Tropische temperaturen staan voor de deur en dat betekent dat het tijd is voor de zomerstop van Radio Swammerdam. Maar voordat we uit de ether zijn, staat er een recap van seizoen 2022/2023 voor jullie klaar. Redacteuren Tanne van der Wal, Emerence Kapteijn en Thomas Verhage doken de studio in om terug te blikken op de mooiste radiomomenten van het afgelopen seizoen: van een rapportage over het NK Bommetje, tot een interview over de Amazone.

Terugblik seizoen 2022-2023

In deze uitzending gaan redacteuren Bart Verplanke en Thomas Verhage in gesprek met Dylan Molenaar, assistent professor psychometrie aan de Universiteit van Amsterdam. We hebben het over meten in de psychologie, hoe dit wordt gedaan, waarom het zo wordt gedaan en of het beter kan.

Psychometrie

Nienke Groskamp vertelt over haar onderzoek naar de verbanden en overlap tussen spiritisme en de abortus-discussie in de Verenigde Staten in de negentiende eeuw. De geschiedenis van abortus blijkt veel complexer te zijn dan die in het huidige debat vaak wordt voorgesteld.Door Momo Schaap, met dank aan Emerence Kapteijn en Thomas Verhage.

Nienke Groskamp vertelt over haar onderzoek naar de verbanden en overlap tussen spiritisme en de abortus-discussie in de Verenigde Staten in de negentiende eeuw. De geschiedenis van abortus blijkt veel complexer te zijn dan die in het huidige debat vaak wordt voorgesteld. Door Momo Schaap, met dank aan Emerence Kapteijn en Thomas Verhage.

Spiritisme en abortus in de negentiende eeuw

In deze uitzending van radio Swammerdam, "als dieren konden praten", bespreekt redacteur Tanne van der Wal de mogelijkheid van een google translate voor dieren, een suggestie die recentelijk werd gedaan door Dr. Karen Bakker. We spreken met Neerlandica Professor Dr. Marjo van Koppen over haar onderzoek naar kattentaal en met Dirk Hilbers, bio-ethicus en ecoloog, over de ethische gevolgen die het spreken met dieren zou hebben voor onze maatschappij.

Als Dieren Konden Praten

De anticonceptiepil en depressie: de complexiteit van onderzoek by Radio Swammerdam

De anticonceptiepil en depressie: de complexiteit van onderzoek

Cyborgs, zijn ze nog steeds een fantasieproject van science-fiction schrijvers, of komen ze al van de lopende band rollen? En, hoe moeten we ze nou zien, als mens, of als robot? In de studio schuiven filosoof Bouke van Balen en sci-fi-kenner Chris de Deugd aan om over deze techniekfilosofische vragen te praten. Door Tabe Bakker. Co-host: Bart Verplanke. Column door Chris de Deugd.

Cyborgs: Meer of minder mens?

In deze aflevering praten we met hoogleraar economisch publiekrecht Sybe de Vries. We hebben het over wetgeving van de interne markt in de Europese Unie, hoe komt deze wetgeving tot stand en wat voor implicaties hebben deze wetten voor Europa?

Wetgeving van de Europese Interne Markt

ChatGPT is de snelst groeiende applicatie ooit met maar liefst honderd miljoen actieve gebruikers binnen twee maanden na lancering. Maar niet iedereen is even enthousiast over deze tekstengenerator, ook vanwege zorgen om onware informatie. Wat betekent het automatisch genereren van desinformatie, nepnieuws en propaganda voor onze samenleving en wat kunnen we daartegen doen?Daarover gaat Lilian Kingma in gesprek met Marjolein Lanzing en Eugene Loos. Marjolein is assistent professor filosofie van technologie aan de Universiteit van Amsterdam en Eugene is als universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht gespecialiseerd in de toegankelijkheid van betrouwbare digitale informatie voor iedereen.

