Zaryzykuję stwierdzenie, że ekonomia nie jest nauką – jest sztuką. Dlatego tacy „matematyczni ekonomiści”, o których mówiłem w poprzednim odcinku mogą wyrządzić więcej szkód niż przynieść korzyści. Jak trafnie zauważył Tomas Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” – wielu ekonomistów, gdyby otrzymało zadanie optymalizacji pracy orkiestry symfonicznej , to najprawdopodobniej wyeliminowaliby wszystkie pauzy z koncertów Beethovena – „W końcu do niczego nie są przydatne i tylko wszystko spowalniają. A przecież nie można płacić muzykom za to, że nie grają.”.      Zawartość odcinka „Ekonomia dobra i zła”  Wielu ekonomistów unika ocen, mówienia w kategoriach „jak powinno być”. Jak pisze Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” jest to niedostrzeganie tego, że my, ekonomiści, przecież sprzedajemy społeczeństwu nasze wizje – „Idealna konkurencja”, „rozwój gospodarczy” – mówimy o tym, co jest dobre a co złe. Wolimy jednak sprawiać pozory, że nie wynika to z naszych przekonań – że są to prawdy obiektywne. Jak dziedzina, która zajmuje się badaniem wartości, chce być niewartościująca? Dlaczego „dziedzina wierząca w niewidzialną rękę rynku obawia się kontaktu z metafizyką”? Temu można też przypisać, że nasze czasy przejdą do historii jako „Epoka Zadłużenia”. I to ma wymiar zarówno państwowy jak i prywatny. Teoretycznie bogaci powinni mieć mniej niezaspokojonych potrzeb niż biedni. W praktyce jest jednak odwrotnie – „apetyt rośnie w miarę jedzenia”. I tu rodzą się pytania – czy (ew. kiedy) dług publiczny jest dobry, a kiedy zły. Co jest gorsze – inflacja, czy bezrobocie? itp. Czy nierówności są dobre czy złe? Może rację miał Arystoteles – filozof złotego środka – „jedyną cecha, w której przesada i skrajności nie są szkodliwe to umiar”. Wszystkie teorie ekonomiczne w gruncie rzeczy dotyczą dobra i zła. Za czasów Adama Smitha łączne traktowanie ekonomii i etyki osiągnęło punkt kulminacyjny. Później było już tylko gorzej. Kiedyś książki ekonomiczne były bardziej traktatami filozoficznymi. Ani w „Bogactwie Narodów” Adama Smitha, ani w „Manifeście komunistycznym” Karola Marksa nie było ani jednego wykresu czy równania. Później, jak pisze Sedlacek – „W 1890 roku biblią ekonomistą stały się „Zasady ekonomiki” Marshalla. Zawierały one kilka wykresów (39 na 788 stron, czyli jeden na 20).”. Dzisiejsze prace ekonomistów to niekończące się równania, wzory, wykresy…. Wartości – także te pozaekonomiczne – mają gigantyczne znaczenie w biznesie. Dlatego mówimy o tym w ramach Open Eyes Economy.  Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki T. Sedlacka – „Ekonomia dobra i zła”    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 066 – Ekonomia dobra i zła pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Zaryzykuję stwierdzenie, że ekonomia nie jest nauką – jest sztuką. Dlatego tacy „matematyczni ekonomiści”, o których mówiłem w poprzednim odcinku mogą wyrządzić więcej szkód niż przynieść korzyści. Jak trafnie zauważył Tomas Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” – wielu ekonomistów, gdyby otrzymało zadanie optymalizacji pracy orkiestry symfonicznej , to najprawdopodobniej wyeliminowaliby wszystkie pauzy z koncertów Beethovena – „W końcu do niczego nie są przydatne i tylko wszystko spowalniają. A przecież nie można płacić muzykom za to, że nie grają.”. <h3>Zawartość odcinka „Ekonomia dobra i zła”</h3> <ol> <li>Wielu ekonomistów unika ocen, mówienia w kategoriach „jak powinno być”. Jak pisze Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” jest to niedostrzeganie tego, że my, ekonomiści, przecież sprzedajemy społeczeństwu nasze wizje – „Idealna konkurencja”, „rozwój gospodarczy” – mówimy o tym, co jest dobre a co złe. Wolimy jednak sprawiać pozory, że nie wynika to z naszych przekonań – że są to prawdy obiektywne.</li> <li>Jak dziedzina, która zajmuje się badaniem wartości, chce być niewartościująca? Dlaczego „dziedzina wierząca w niewidzialną rękę rynku obawia się kontaktu z metafizyką”?</li> <li>Temu można też przypisać, że nasze czasy przejdą do historii jako „Epoka Zadłużenia”. I to ma wymiar zarówno państwowy jak i prywatny. Teoretycznie bogaci powinni mieć mniej niezaspokojonych potrzeb niż biedni. W praktyce jest jednak odwrotnie – „apetyt rośnie w miarę jedzenia”.</li> <li>I tu rodzą się pytania – czy (ew. kiedy) dług publiczny jest dobry, a kiedy zły. Co jest gorsze – inflacja, czy bezrobocie? itp. Czy nierówności są dobre czy złe?</li> <li>Może rację miał Arystoteles – filozof złotego środka – „jedyną cecha, w której przesada i skrajności nie są szkodliwe to umiar”.</li> <li>Wszystkie teorie ekonomiczne w gruncie rzeczy dotyczą dobra i zła. Za czasów Adama Smitha łączne traktowanie ekonomii i etyki osiągnęło punkt kulminacyjny. Później było już tylko gorzej. Kiedyś książki ekonomiczne były bardziej traktatami filozoficznymi. Ani w „Bogactwie Narodów” Adama Smitha, ani w „Manifeście komunistycznym” Karola Marksa nie było ani jednego wykresu czy równania. Później, jak pisze Sedlacek – „W 1890 roku biblią ekonomistą stały się „Zasady ekonomiki” Marshalla. Zawierały one kilka wykresów (39 na 788 stron, czyli jeden na 20).”