlei manieren kom jij in aanraking met ongelovigen. Jij staat in de spanning. Geregeld buiten de bubbel. Ik hoop dat jij het als spanning ervaart. Want we zijn wel in de wereld, maar niet van de wereld.  Heilige GeestJe kunt het je misschien niet voorstellen, maar de geschiedenis van de kerk toont periodes van grote geestelijke opwekking. Duizenden mensen die alleen uiterlijk met God leefden, of helemaal van God los waren, kwamen tot bekering. De Heilige Geest kan leven geven in een dal vol levenloze beenderen.  J.C. Ryle beschrijft een aantal voorbeelden van het werk van de almachtige Geest, die een stenen hart kan veranderen in een hart van vlees: <ul><li>De Geest kan een Jood nemen, de bitterste vijand van het christendom, de meest felle vervolger van ware gelovigen, de beste verdediger van farizeeïstische gedachten, de meest bevooroordeelde tegenstander van de leer van het Evangelie; en zo iemand veranderen in een ernstige prediker van het geloof dat hij eens vernietigde. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het bij de apostel Paulus. </li><li>De Geest kan een Rooms-Katholieke monnik nemen, grootgebracht te midden van het Roomse bijgeloof, vanaf zijn kinderjaren opgevoed bij het geloof in een valse leer en gehoorzaamheid aan de paus, tot aan zijn kruin in de dwalingen. Zo’n man kan de Geest maken tot de duidelijkste verdediger van de rechtvaardiging door het geloof. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met Maarten Luther. </li><li>De Geest kan een Engelse ketellapper nemen, ongeletterd, zonder machtige beschermheer en zonder geld, een man die berucht was vanwege zijn godslasteringen en vloeken; en maken dat deze man een godsdienstig boek schrijft dat in zijn soort niet geëvenaard is door een boek sinds de tijd van de apostelen. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met John Bunyan, de auteur van de ‘christenreis’. </li><li>De Geest kan een zeeman nemen, werelds en heel zondig, een lichtzinnig kapitein van een slavenschip, en die man een zeer succesvol dienaar van het Evangelie maken, een schrijver van brieven, die een schat aan bevindelijke godsdienst bevatten, en een dichter van gezangen, die overal waar Engels gesproken wordt gezongen worden. Hij heeft dat al gedaan. Hij deed het met John Newton. </li></ul> Trouwens, J.C. Ryle is er zelf ook een voorbeeld van. Alles leek erop dat hij als zoon van een rijke bankier een succesvolle toekomst tegemoet zag. Door een faillissement raakte zijn familie echter plotsklaps verarmd en moest Ryle een nieuwe weg vinden. Hij moest het Evangelie preken. Tot op de dag van vandaag dragen zijn preken vrucht. Soms breekt de Heere alles af, vanwege dat wat Hij van je wil maken. De Heere laat zich niet weerhouden door de dood van het ongeloof, maar wekt geloof waar geen enkele verwachting is.  Elf mensenMisschien heb jij in je hoofd een strategie klaar om onkerkelijken te bereiken met het Evangelie. Ik niet. In toenemende mate geloof ik dat alleen de Heere herleving schenken kan. Jezus zond elf mannen uit om het Evangelie te verkondigen. Zijn Woord deed kracht. Zo mag jij ook uitgaan, in de verwachting dat de Heere Zijn Koninkrijk uitbreidt. Wat dit betekent voor christenen? Elke dag op de knieën: Heere, schenk herleving om Jezus’ wil. Om vervolgens van de knieën op te staan en eenvoudig als getuige te leven, op de plaats waar God ons roept. Opwekking begint niet met rumoer, maar in stilte.  Dit artikel werd eerder geplaatst in het blad Zicht op de Kerk, een uitgave van de Hersteld Hervormde Kerk. Auteur: ASM.