ChatGPT is de snelst groeiende applicatie ooit met maar liefst honderd miljoen actieve gebruikers binnen twee maanden na lancering. Maar niet iedereen is even enthousiast over deze tekstengenerator, ook vanwege zorgen om onware informatie. Wat betekent het automatisch genereren van desinformatie, nepnieuws en propaganda voor onze samenleving en wat kunnen we daartegen doen? Daarover gaat Lilian Kingma in gesprek met Marjolein Lanzing en Eugene Loos. Marjolein is assistent professor filosofie van technologie aan de Universiteit van Amsterdam en Eugene is als universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht gespecialiseerd in de toegankelijkheid van betrouwbare digitale informatie voor iedereen.

ChatGTP: De Ethische Kwestie

Het is vandaag Pasen en om die reden staat in deze uitzending het paasverhaal centraal. Het verhaal van de dood en wederopstanding van Jezus wordt de laatste tijd vaak op een moderne manier verteld. Een bekend voorbeeld hiervan is the Passion, dat afgelopen donderdag door 2,5 miljoen mensen werd bekeken. Maar kan je het verhaal wel los zien van de historische context van die tijd? Want hoe keek men rond de jaarwisseling naar Jezus? En wat was de reden dat hij gekruisigd moest worden. Daar over spreken Thomas Verhage en Tanne van der Wal in deze uitzending met dr. Ayhan Aksu, post doctoral researcher aan de Rijksuniversiteit van Groningen.

De historische context van het paasverhaal

Als sinds mensenheugenis heeft de mens een fascinatie met exotische dieren uit verre landen. Tegenwoordig kunnen we zelf op reis om dieren in het wild te zien en hebben we eindeloos veel natuurdocumentaires ter beschikking. Waarom sluiten we deze dieren dan nog steeds op in onze achtertuin? Zijn dierentuinen nog wel van deze tijd en zo ja, hoe ziet de moderne dierentuin eruit? Over deze vragen spreken Ruben Rosen Jacobson en Bart Verplanke met expert dier-mensrelaties Maarten Reesink (Uva) en universitair docent dierenwelzijn Vivian Goerlich (UU. Column door Brigit Hillenius, techniek Tanne van der Wal.

Dierentuinen

Radio Swammerdam is het wekelijkse wetenschapsprogramma op Salto (99.4FM), op zondag 11u live vanuit Pakhuis de Zwijger.Radio Swammerdam is vernoemd naar de zeventiende-eeuwse wetenschapper Jan Swammerdam die er een rariteitenkabinet in Amsterdam op nahield.

Radio Swammerdam is het wekelijkse wetenschapsprogramma op Salto (99.4FM), op zondag 11u live vanuit Pakhuis de Zwijger. Radio Swammerdam is vernoemd naar de zeventiende-eeuwse wetenschapper Jan Swammerdam die er een rariteitenkabinet in Amsterdam op nahield.

Radio Swammerdam

Wat verbindt een socioloog en een theoretisch natuurkundige? Emergentie! Op de UvA wordt hard gewerkt om de algemene relativiteitstheorie van Einstein te vervangen door een nog completere theorie waardoor o.a. de zoektocht naar donkere materie gestaakt kan worden. Aan tafel deze zondag natuurkundige Manus Visser, PhD-student bij professor Erik Verlinde, die de revolutionaire theorie van emergente zwaartekracht vorig jaar ter wereld bracht. Sander en Nathalie spraken met hem over wat deze theorie betekent en ook over hoe het is om onderdeel te zijn van de hype die hieromheen is ontstaan. Ook aan tafel netwerksocioloog Jeroen Bruggeman, over emergentie in sociale netwerken en over de nieuwe koers die sociologie volgens hem zou moeten varen.Onze columnist Machiel Keestra voerde een pleidooi voor diversiteit vanuit de emergente voordelen van een divers netwerk, nadat de 'Gewone Nederlander' deze week weer het nieuws beheerste.