. Dzisiejsze prace ekonomistów to niekończące się równania, wzory, wykresy….</li> <li>Wartości – także te pozaekonomiczne – mają gigantyczne znaczenie w biznesie. Dlatego mówimy o tym w ramach <a href="https://oees.pl" rel="nofollow" target="_blank">Open Eyes Economy</a>.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/126662/ekonomia-dobra-i-zla" rel="noopener nofollow" target="_blank">T. Sedlacka – „Ekonomia dobra i zła”</a> <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/126662/ekonomia-dobra-i-zla" rel="nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/066/" rel="nofollow" target="_blank">WN 066 – Ekonomia dobra i zła</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 066 – Ekonomia dobra i zła

Zapraszam na kolejny odcinek z cyklu „dlaczego trzeba podchodzić ostrożnie do tego, co mówią ekonomiści?”. W szczególności tacy, którzy uważają, że ekonomia to jest taka czysto techniczna dziedzina, w której po prostu trzeba odnaleźć najlepszy wzór matematyczny i to obiektywnie rozwiąże nam wszystkie problemy. Takie podejście jest szkodliwe, bo nie tylko nie pomaga wyjaśnić nam rzeczywistości, ale ją zaciemnia. To z tego myślenia wziął się fetysz nieustannego wzrostu, z którym mamy coraz więcej problemów. Przez te wszystkie „maksymalizowania” tracimy z oczu to co naprawdę ważne – i to nie tylko w kategoriach etycznych, ale też czysto biznesowych.      Zawartość odcinka „Skrzywdzona ekonomia”  Jednym z takich przekonań, które mają katastrofalne skutki jest to, że uznano wzrost gospodarczy jako wartość samą w sobie. Wzrost dla wzrostu. My zamiast podnosić wydajność po to, aby mieć więcej czasu na odpoczynek, podnosimy wydajność po to, żeby napędzać wzrost.  Choć – żeby było jasne – rozumiem, że dzięki wzrostowi wiele dóbr stało się dostępne dla mas (np. cała rodzina nie musi jeść z jednej miski). A nie – jak wcześniej – takie luksusy były zarezerwowane tylko wąskiej grupy najbogatszych. Między innymi przez matematyzację ekonomii zatraciliśmy z pola widzenia różnicę między efektywnością a produktywnością. I wzrost bywa napędzany „pustą” efektywnością i coraz częściej nie wiąże się z nim dostarczenie w większej ilości towarów czy usług albo podniesienie ich jakości. Ekonomiści stali się kapłanami, gdyż troskę o duszę zastąpiliśmy troską o rzeczy zewnętrzne. Kapryśna Wall Street zastąpiła kapryśny Olimp. I dlatego ekonomiści mają wygłaszać przepowiednie (prognozy makroekonomiczne), kształtować rzeczywistość (zmniejszać skutki kryzysu) i prowadzić społeczeństwo do ziemii obiecanej (postępu gospodarczego). Ekonomiści są przeceniani. A zaczęło się od Marksa, który głosił, że ekonomia i gospodarka stanowią bazę wszystkiego – całego społeczeństwo, a moralność czy kultura to jedynie nadbudową tej bazy. Jak słusznie pisze Tomas Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” – „Żadne modele matematyczne nie pomogą inwestorom giełdowym uniknął krachu giełdowego. One zawsze będą niedoskonałe – z tej przyczyny, że wszystkich ludzkich zachowań nie da się ująć w równania.” Żeby było gorzej – prawdziwi prorocy zawsze pozostaną niedocenieni, co opisał  Nasim Taleb w książce – „Czarny łabędź”. Podobnie, gdyby jakiś ekonomista ustrzegł świat przed kryzysem, to raczej nie byłby zapamiętany jako zbawca, ale jako twórca uciążliwych regulacji rynku kapitałowego.  Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki T. Sedlacka – „Ekonomia dobra i zła”    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 065 – Skrzywdzona ekonomia pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Zapraszam na kolejny odcinek z cyklu „dlaczego trzeba podchodzić ostrożnie do tego, co mówią ekonomiści?”. W szczególności tacy, którzy uważają, że ekonomia to jest taka czysto techniczna dziedzina, w której po prostu trzeba odnaleźć najlepszy wzór matematyczny i to obiektywnie rozwiąże nam wszystkie problemy. Takie podejście jest szkodliwe, bo nie tylko nie pomaga wyjaśnić nam rzeczywistości, ale ją zaciemnia. To z tego myślenia wziął się fetysz nieustannego wzrostu, z którym mamy coraz więcej problemów. Przez te wszystkie „maksymalizowania” tracimy z oczu to co naprawdę ważne – i to nie tylko w kategoriach etycznych, ale też czysto biznesowych. <h3>Zawartość odcinka „Skrzywdzona ekonomia”</h3> <ol> <li>Jednym z takich przekonań, które mają katastrofalne skutki jest to, że uznano wzrost gospodarczy jako wartość samą w sobie. Wzrost dla wzrostu. My zamiast podnosić wydajność po to, aby mieć więcej czasu na odpoczynek, podnosimy wydajność po to, żeby napędzać wzrost. </li> <li>Choć – żeby było jasne – rozumiem, że dzięki wzrostowi wiele dóbr stało się dostępne dla mas (np. cała rodzina nie musi jeść z jednej miski). A nie – jak wcześniej – takie luksusy były zarezerwowane tylko wąskiej grupy najbogatszych.