359 | Pinksteren: verlangen naar opwekking

GebedSoms weet je niet wat te bidden. Dan kniel je in stilte, maar lijkt het vanbinnen ook stil te zijn. Ging het bidden gisteren als vanzelf, nu stokken je woorden. Ons bidden kan per dag verschillen. Er zijn namelijk ook momenten dat de stroom van gedachten die uitmondt in het gebed eindeloos lijkt te zijn. Er is dan zoveel om de Heere om te bidden, danken en vragen.  Een enkele keer is het goed om een gebed uit de traditie als spiegel te gebruiken. Niet omdat je zo moet bidden. Maar wel omdat een gebed van honderden jaren geleden je soms kan wijzen op punten die in jouw eigen gebeden misschien meer of minder aandacht zouden kunnen krijgen.  Achterin je Psalmboek vind je in de liturgische formulieren een ‘morgengebed’.  Morgengebed O barmhartige Vader, wij danken U, dat U deze nacht zo trouw over ons gewaakt hebt. En bidden U, dat U ons wilt sterken met Uw Heilige Geest, die ons voortaan leidt. Opdat wij deze dag, evenals alle dagen van ons leven mogen besteden tot alle gerechtigheid en heiligheid. En wat wij in handen nemen; dat onze ogen er altijd op gericht zijn om Uw eer te verbreiden. Zo, dat wij al de voorspoed van onze voornemens van Uw milde hand verwachten.  En opdat wij deze genade van U ontvangen, wil ons, naar Uw belofte, al onze zonden vergeven, om het heilig lijden en bloedvergieten van onze Heere en Zaligmaker Jezus Christus. Want wij hebben er van harte verdriet over.  Verlicht ook onze harten, opdat wij, alle werken van de duisternis afgelegd hebbend, als kinderen van het licht, in een nieuw leven mogen wandelen, in alle Godzaligheid.  Geef ook uw zegen tot de verkondiging van Uw Goddelijk woord. Verstoor alle werken van de duivel. Versterk alle trouwe kerkdienaars en overheden van Uw volk. Troost alle vervolgde en benauwde harten, door Jezus Christus, Uw lieve Zoon. Die ons beloofd heeft, dat U ons alles, wat wij U in Zijn Naam bidden, zeker geven zult. En daarom ons zo heeft opgedragen te bidden:  Onze Vader, die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd.Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, alzo ook op de aarde.Geef ons heden ons dagelijks brood. En vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want Uw is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. 

GebedSoms weet je niet wat te bidden. Dan kniel je in stilte, maar lijkt het vanbinnen ook stil te zijn. Ging het bidden gisteren als vanzelf, nu stokken je woorden. Ons bidden kan per dag verschillen. Er zijn namelijk ook momenten dat de stroom van gedachten die uitmondt in het gebed eindeloos lijkt te zijn. Er is dan zoveel om de Heere om te bidden, danken en vragen.  Een enkele keer is het goed om een gebed uit de traditie als spiegel te gebruiken. Niet omdat je zo moet bidden. Maar wel omdat een gebed van honderden jaren geleden je soms kan wijzen op punten die in jouw eigen gebeden misschien meer of minder aandacht zouden kunnen krijgen.  Achterin je Psalmboek vind je in de liturgische formulieren een ‘morgengebed’.  Morgengebed O barmhartige Vader, wij danken U, dat U deze nacht zo trouw over ons gewaakt hebt. En bidden U, dat U ons wilt sterken met Uw Heilige Geest, die ons voortaan leidt. Opdat wij deze dag, evenals alle dagen van ons leven mogen besteden tot alle gerechtigheid en heiligheid. En wat wij in handen nemen; dat onze ogen er altijd op gericht zijn om Uw eer te verbreiden. Zo, dat wij al de voorspoed van onze voornemens van Uw milde hand verwachten.  En opdat wij deze genade van U ontvangen, wil ons, naar Uw belofte, al onze zonden vergeven, om het heilig lijden en bloedvergieten van onze Heere en Zaligmaker Jezus Christus. Want wij hebben er van harte verdriet over.  Verlicht ook onze harten, opdat wij, alle werken van de duisternis afgelegd hebbend, als kinderen van het licht, in een nieuw leven mogen wandelen, in alle Godzaligheid.  Geef ook uw zegen tot de verkondiging van Uw Goddelijk woord. Verstoor alle werken van de duivel. Versterk alle trouwe kerkdienaars en overheden van Uw volk. Troost alle vervolgde en benauwde harten, door Jezus Christus, Uw lieve Zoon. Die ons beloofd heeft, dat U ons alles, wat wij U in Zijn Naam bidden, zeker geven zult. En daarom ons zo heeft opgedragen te bidden:  Onze Vader, die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd.Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, alzo ook op de aarde.Geef ons heden ons dagelijks brood. En vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want Uw is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen.