Wat verbindt een socioloog en een theoretisch natuurkundige? Emergentie! Op de UvA wordt hard gewerkt om de algemene relativiteitstheorie van Einstein te vervangen door een nog completere theorie waardoor o.a. de zoektocht naar donkere materie gestaakt kan worden. Aan tafel deze zondag natuurkundige Manus Visser, PhD-student bij professor Erik Verlinde, die de revolutionaire theorie van emergente zwaartekracht vorig jaar ter wereld bracht. Sander en Nathalie spraken met hem over wat deze theorie betekent en ook over hoe het is om onderdeel te zijn van de hype die hieromheen is ontstaan. Ook aan tafel netwerksocioloog Jeroen Bruggeman, over emergentie in sociale netwerken en over de nieuwe koers die sociologie volgens hem zou moeten varen. Onze columnist Machiel Keestra voerde een pleidooi voor diversiteit vanuit de emergente voordelen van een divers netwerk, nadat de 'Gewone Nederlander' deze week weer het nieuws beheerste.

Emergentie: de gemene deler van zwaartekracht & sociale netwerken

Aafke en Sander gaan op zoek naar verhalen uit de grond. Emeritus hoogleraar fysische geografie Jan Sevink vertelt over zijn onderzoek naar stuiflandschappen bij het Laarder Wasmeer gebied. Hij kwam hier tot een belangrijke ontdekking over het gedrag van de jagers-verzamelaars.Archeoloog Peter Kranendonk vertelt over de schatten die er zijn gevonden bij de archeologische vondsten die bij de bouw van de Noord-Zuidlijn zijn gedaan. Zo blijkt dat de hopen afval van honderden jaren geleden, nu een mooi kijkje geeft in het leven van mensen.

Aafke en Sander gaan op zoek naar verhalen uit de grond. Emeritus hoogleraar fysische geografie Jan Sevink vertelt over zijn onderzoek naar stuiflandschappen bij het Laarder Wasmeer gebied. Hij kwam hier tot een belangrijke ontdekking over het gedrag van de jagers-verzamelaars. Archeoloog Peter Kranendonk vertelt over de schatten die er zijn gevonden bij de archeologische vondsten die bij de bouw van de Noord-Zuidlijn zijn gedaan. Zo blijkt dat de hopen afval van honderden jaren geleden, nu een mooi kijkje geeft in het leven van mensen.

Verhalen uit de Grond - Verborgen Verhalen IV

Emma van Veenen en Marie Beth van Egmond spreken met Djoeke van Netten over het paradox van het geheim en de tochten van de voorcompagnieen naar het Oosten. Lisa Kuitert weet ons meer te vertellen over de boekenmarkten van de negentiende eeuw in Nederlands-Indie. Ten slotte heeft Heidi Dorudi een mooie column over het grote verborgen verleden van vrouwelijke wetenschappers en uitvinders.

Geheimen, tochten naar het Oosten en de boekenmarkt in Nederlands-Indie - Verborgen Verhalen II

Vandaag spraken Marie Beth en Emma met promovendus Lambert Baij en Maarten van Bommel over de conservering en restauratie van kunstwerken. Het ging over polymeren, hologrammen en Bart van Heerikhuizen droeg zijn column voor over het proefschrift van Monica Marchesi 'Reproduction as a conservation strategy'.

Olieverfschilderijen & een japon uit de Gouden Eeuw - Kunst II

Column van Bart van Heerikhuizen over het praten met de doden, mogelijk gemaakt door artificial intelligence technieken. Is het een dystopische toekomst of gewoon een nieuwe vorm van een narratief?

Column Bart van Heerikhuizen - Praten met de doden door AI

De Column van Bart van Heerikhuizen op 6 mei in de uitzending over restauratie en conservering in de kunst.

Column Bart van Heerikhuizen - Reproductie als conservering

Als het gaat over vernieuwingen in het onderwijs, hebben we het veelal over het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Is de universiteit hierin stil blijven staan? Aafke en Emma spreken met Hester Glasbeek, onderwijsadviseur aan de VU over onderwijsvernieuwing in het universitair onderwijs, zoals de verschuiving naar online colleges, bijvoorbeeld bij Coursera. In het basisonderwijs is zo'n vernieuwing het zogenaamd adaptief leren.  Ook te gast is Han van der Maas, oprichter van Oefenweb, een online leeromgeving waarin kinderen op hun eigen niveau kunnen leren. Het programma werd aanvankelijk bedacht om grote hoeveelheden data te verkrijgen, maar bleek een groot succes op basisscholen. Waarom werkt dat adaptief leren zo goed en wat zijn de ethische bezwaren van het gebruik van data van basisschoolkinderen?U hoort het allemaal in deze mooie uitzending, de derde in het dossier onderwijs. Met als extra nog een column van Khadija al Mourabit over educatie.