</li> <li>Między innymi przez matematyzację ekonomii zatraciliśmy z pola widzenia różnicę między efektywnością a produktywnością. I wzrost bywa napędzany „pustą” efektywnością i coraz częściej nie wiąże się z nim dostarczenie w większej ilości towarów czy usług albo podniesienie ich jakości.</li> <li>Ekonomiści stali się kapłanami, gdyż troskę o duszę zastąpiliśmy troską o rzeczy zewnętrzne. Kapryśna Wall Street zastąpiła kapryśny Olimp. I dlatego ekonomiści mają wygłaszać przepowiednie (prognozy makroekonomiczne), kształtować rzeczywistość (zmniejszać skutki kryzysu) i prowadzić społeczeństwo do ziemii obiecanej (postępu gospodarczego).</li> <li>Ekonomiści są przeceniani. A zaczęło się od Marksa, który głosił, że ekonomia i gospodarka stanowią bazę wszystkiego – całego społeczeństwo, a moralność czy kultura to jedynie nadbudową tej bazy.</li> <li>Jak słusznie pisze Tomas Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” – „Żadne modele matematyczne nie pomogą inwestorom giełdowym uniknął krachu giełdowego. One zawsze będą niedoskonałe – z tej przyczyny, że wszystkich ludzkich zachowań nie da się ująć w równania.”</li> <li>Żeby było gorzej – prawdziwi prorocy zawsze pozostaną niedocenieni, co opisał  Nasim Taleb w książce – „Czarny łabędź”.</li> <li>Podobnie, gdyby jakiś ekonomista ustrzegł świat przed kryzysem, to raczej nie byłby zapamiętany jako zbawca, ale jako twórca uciążliwych regulacji rynku kapitałowego.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/126662/ekonomia-dobra-i-zla" rel="noopener nofollow" target="_blank">T. Sedlacka – „Ekonomia dobra i zła”</a> <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/126662/ekonomia-dobra-i-zla" rel="nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/065/" rel="nofollow" target="_blank">WN 065 – Skrzywdzona ekonomia</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 065 – Skrzywdzona ekonomia

Gdy Daniel Kahneman pisze książkę, to wiadomo, że będzie to intelektualna uczta. Porozmawiajmy więc o najnowszym jego dziele „Szum. Czyli skąd biorą się błędy w naszych decyzjach”. Z pewnością, nie jest to tak przełomowe dzieło jak „Pułapki myślenia”, ale zdecydowanie warto po nie sięgnąć. Jaka jest główna myśl tej książki? Kahneman pokazuje, że nasze decyzje nie są tak trafne, powtarzalne i sprawiedliwe, jak sami chcielibyśmy je widzieć. Na nasze osądy wpływa bardzo wiele szumów, które w tej książce są rozłożone na czynniki pierwsze. Przyjrzyjmy się kilku najważniejszym.      Zawartość odcinka „Szum”  Kahneman przywołuje badania pokazujące jak wielki rozstrzał mają decyzje sędziów w takich samych sprawach. Diler heroiny dostawał wyroki od 1 do 10 lat pozbawienia wolności. Osoba, która włamała się do banku 5 do 18 lat. Jak to poprawić? Reguły czy sztywne algorytmy? Podobnie lekarze – gdy dwa razy dostają te same dany (wyniki badań, tego swego pacjenta), często stawiają dwie różne diagnozy. Lekarze pod koniec dnia znacznie częściej wypisują też swoim pacjentom opioidy albo antybiotyki. Degustatorzy win, gdy dostają dwa razy to samo wino do oceny, tylko w 18% przypadków dają tę samą ocenę. „Błąd hazardzisty”. Czasem uśrednianie odpowiedzi daje dobre efekty, ale grupowe decydowanie skutkuje polaryzacją. Część szumu to efekt uprzedzeń, które da się zidentyfikować. Wielość czynników sprawia jednak, że cały ten szum sprawia, że z naszego punktu widzenia wiele decyzji jest w dużej mierze losowa. Higiena decyzyjna jako częściowe rozwiązanie. Celem osądów jest dokładność, a nie indywidualna ekspresja (individual expression).  Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki D. Kahnemana, O. Sibony, i C. Sunsteina – „Szum„.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 064 – Szum (D. Kahneman) pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Gdy Daniel Kahneman pisze książkę, to wiadomo, że będzie to intelektualna uczta. Porozmawiajmy więc o najnowszym jego dziele „Szum. Czyli skąd biorą się błędy w naszych decyzjach”. Z pewnością, nie jest to tak przełomowe dzieło jak „Pułapki myślenia”, ale zdecydowanie warto po nie sięgnąć. Jaka jest główna myśl tej książki? Kahneman pokazuje, że nasze decyzje nie są tak trafne, powtarzalne i sprawiedliwe, jak sami chcielibyśmy je widzieć. Na nasze osądy wpływa bardzo wiele szumów, które w tej książce są rozłożone na czynniki pierwsze. Przyjrzyjmy się kilku najważniejszym. <h3>Zawartość odcinka „Szum”</h3> <ol> <li>Kahneman przywołuje badania pokazujące jak wielki rozstrzał mają decyzje sędziów w takich samych sprawach. Diler heroiny dostawał wyroki od 1 do 10 lat pozbawienia wolności. Osoba, która włamała się do banku 5 do 18 lat.</li> <li>Jak to poprawić? Reguły czy sztywne algorytmy?</li> <li>Podobnie lekarze – gdy dwa razy dostają te same dany (wyniki badań, tego swego pacjenta), często stawiają dwie różne diagnozy. Lekarze pod koniec dnia znacznie częściej wypisują też swoim pacjentom opioidy albo antybiotyki.</li> <li>Degustatorzy win, gdy dostają dwa razy to samo wino do oceny, tylko w 18% przypadków dają tę samą ocenę.</li> <li>„Błąd hazardzisty”.