358 | Een morgengebed in je Psalmboek

ChristenenHet is van belang om daarbij te beseffen dat hij dit niet zegt tegen mensen op straat, niet tegen heidenen die nog in het heidendom leven, maar hij spreekt de gemeente erop aan. Zij zijn immers ‘heiligen’ (3), zij zijn erfgenamen van het Koninkrijk van Christus en van God (5). Zij wandelden eerst in de duisternis, maar nu wandelen zij in het licht (8).  Het leven in navolging van Christus heeft consequenties. Het kan niet anders, dan dat er een verlangen komt om de zonden te mijden. We worden in een geestelijke strijd geroepen, zoals blijkt in Galaten 6. Een christen verlaat stad Verderf en kiest het smalle pad, met vallen en opstaan.  VeenbrandPaulus noemt in Ef. 5: 3-8 een aantal concrete zaken waar een christen zich niet meer mee bezig dient te houden. Dingen die in de maatschappij destijds tot de volkszonden behoorden, maar die we ook vandaag herkennen. Onder de oppervlakte woeden deze zonden als een veenbrand, die soms zichtbaar wordt.  Het kan zijn dat er onbeleden zonden in je leven zijn, die steeds weer terugkeren in je gedachten. Je houdt ze aan de hand. Die liggen als een waakhond voor de deur te slapen. Zolang je de deur niet uitgaat, heb je er geen last van. Maar zodra je de deur opendoet, beginnen ze te blaffen. Maar of ze nu blaffen of niet, ze liggen er. Deze zonden dienen beleden te worden. Onze gewetens dienen gereinigd te worden door het bloed van Christus.  ConcreetPaulus kiest een aantal concrete zonden uit, waarvan hij weet dat deze onder de Efeziërs hun verleidende invloed hebben. Hij noemt drie dingen: Laat hoererij, onreinheid of gierigheid onder u niet genoemd worden. Let wel: seksualiteit is een mooie en kwetsbare gave van God. We krijgen het uit Zijn hand, in de veiligheid van liefde en trouw. De duivel gebruikt echter vaak dit terrein om te verlokken tot zonde. Laten we deze woorden wat verder verkennen.  1. Hoererij Voor het woord hoererij staat hier in het Grieks ‘porneia’, je kunt het vertalen met ‘ontucht, hoererij’. Het gaat hier om elke vorm van zonden op seksueel gebied. Denk aan geslachtsverkeer vóór of buiten het huwelijk, incest, ontrouw, etc. We komen deze zonde ook tegen in de zondenlijsten van Paulus in Rom 1: 29: ‘Vervuld zijnde met alle ongerechtigheid, hoererij, boosheid, gierigheid, kwaadheid, vol van nijdigheid, moord, twist, bedrog, kwaadaardigheid.’ Zo ook in Gal. 5: 19: ‘De werken van het vlees nu zijn openbaar; welke zijn overspel, hoererij, onreinheid, ontuchtigheid.’ En tenslotte in Kol. 3: 5: ‘Doodt dan uw leden, die op de aarde zijn, namelijk hoererij, onreinheid, schandelijke beweging, kwade begeerlijkheid, en de gierigheid, welke is afgodendienst.’  Zijn deze zonden onder ons? Uit een onderzoek onder christelijke jongeren in 2019 bleek dat ruim de helft aangaf porno te kijken (Beam, 2-2019). Zo’n 88% van de vrouwen schaamde zich daarna en 92% van de mannen. Van de dertienjarigen gaf bijna tweederde van de pornokijkers aan zich verslaafd te voelen. Dat er niet over gepraat wordt, betekent dus niet dat het er niet is. Het beïnvloedt je denken, verwachtingspatroon en handelen. Anno 2022 hebben we dus te maken met een breder veld dan alleen de praktijk van ontrouw, maar ook de vloed aan materiaal waardoor we in aanraking komen met allerlei vormen van seksueel gedrag buiten de grenzen van het huwelijk. Dit heeft consequenties voor ons denken, want wat je regelmatig ziet daar ga je aan wennen. Het heeft gevolgen voor de praktijk. 2. OnreinheidHet tweede woord dat Paulus gebruikt is ‘onreinheid’. Dit doet denken aan seksuele zonden; daar verbindt Paulus het vaak aan. Maar het kan om meer gaan dan dat. Onreinheid is het tegenovergestelde van heiligheid. De Schriftgeleerden leefden op het oog keurig, maar waren vol van onreinheid. Jezus noemde hen daarom witgepleisterde graven. 3. GierigheidHet derde woord dat Paulus noemt is gierigheid, dat je ook kunt vertalen met ‘hebzucht’. Het is afgeleid van het woord hebzuchtige of uitbuiter. Je wilt altijd meer hebben dan nu, je bezit is een vorm van afgoderij. Petrus waarschuwt dat juist dwaalleraars nogal eens in deze zonde vervallen. Dat het je om bezit te doen is. Bezit kan tot een afgod worden.  Rein in sprekenPaulus laat het niet bij het aanwijzen van zonden die seksualiteit, onreinheid en hebzucht raken. Hij toont in Efeze 5 dat niet alleen het doen, maar ook het spreken van christenen gereinigd dient te worden. Iemand die gewassen werd in het bloed van Christus dient een geheiligd gesprek te voeren. Als je nieuwe kleren hebt, probeer je ze vlekvrij te houden. Hoeveel te meer een geheiligd lichaam. We zijn niet gekocht met zilver of goud, maar met Christus bloed. Je bent deel van Zijn lichaam. Het kan toch niet zo zijn dat je als deel van Zijn lichaam deze zonden aan de hand houdt? Het kan toch niet zo zijn dat je grapjes en praat doorspekt is van dit type zonden? Zowel op seksueel als materieel terrein?  Zinloze en zondige praat verhardt het hart. Je dooft er de Geest mee uit. De gemeenschap met de Heere raakt verstoord. Het maakt het moeilijker om tot schuldbelijdenis te komen, om werkelijk berouw te hebben. Het is alsof er een dikke laag zand op je gevoelsleven gestort wordt. Het verkilt de omgang met God.  PsalmenWat blijken wij mensen struikelaars. Daarom spreken de Psalmen zo aan. Daarin klinkt de klacht, de belijdenis, de verlossing. Waarbij alles zich buiten onszelf, op Christus richt. Hij is onze zaligheid. Buiten Hem liggen we verloren.   Wat dan wel? Dat maakt Paulus duidelijk in het vervolg, zoals we zullen zien in een volgende aflevering van een drieluik over dit onderwerp. 