Als het gaat over vernieuwingen in het onderwijs, hebben we het veelal over het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Is de universiteit hierin stil blijven staan? Aafke en Emma spreken met Hester Glasbeek, onderwijsadviseur aan de VU over onderwijsvernieuwing in het universitair onderwijs, zoals de verschuiving naar online colleges, bijvoorbeeld bij Coursera. In het basisonderwijs is zo'n vernieuwing het zogenaamd adaptief leren. Ook te gast is Han van der Maas, oprichter van Oefenweb, een online leeromgeving waarin kinderen op hun eigen niveau kunnen leren. Het programma werd aanvankelijk bedacht om grote hoeveelheden data te verkrijgen, maar bleek een groot succes op basisscholen. Waarom werkt dat adaptief leren zo goed en wat zijn de ethische bezwaren van het gebruik van data van basisschoolkinderen? U hoort het allemaal in deze mooie uitzending, de derde in het dossier onderwijs. Met als extra nog een column van Khadija al Mourabit over educatie.

Adaptief leren & de nieuwe universiteit - Onderwijs III

Hoe komt het dat mensen graag beelden en verhalen willen ervaren over geweld, de dood, oorlog en martelingen, terwijl deze beelden ons onaangename gevoelens kunnen geven? Suzanne Oosterwijk doet onderzoek naar de neurologische en psychologische motieven van deze paradox. Met een column van Bart van Heerikhuizen. Een uitzending door Nathalie Janssen met Aafke Kok als medepresentator.

Het lichaam, emoties en morbide fascinatie - Verborgen Verhalen III

De allereerste uitzending van Geertje Tijsma samen met Marie Beth van Egmond! Ditmaal over artificial intelligence en hoe hun lerende vermogen wordt ingezet. Het wordt inmiddels al gebruikt voor rollenspellen voor conducteurs, praten met de doden en zelflerende zoekmachines: is dit de toekomst? Column van onze Bart van Heerikhuizen. Te gast zijn hoogleraren Tibor Bosse en Maarten de Rijke.

Avatars, zelflerende zoekmachines en de toekomst

Emma van Veenen en Sander Westerveld spreken deze zondag met Marianne Groep en Petra van Dam over de geschiedenis van water. Marianne Groep vertelt ons meer over de wateroorlog tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden en wat voor rol pamfletten in de watergeschiedenis gespeeld hebben. Petra van Dam leert ons meer over waterstaatsgeschiedenis; over waterschappen, het NAP en veel meer. Uiteraard heeft Bas Belleman weer een prachtige column, ditmaal over een gedicht van Marsman.

De geschiedenis van Water - Water III

Dat het veranderende klimaat meer natuurrampen met zich mee zal brengen hebben de meeste mensen al vaker gehoord. Maar wat voor nieuwe manieren worden er ontwikkeld om deze rampen voor te zijn? Aafke Kok en Mathijs ter Kuile spreken met Jens de Bruijn van het Instituut voor Milieuvraagstukken over zijn onderzoek en Globalfloodmonitor.com , waarmee twitterdata wordt gebruikt om overstromingen over de hele wereld te monitoren. Verder vertelt Nadia Bloemendaal, ook onderzoeker bij het IVM, over STORM, een model dat een risicofactor op tropische stormen van een gebied kan uitrekenen en geeft schrijver en wetenschapper Bart Verheggen  zijn objectieve kijk op klimaatontkenning.

Dat het veranderende klimaat meer natuurrampen met zich mee zal brengen hebben de meeste mensen al vaker gehoord. Maar wat voor nieuwe manieren worden er ontwikkeld om deze rampen voor te zijn? Aafke Kok en Mathijs ter Kuile spreken met Jens de Bruijn van het Instituut voor Milieuvraagstukken over zijn onderzoek en <a href="http://Globalfloodmonitor.com" rel="nofollow" target="_blank">Globalfloodmonitor.com</a> , waarmee twitterdata wordt gebruikt om overstromingen over de hele wereld te monitoren. Verder vertelt Nadia Bloemendaal, ook onderzoeker bij het IVM, over STORM, een model dat een risicofactor op tropische stormen van een gebied kan uitrekenen en geeft schrijver en wetenschapper Bart Verheggen zijn objectieve kijk op klimaatontkenning.