</li> <li>Czasem uśrednianie odpowiedzi daje dobre efekty, ale grupowe decydowanie skutkuje polaryzacją.</li> <li>Część szumu to efekt uprzedzeń, które da się zidentyfikować. Wielość czynników sprawia jednak, że cały ten szum sprawia, że z naszego punktu widzenia wiele decyzji jest w dużej mierze losowa.</li> <li>Higiena decyzyjna jako częściowe rozwiązanie.</li> <li>Celem osądów jest dokładność, a nie indywidualna ekspresja (individual expression).</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki D. Kahnemana, O. Sibony, i C. Sunsteina – „<a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4981775/noise-a-flaw-in-human-judgment?" rel="noopener nofollow" target="_blank">Szum</a>„. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4981775/noise-a-flaw-in-human-judgment?" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/064/" rel="nofollow" target="_blank">WN 064 – Szum (D. Kahneman)</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 064 – Szum (D. Kahneman)

Michael Sandel napisał kilka znakomitych książek. Od omawiania jednej z nich zaczął się ten podcast. Natomiast jego najnowsze dzieło – „Tyrania merytokracji” nie jest już tak zachwycające. Ale i tak warto poświęcić mu kilka minut, bo są też w tej książce bardzo ciekawe spostrzeżenia. Cóż złego jest w merytokracji, czyli w systemie, w którym pozycja jest uzależniona od kompetencji? Jest to przecież rozsądna alternatywa dla oligarchii, gdzie władza jest oligarchiczna albo arystokratyczna (czyli wynika z urodzenia, z przynależności do wąskiej grupy)? Według Sandela problem jest w tym, że merytokracja w praktyce jest bliźniaczo podobna do oligarchii czy arystokracji. Pod pewnymi względami nawet od nich gorsza. Ale czy na pewno?      Zawartość odcinka „Blaski i cienie merytokracji”  Sandel skupia się na opisywaniu rekrutacji na najlepsze amerykańskie uczelnie, która w teorii jest kwitesencją merytokracji. W praktyce jednak jest obchodzona – legalnie i nielegalnie. W najlepszych amerykańskich uczelniach 2/3 studentów pochodzi z 20% najbogatszych rodzin. Tylko 4% z 20% najbiedniejszych. Tylko jaka jest alternatywa? Sam Sandel przyznaje, że są hojne stypendia. Co jeszcze można zrobić? Merytokracja jest źródłem resentymentu klas niższej i średniej i prowadzi do sukcesów populistycznych polityków. Sandel zwraca uwagę na nierówności. Co ważne, nie chodzi o fakt, że jednym dochody rosną szybciej a innym wolniej, ale o to że klasa średnia ubożeje. Podważa też amerykański sen. Przywołuje dane, które pokazują, że trudniej jest awansować z biedy do klasy średniej u USA niż w Kanadzie, N Niemczech, czy Dani.  Postrzeganie jest jednak inne. 70% amerykanów wierzy, że biedni mogą sami wyciągnąć się z ubóstwa, a w Europie tę wiarę podziela jedynie 35% badanych. Sandel pisze „Obecnie postrzegamy sukces tak jak purytanie postrzegali zbawienie – nie jako kwestię szczęścia lub łaski, ale jako coś na co zasługujemy dzięki naszym wysiłkom. Jest to wysławianie wolności – możliwości kontroli własnego losu.” Zwykle takie podejście przypisuje się Ronaldowi Reaganowi czy Margaret Thatcher. Sandel pokazuje, jednak że przejęli to wszyscy prezydenci USA.  Sandel wyrzuca Obamie wypowiedzi takie jak „Jako naród nie obiecujemy nikomu równych rezultatów, ale trzymamy się idei, że każdy powinien mieć równe szanse na sukces. (…) To jest kluczowa obietnica Ameryki. To gdzie zaczynasz nie powinno determinować tego, gdzie skończysz.”. Przecenianie edukacji jest niebezpieczne. Badania pokazują, że ludzie lepiej wyedukowani są bardziej uprzedzeni do mniej wykształconych niż do jakiejkolwiek innej grupy „defaworyzowanej” (badania z Holandii i Belgii). Błędnie Sandel jednak zakłada, że każdy kto nie skończył Harvardu, nawet jeśli wykonuje bardzo użyteczną pracę musi mieć kompleks z tego powodu. A może merytokracja nie jest zła? Trzeba jedynie pilnować realności ścieżek awansu? Merytokracja ma też swoją ciemną stronę z perspektywy elit, o czym pisze D. Markovitz w „Meritocracy trap”.    Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki M. Sandela – „Tyrania merytokracji”    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 063 – Blaski i cienie merytokracji (M. Sandel) pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Michael Sandel napisał kilka znakomitych książek. Od omawiania jednej z nich zaczął się ten podcast. Natomiast jego najnowsze dzieło – „Tyrania merytokracji” nie jest już tak zachwycające. Ale i tak warto poświęcić mu kilka minut, bo są też w tej książce bardzo ciekawe spostrzeżenia. Cóż złego jest w merytokracji, czyli w systemie, w którym pozycja jest uzależniona od kompetencji? Jest to przecież rozsądna alternatywa dla oligarchii, gdzie władza jest oligarchiczna albo arystokratyczna (czyli wynika z urodzenia, z przynależności do wąskiej grupy)? Według Sandela problem jest w tym, że merytokracja w praktyce jest bliźniaczo podobna do oligarchii czy arystokracji. Pod pewnymi względami nawet od nich gorsza. Ale czy na pewno? <h3>Zawartość odcinka „Blaski i cienie merytokracji”</h3> <ol> <li>Sandel skupia się na opisywaniu rekrutacji na najlepsze amerykańskie uczelnie, która w teorii jest kwitesencją merytokracji.