ChristenenHet is van belang om daarbij te beseffen dat hij dit niet zegt tegen mensen op straat, niet tegen heidenen die nog in het heidendom leven, maar hij spreekt de gemeente erop aan. Zij zijn immers ‘heiligen’ (3), zij zijn erfgenamen van het Koninkrijk van Christus en van God (5). Zij wandelden eerst in de duisternis, maar nu wandelen zij in het licht (8).  Het leven in navolging van Christus heeft consequenties. Het kan niet anders, dan dat er een verlangen komt om de zonden te mijden. We worden in een geestelijke strijd geroepen, zoals blijkt in Galaten 6. Een christen verlaat stad Verderf en kiest het smalle pad, met vallen en opstaan.  VeenbrandPaulus noemt in Ef. 5: 3-8 een aantal concrete zaken waar een christen zich niet meer mee bezig dient te houden. Dingen die in de maatschappij destijds tot de volkszonden behoorden, maar die we ook vandaag herkennen. Onder de oppervlakte woeden deze zonden als een veenbrand, die soms zichtbaar wordt.  Het kan zijn dat er onbeleden zonden in je leven zijn, die steeds weer terugkeren in je gedachten. Je houdt ze aan de hand. Die liggen als een waakhond voor de deur te slapen. Zolang je de deur niet uitgaat, heb je er geen last van. Maar zodra je de deur opendoet, beginnen ze te blaffen. Maar of ze nu blaffen of niet, ze liggen er. Deze zonden dienen beleden te worden. Onze gewetens dienen gereinigd te worden door het bloed van Christus.  ConcreetPaulus kiest een aantal concrete zonden uit, waarvan hij weet dat deze onder de Efeziërs hun verleidende invloed hebben. Hij noemt drie dingen: Laat hoererij, onreinheid of gierigheid onder u niet genoemd worden. Let wel: seksualiteit is een mooie en kwetsbare gave van God. We krijgen het uit Zijn hand, in de veiligheid van liefde en trouw. De duivel gebruikt echter vaak dit terrein om te verlokken tot zonde. Laten we deze woorden wat verder verkennen.  1. Hoererij Voor het woord hoererij staat hier in het Grieks ‘porneia’, je kunt het vertalen met ‘ontucht, hoererij’. Het gaat hier om elke vorm van zonden op seksueel gebied. Denk aan geslachtsverkeer vóór of buiten het huwelijk, incest, ontrouw, etc. We komen deze zonde ook tegen in de zondenlijsten van Paulus in Rom 1: 29: ‘Vervuld zijnde met alle ongerechtigheid, hoererij, boosheid, gierigheid, kwaadheid, vol van nijdigheid, moord, twist, bedrog, kwaadaardigheid.’ Zo ook in Gal. 5: 19: ‘De werken van het vlees nu zijn openbaar; welke zijn overspel, hoererij, onreinheid, ontuchtigheid.’ En tenslotte in Kol. 3: 5: ‘Doodt dan uw leden, die op de aarde zijn, namelijk hoererij, onreinheid, schandelijke beweging, kwade begeerlijkheid, en de gierigheid, welke is afgodendienst.’  Zijn deze zonden onder ons? Uit een onderzoek onder christelijke jongeren in 2019 bleek dat ruim de helft aangaf porno te kijken (Beam, 2-2019). Zo’n 88% van de vrouwen schaamde zich daarna en 92% van de mannen. Van de dertienjarigen gaf bijna tweederde van de pornokijkers aan zich verslaafd te voelen. Dat er niet over gepraat wordt, betekent dus niet dat het er niet is. Het beïnvloedt je denken, verwachtingspatroon en handelen. Anno 2022 hebben we dus te maken met een breder veld dan alleen de praktijk van ontrouw, maar ook de vloed aan materiaal waardoor we in aanraking komen met allerlei vormen van seksueel gedrag buiten de grenzen van het huwelijk. Dit heeft consequenties voor ons denken, want wat je regelmatig ziet daar ga je aan wennen. Het heeft gevolgen voor de praktijk. 