Tropische STORMen, twitterdata en klimaatontkenning

Social media en mobiele apps worden steeds belangrijker in het ontvangen en vormen van ons nieuwsbeeld. Maar ondoorgrondelijke algoritmes binnen deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat wij vast komen te zitten in persoonlijke filterbubbels. Mathijs ter Kuile en Lianne Hooijmans praten hierover met Felicia Löcherbach, die vertelt wat filterbubbels zijn en data gebruikt wordt om ze te vormen. Sarah Eskens legt uit welke rechten wij hebben in de digitale wereld.

Filterbubbels en digitaal recht

Het antropoceen als geologisch tijdvak, de verwildering van landschappen, moedertje Shell en de verbeelding als wapen tegen klimaatontkenning 'lite’. In deze bomvolle uitzending over klimaatverandering spreken Mathijs ter Kuile en Nash Keller met Sjoerd Kluiving, Aardwetenschapper aan de Vrije Universiteit, en Ruben Jacobs die onderzoek doet naar de sociologische aspecten van klimaatverandering. Naast de stikstofcrisis en de terugkeer van de wolf komen ook de ‘Green New Deal’ en de donuteconomie voorbij. En een luisteraar biedt de klimaatcritici, die vegetariërs en vliegtuigmijders niet zelden voor gek verklaren, middels een gedicht van repliek. Kortom: luisteren!

Klimaatontkenning 'lite'  in het antropoceen

Column Soesja Wijgerden: Verslaving by Radio Swammerdam

Column Soesja Wijgerden: Verslaving

Microdosing, wellness paradox en yogasnuivers: hoe staat het met het drugsgebruik in Nederland? Nash en Josta spreken met de directeur van Mainline, Machteld Bosz, en historicus Stephen Snelders. Met een column van Soesja.

Drugs

Column Machiel Keestra: Keti Koti en het Nederlandse slavernijverleden by Radio Swammerdam

Column Machiel Keestra: Keti Koti en het Nederlandse slavernijverleden

Column Soesja Wijgerden: Humor bij dieren by Radio Swammerdam

Column Soesja Wijgerden: Humor bij dieren

Machiels column over taal in de Europese unie.

Column Machiel Keestra: Europese taaldiversiteit

De column van Anna-Luna Post uit de uitzending over tijd en veroudering van zondag 14 april 2019.

Column Anna-Luna Post - de verjaardag van Galileo Galilei

Josta Bosma en Thomas Batelaan spreken met Casper Hesp (UvA) en Anne-Fleur van der Meer (Radboud MC en VU) over het brein en depressie.  Sociale neurowetenschapper Casper Hesp (03:08) vertelt over zijn promotieonderzoek “the origin of social life”, en over hoe hij probeert om emoties te simuleren in statistische modellen met als doel om ooit sociale kunstmatige intelligentie te creeëren. Letterkundige Anne-Fleur van der Meer (32:39) spreekt over haar proefschrift Ladders naar het licht. Waarin ze onderzoekt hoe depressie wordt onderzocht en beschreven wordt in autobiografische literatuur. En wat de rol is van dit soort teksten in de samenleving. In haar column stelt Tessa Sparreboom (24:29) een behandelplan op voor de psychologie.

Gesimuleerde emoties & depressie in de literatuur - Bloed, zweet en data III

What is this?
1 quote, 3 ideas & 1 question from a carefully curated podcast episode.
Every Monday & Wednesday.

Want a 3rd insight and episode every week? Email me at curation@owltail.com.

OwlTail

OwlTail 1-3-1

The best podcasts on investing. For anyone interested in the stories in the investing industry, whether it's an interview with Ray Dalio or Ed Thorp to the writer of The Big Short. This topic includes the most fascinating stories from all the best investors. Add episodes you're interested into your queue below!