</li> <li>W praktyce jednak jest obchodzona – legalnie i nielegalnie.</li> <li>W najlepszych amerykańskich uczelniach 2/3 studentów pochodzi z 20% najbogatszych rodzin. Tylko 4% z 20% najbiedniejszych.</li> <li>Tylko jaka jest alternatywa? Sam Sandel przyznaje, że są hojne stypendia. Co jeszcze można zrobić?</li> <li>Merytokracja jest źródłem resentymentu klas niższej i średniej i prowadzi do sukcesów populistycznych polityków.</li> <li>Sandel zwraca uwagę na nierówności. Co ważne, nie chodzi o fakt, że jednym dochody rosną szybciej a innym wolniej, ale o to że klasa średnia ubożeje.</li> <li>Podważa też amerykański sen. Przywołuje dane, które pokazują, że trudniej jest awansować z biedy do klasy średniej u USA niż w Kanadzie, N Niemczech, czy Dani. </li> <li>Postrzeganie jest jednak inne. 70% amerykanów wierzy, że biedni mogą sami wyciągnąć się z ubóstwa, a w Europie tę wiarę podziela jedynie 35% badanych.</li> <li>Sandel pisze „Obecnie postrzegamy sukces tak jak purytanie postrzegali zbawienie – nie jako kwestię szczęścia lub łaski, ale jako coś na co zasługujemy dzięki naszym wysiłkom. Jest to wysławianie wolności – możliwości kontroli własnego losu.”</li> <li>Zwykle takie podejście przypisuje się Ronaldowi Reaganowi czy Margaret Thatcher. Sandel pokazuje, jednak że przejęli to wszyscy prezydenci USA. </li> <li>Sandel wyrzuca Obamie wypowiedzi takie jak „Jako naród nie obiecujemy nikomu równych rezultatów, ale trzymamy się idei, że każdy powinien mieć równe szanse na sukces. (…) To jest kluczowa obietnica Ameryki. To gdzie zaczynasz nie powinno determinować tego, gdzie skończysz.”.</li> <li>Przecenianie edukacji jest niebezpieczne. Badania pokazują, że ludzie lepiej wyedukowani są bardziej uprzedzeni do mniej wykształconych niż do jakiejkolwiek innej grupy „defaworyzowanej” (badania z Holandii i Belgii).</li> <li>Błędnie Sandel jednak zakłada, że każdy kto nie skończył Harvardu, nawet jeśli wykonuje bardzo użyteczną pracę musi mieć kompleks z tego powodu.</li> <li>A może merytokracja nie jest zła? Trzeba jedynie pilnować realności ścieżek awansu?</li> <li>Merytokracja ma też swoją ciemną stronę z perspektywy elit, o czym pisze D. Markovitz w „Meritocracy trap”.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki M. Sandela – „<a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4964023/tyrania-merytokracji-co-sie-stalo-z-dobrem-wspolnym" rel="noopener nofollow" target="_blank">Tyrania merytokracji</a>” <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4964023/tyrania-merytokracji-co-sie-stalo-z-dobrem-wspolnym" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/063/" rel="nofollow" target="_blank">WN 063 – Blaski i cienie merytokracji (M. Sandel)</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 063 – Blaski i cienie merytokracji (M. Sandel)

Dziś wracam do książki „Mniej znaczy lepiej”, o której mówiłem już w poprzednim odcinku. Jest w niej bowiem tak wiele rzeczy, które moim zdaniem wymagają sprostowania, że nie zmieściłoby się to w jednym podcaście. Czyli wraca postwzrost. Przypominam, że autor tej książki – Jason Hickel pokazuje, że PKB nie jest zbyt dobrym miernikiem. I  z tym się zgadzam. Problemem są jednak rozwiązania, które ten autor proponuje. Dziś, podobnie jak ostatnio, będzie zarówno o tym, z czym się zgadzam, jak i o tym z czym się nie zgadzam. Tego drugiego będzie znacznie więcej.      Zawartość odcinka „Dlaczego postwzrost nie ocali świata?”  W poprzednim odcinku przekonywałem dlaczego znaczne ograniczenie konsumpcji przez bogate społeczeństwa jest mało realne. Zmniejszenie wydatków na branżę zbrojeniowej byłoby natomiast zabójcze.  Dziś chciałbym się skupić na sprzeciwie wobec urządzania świata według wizji człowieka wyznawanej przez autora książki „Mniej znaczy lepiej”, która niebezpiecznie przypomina mi radzieckie tworzenie nowego lepszego świata. Chcę podkreślić, że nie oznacza to, że jestem bezkrytycznym entuzjastom kapitalizmu. I na przykład, funkcjonowanie rynków finansowych uważam za gospodarkę rabunkową (przechwytują wartość, prywatyzują zyski, uspołeczniają straty). Boję się jednak takiego podejścia, o jakim pisze Hickel – „Podjęcie praktycznych kroków w tym kierunku otworzy przed nami nowe, ekscytujące perspektywy. Będziemy mogli zbudować gospodarkę ukierunkowaną a optymalny rozwój człowieka (…) Gospodarkę uczciwszą, sprawiedliwszą i bardziej troskliwą”. Hickel powołuje się też na to, że przez większość dziejów wśród ludzi dominował animizm. Jest to podejście, w którym ludzie nie widzą różnicy między gatunkiem ludzkim a resztą świata ożywionego. I tu mój bunt jest bardzo silny. Jest to jednak spór w dużej mierze ideologiczny, więc nie chcę go rozwijać w podcaście o ekonomii. Zaznaczam tylko, że moja krytyka wynika w dużej mierze z braku zgody na tę właśnie perspektywę. Hickel z rozrzewnieniem