2. OnreinheidHet tweede woord dat Paulus gebruikt is ‘onreinheid’. Dit doet denken aan seksuele zonden; daar verbindt Paulus het vaak aan. Maar het kan om meer gaan dan dat. Onreinheid is het tegenovergestelde van heiligheid. De Schriftgeleerden leefden op het oog keurig, maar waren vol van onreinheid. Jezus noemde hen daarom witgepleisterde graven. 3. GierigheidHet derde woord dat Paulus noemt is gierigheid, dat je ook kunt vertalen met ‘hebzucht’. Het is afgeleid van het woord hebzuchtige of uitbuiter. Je wilt altijd meer hebben dan nu, je bezit is een vorm van afgoderij. Petrus waarschuwt dat juist dwaalleraars nogal eens in deze zonde vervallen. Dat het je om bezit te doen is. Bezit kan tot een afgod worden.  Rein in sprekenPaulus laat het niet bij het aanwijzen van zonden die seksualiteit, onreinheid en hebzucht raken. Hij toont in Efeze 5 dat niet alleen het doen, maar ook het spreken van christenen gereinigd dient te worden. Iemand die gewassen werd in het bloed van Christus dient een geheiligd gesprek te voeren. Als je nieuwe kleren hebt, probeer je ze vlekvrij te houden. Hoeveel te meer een geheiligd lichaam. We zijn niet gekocht met zilver of goud, maar met Christus bloed. Je bent deel van Zijn lichaam. Het kan toch niet zo zijn dat je als deel van Zijn lichaam deze zonden aan de hand houdt? Het kan toch niet zo zijn dat je grapjes en praat doorspekt is van dit type zonden? Zowel op seksueel als materieel terrein?  Zinloze en zondige praat verhardt het hart. Je dooft er de Geest mee uit. De gemeenschap met de Heere raakt verstoord. Het maakt het moeilijker om tot schuldbelijdenis te komen, om werkelijk berouw te hebben. Het is alsof er een dikke laag zand op je gevoelsleven gestort wordt. Het verkilt de omgang met God.  PsalmenWat blijken wij mensen struikelaars. Daarom spreken de Psalmen zo aan. Daarin klinkt de klacht, de belijdenis, de verlossing. Waarbij alles zich buiten onszelf, op Christus richt. Hij is onze zaligheid. Buiten Hem liggen we verloren.  Wat dan wel? Dat maakt Paulus duidelijk in het vervolg, zoals we zullen zien in een volgende aflevering van een drieluik over dit onderwerp.

357 | Leven als erfgenamen van het Koninkrijk van God (1)

Vorming voor elke dag

What is this?
1 quote, 3 ideas & 1 question from a carefully curated podcast episode.
Every Monday & Wednesday.

Want a 3rd insight and episode every week? Email me at curation@owltail.com.

OwlTail

OwlTail 1-3-1

The best podcast episodes about true crime. For any thrill seeking podcast listeners who just can't get enough of the captivating stories of murderers and criminals. This topic has all the best episodes from many different true crime podcasts.  Add episodes you're interested into your queue below!