wspomina, że w dawnych czasach ludzie czerpali z ziemii, drążyli w poszukiwaniu materiałów, ale zarazem „górnicy, kowale i rolnicy składali ofiary przebłagalne”. Nie podzielam też totalnego braku wiary, ze problemy klimatyczne rozwiąże rozwój techniki. Niektóre rozwiązania jednak są niebezpieczne – bardzo przypominają radzieckie podejście do reform. Np. Hickel chciałby umorzenia niektórych długów (bez zgody wierzycieli) – „Wielcy wierzyciele rzecz jasna byliby stratni, ale być może uznalibyśmy, że tak jest właściwie – że gotowi jesteśmy zafundować im taką stratę, żeby dzięki temu zbudować społeczeństwo sprawiedliwsze i bardziej ekologiczne.” W tym kontekście cytowana przez autora Grety Thunberg „Nie zdołamy ocalić świata postępując zgodnie z regułami. To właśnie reguły trzeba zmienić” brzmi złowieszczo – nie jako zapowiedź gruntowej reformy, ale sprowadzenia chaosu, biedy i innych nieszczęść. Tego uczy historia – „wyzwalanie” w oparciu o takie przekonania do tego nieuchronnie prowadzi.    Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki J. Hickela – „Mniej znaczy lepiej„.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 062 – Dlaczego postwzrost nie ocali świata? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Dziś wracam do książki „Mniej znaczy lepiej”, o której mówiłem już w poprzednim odcinku. Jest w niej bowiem tak wiele rzeczy, które moim zdaniem wymagają sprostowania, że nie zmieściłoby się to w jednym podcaście. Czyli wraca postwzrost. Przypominam, że autor tej książki – Jason Hickel pokazuje, że PKB nie jest zbyt dobrym miernikiem. I  z tym się zgadzam. Problemem są jednak rozwiązania, które ten autor proponuje. Dziś, podobnie jak ostatnio, będzie zarówno o tym, z czym się zgadzam, jak i o tym z czym się nie zgadzam. Tego drugiego będzie znacznie więcej. <h3>Zawartość odcinka „Dlaczego postwzrost nie ocali świata?”</h3> <ol> <li>W poprzednim odcinku przekonywałem dlaczego znaczne ograniczenie konsumpcji przez bogate społeczeństwa jest mało realne. Zmniejszenie wydatków na branżę zbrojeniowej byłoby natomiast zabójcze. </li> <li>Dziś chciałbym się skupić na sprzeciwie wobec urządzania świata według wizji człowieka wyznawanej przez autora książki „Mniej znaczy lepiej”, która niebezpiecznie przypomina mi radzieckie tworzenie nowego lepszego świata.</li> <li>Chcę podkreślić, że nie oznacza to, że jestem bezkrytycznym entuzjastom kapitalizmu. I na przykład, funkcjonowanie rynków finansowych uważam za gospodarkę rabunkową (przechwytują wartość, prywatyzują zyski, uspołeczniają straty).</li> <li>Boję się jednak takiego podejścia, o jakim pisze Hickel – „Podjęcie praktycznych kroków w tym kierunku otworzy przed nami nowe, ekscytujące perspektywy. Będziemy mogli zbudować gospodarkę ukierunkowaną a optymalny rozwój człowieka (…) Gospodarkę uczciwszą, sprawiedliwszą i bardziej troskliwą”.</li> <li>Hickel powołuje się też na to, że przez większość dziejów wśród ludzi dominował animizm. Jest to podejście, w którym ludzie nie widzą różnicy między gatunkiem ludzkim a resztą świata ożywionego. I tu mój bunt jest bardzo silny. Jest to jednak spór w dużej mierze ideologiczny, więc nie chcę go rozwijać w podcaście o ekonomii. Zaznaczam tylko, że moja krytyka wynika w dużej mierze z braku zgody na tę właśnie perspektywę.</li> <li>Hickel z rozrzewnieniem wspomina, że w dawnych czasach ludzie czerpali z ziemii, drążyli w poszukiwaniu materiałów, ale zarazem „górnicy, kowale i rolnicy składali ofiary przebłagalne”.</li> <li>Nie podzielam też totalnego braku wiary, ze problemy klimatyczne rozwiąże rozwój techniki.</li> <li>Niektóre rozwiązania jednak są niebezpieczne – bardzo przypominają radzieckie podejście do reform. Np. Hickel chciałby umorzenia niektórych długów (bez zgody wierzycieli) – „Wielcy wierzyciele rzecz jasna byliby stratni, ale być może uznalibyśmy, że tak jest właściwie – że gotowi jesteśmy zafundować im taką stratę, żeby dzięki temu zbudować społeczeństwo sprawiedliwsze i bardziej ekologiczne.”</li> <li>W tym kontekście cytowana przez autora Grety Thunberg „Nie zdołamy ocalić świata postępując zgodnie z regułami. To właśnie reguły trzeba zmienić” brzmi złowieszczo – nie jako zapowiedź gruntowej reformy, ale sprowadzenia chaosu, biedy i innych nieszczęść. Tego uczy historia – „wyzwalanie” w oparciu o takie przekonania do tego nieuchronnie prowadzi.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki J. Hickela – „<a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4969537/mniej-znaczy-lepiej-o-tym-jak-odejscie-od-wzrostu-gospodarczego-ocali-swiat" rel="noopener nofollow" target="_blank">Mniej znaczy lepiej</a>„. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4969537/mniej-znaczy-lepiej-o-tym-jak-odejscie-od-wzrostu-gospodarczego-ocali-swiat" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/062/" rel="nofollow" target="_blank">WN 062 – Dlaczego postwzrost nie ocali świata?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 062 – Dlaczego postwzrost nie ocali świata?

Tak wiele osób polecało mi książkę „Mniej znaczy lepiej”, że aż postanowiłem ją przeczytać. I nie żałuję, ale też nie polecam – raczej przestrzegam. Ta książka jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę pokazywała, że autor błądzi w wielu kwestiach. Teraz jednak, w obliczu rosyjskiej agresji, widać jak bardzo niebezpieczne byłoby posłuchanie Jasona Hickela, autora tej książki. Żeby było jeszcze ciekawiej, z główną myślą tej książki w zasadzie się zgadzam. Ale, jak to się mówi, diabeł tkwi w szczegółach. Bo rozwiązania, które Hickel proponuje bardzo często są niemożliwe do wprowadzenia w życie. Co więcej, niektóre z nich mogą się okazać bardzo szkodliwe. Zatem w tym odcinku będę krytykował książkę, z której główną myślą się zgadzam.      Zawartość odcinka „Mniej znaczy lepiej?”  Główna myśl książki jest bardzo trafna, ale nie jakoś specjalnie odkrywcza. Rzeczywiście, PKB to nie jest idealna miara sukcesu i zbytnie przywiązanie do wzrostu gospodarczego może prowadzić nas w ślepą uliczkę. W tym pełna zgoda. Hickel proponuje radykalne obniżenie produkcji i konsumpcji, w szczególności w krajach rozwiniętych, problem w tym, że nie bardzo wiadomo jak tego dokonać. Postwzrost może okazać się nie do wprowadzenia. Są oczywiście działania pod którymi podpisałbym się obiema rękami – np. walka z celowym postarzaniem produktów. Nie za bardzo wierzę jednak, że da się przekonać europejczyków do tego, żeby zrezygnowali z SUVów, weekendowych wypadów do Rzymu czy Paryża. Hickel pisze „Pierwszym krokiem będzie rozstanie się z irracjonalnym przekonaniem, że wszystkie sektory gospodarki powinny przez cały czas się rozwijać. Zamiast bezmyślnie dążyć do wzrostu w każdym sektorze, bez względu na to czy jest on tam rzeczywiście potrzebny, możemy zdecydować się co chcemy rozwijać (służbę zdrowia, niezbędne usługi, rolnictwo regeneratywna – każdy mógłby stworzyć taką listę), a które sektory należy radykalnie odchudzić (na przykład paliwa kopalne, prywatne odrzutowce, zbrojeniówkę, czy produkcję SUVów).” I tu już pojawia się we mnie bunt. Po pierwsze, kto ma decydować o tym, które sektory są niezbędne? Hickel proponuje odchudzenie zbrojeniówki, co może jest pięknym postulatem, ale w obliczu tego co się dzieje na Ukrainie, takie działanie trzeba byłoby nazwać wprost dywersją. Podobnie lekkomyślne podejście tego autora do kwestii energetycznych, które wdrażane w Niemczech nie tylko ośmieszyło ten kraj, ale przyczyniło się do tragedii, którą obserwujemy. Ograniczeń w naszym sposobie życia najgłośniej domagają się osoby, które latają prywatnymi odrzutowcami. Ich jeden lot przez Atlantyk generuje przecież więcej CO2 niż nie jedna polska rodzina emituje przez całe swoje życie. Jeśli więc rozwiązaniem byłoby wysokie opodatkowanie np. podróży lotniczych, to jedynie pogłębi to nierówności, a tego przecież osoby z kręgu Jasona Hickela z pewnością by nie chciały.    Do poczytania Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki J. Hickela – „Mniej znaczy lepiej„.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 061 – Mniej znaczy lepiej? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Tak wiele osób polecało mi książkę „Mniej znaczy lepiej”, że aż postanowiłem ją przeczytać. I nie żałuję, ale też nie polecam – raczej przestrzegam. Ta książka jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę pokazywała, że autor błądzi w wielu kwestiach. Teraz jednak, w obliczu rosyjskiej agresji, widać jak bardzo niebezpieczne byłoby posłuchanie Jasona Hickela, autora tej książki. Żeby było jeszcze ciekawiej, z główną myślą tej książki w zasadzie się zgadzam. Ale, jak to się mówi, diabeł tkwi w szczegółach. Bo rozwiązania, które Hickel proponuje bardzo często są niemożliwe do wprowadzenia w życie. Co więcej, niektóre z nich mogą się okazać bardzo szkodliwe. Zatem w tym odcinku będę krytykował książkę, z której główną myślą się zgadzam. <h3>Zawartość odcinka „Mniej znaczy lepiej?”</h3> <ol> <li>Główna myśl książki jest bardzo trafna, ale nie jakoś specjalnie odkrywcza. Rzeczywiście, PKB to nie jest idealna miara sukcesu i zbytnie przywiązanie do wzrostu gospodarczego może prowadzić nas w ślepą uliczkę. W tym pełna zgoda.</li> <li>Hickel proponuje radykalne obniżenie produkcji i konsumpcji, w szczególności w krajach rozwiniętych, problem w tym, że nie bardzo wiadomo jak tego dokonać. Postwzrost może okazać się nie do wprowadzenia.</li> <li>Są oczywiście działania pod którymi podpisałbym się obiema rękami – np. walka z celowym postarzaniem produktów.</li> <li>Nie za bardzo wierzę jednak, że da się przekonać europejczyków do tego, żeby zrezygnowali z SUVów, weekendowych wypadów do Rzymu czy Paryża.</li> <li>Hickel pisze „Pierwszym krokiem będzie rozstanie się z irracjonalnym przekonaniem, że wszystkie sektory gospodarki powinny przez cały czas się rozwijać. Zamiast bezmyślnie dążyć do wzrostu w każdym sektorze, bez względu na to czy jest on tam rzeczywiście potrzebny, możemy zdecydować się co chcemy rozwijać (służbę zdrowia, niezbędne usługi, rolnictwo regeneratywna – każdy mógłby stworzyć taką listę), a które sektory należy radykalnie odchudzić (na przykład paliwa kopalne, prywatne odrzutowce, zbrojeniówkę, czy produkcję SUVów).”</li> <li>I tu już pojawia się we mnie bunt. Po pierwsze, kto ma decydować o tym, które sektory są niezbędne?</li> <li>Hickel proponuje odchudzenie zbrojeniówki, co może jest pięknym postulatem, ale w obliczu tego co się dzieje na Ukrainie, takie działanie trzeba byłoby nazwać wprost dywersją. Podobnie lekkomyślne podejście tego autora do kwestii energetycznych, które wdrażane w Niemczech nie tylko ośmieszyło ten kraj, ale przyczyniło się do tragedii, którą obserwujemy.</li> <li>Ograniczeń w naszym sposobie życia najgłośniej domagają się osoby, które latają prywatnymi odrzutowcami. Ich jeden lot przez Atlantyk generuje przecież więcej CO2 niż nie jedna polska rodzina emituje przez całe swoje życie. Jeśli więc rozwiązaniem byłoby wysokie opodatkowanie np. podróży lotniczych, to jedynie pogłębi to nierówności, a tego przecież osoby z kręgu Jasona Hickela z pewnością by nie chciały.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek podcastu powstał na motywach książki J. Hickela – „<a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4969537/mniej-znaczy-lepiej-o-tym-jak-odejscie-od-wzrostu-gospodarczego-ocali-swiat" rel="noopener nofollow" target="_blank">Mniej znaczy lepiej</a>„. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4969537/mniej-znaczy-lepiej-o-tym-jak-odejscie-od-wzrostu-gospodarczego-ocali-swiat" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/061-2/" rel="nofollow" target="_blank">WN 061 – Mniej znaczy lepiej?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 061 – Mniej znaczy lepiej?

Ileż to razy narzekamy, że administracja działa stanowczo zbyt wolno, sztywno i w ogóle nie nadaje się do rozwiązywania problemów w pędzącym na złamanie karku świecie? Do tego doszło w ostatnich latach zjawisko prężenia muskułów przez państwo w tych obszarach, w których wiele osób nie życzyłoby sobie jego obecności. Jednocześnie państwo też dezerterowało z tych działań, które niewątpliwie powinno – szczególnie w sytuacjach kryzysowych – prowadzić i za nie brać odpowiedzialność. Czyli mamy takie państwo spółka z o.o. Żeby pozbyć się odpowiedzialności, państwa przekazały wiele zadań na zewnątrz. Mówiąc pięknym językiem zarządzania – outsourcowały procesy. Przekazały więc masę zadań różnym agencjom, spółkom skarbu państwa, czy instytucjom w zasadzie powołanym do innych celów. Gdy potrzebna była infolinia programu szczepień, przejęto porostu gotową infrastrukturę jednego z banków. Wcześniej, w oparciu o bankowość internetową można było już składać wnioski o 500+. Korzyści wydają się niewątpliwe. Ale nie za wszystko należą się pochwały.      Zawartość odcinka „Państwo spółka z o.o”  Niewątpliwie przeprowadzanie pewnych działań poza administracją wychodzi na dobre. Najlepszy przykład – tarcze antykryzysowe. Jest to jednak pewna, parafrazując klasyka, ucieczka od odpowiedzialności. Problemem jest także brak demokratycznej kontroli i „ucierania się” interesów. Odwieczny spór – czy przekazywanie realizacji zadań publicznych biznesowi jest dobrym pomysłem? Wnioski z brytyjskiej NHS i polskiej służby zdrowia A co z pisaniem ustaw? Historia pandemicznych działań Komisji Nadzoru Finansowego. Działania legislacyjne były w ostatnich miesiącach traktowane przez nią jako ostateczność. KNF wolała bowiem eksplorować istniejące regulacje, co należy postrzegać jako wyrwanie się z typowej (po części stereotypowej) logiki urzędniczej, która do zmiany praktyki wymaga wpierw nowych przepisów.    Do poczytania Cały raport „Państwo spółka z o. o.” do pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 060 – Państwo spółka z o. o. pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Ileż to razy narzekamy, że administracja działa stanowczo zbyt wolno, sztywno i w ogóle nie nadaje się do rozwiązywania problemów w pędzącym na złamanie karku świecie? Do tego doszło w ostatnich latach zjawisko prężenia muskułów przez państwo w tych obszarach, w których wiele osób nie życzyłoby sobie jego obecności. Jednocześnie państwo też dezerterowało z tych działań, które niewątpliwie powinno – szczególnie w sytuacjach kryzysowych – prowadzić i za nie brać odpowiedzialność. Czyli mamy takie państwo spółka z o.o. Żeby pozbyć się odpowiedzialności, państwa przekazały wiele zadań na zewnątrz. Mówiąc pięknym językiem zarządzania – outsourcowały procesy. Przekazały więc masę zadań różnym agencjom, spółkom skarbu państwa, czy instytucjom w zasadzie powołanym do innych celów. Gdy potrzebna była infolinia programu szczepień, przejęto porostu gotową infrastrukturę jednego z banków. Wcześniej, w oparciu o bankowość internetową można było już składać wnioski o 500+. Korzyści wydają się niewątpliwe. Ale nie za wszystko należą się pochwały. <h3>Zawartość odcinka „Państwo spółka z o.o”</h3> <ol> <li>Niewątpliwie przeprowadzanie pewnych działań poza administracją wychodzi na dobre. Najlepszy przykład – tarcze antykryzysowe.</li> <li>Jest to jednak pewna, parafrazując klasyka, ucieczka od odpowiedzialności.</li> <li>Problemem jest także brak demokratycznej kontroli i „ucierania się” interesów.</li> <li>Odwieczny spór – czy przekazywanie realizacji zadań publicznych biznesowi jest dobrym pomysłem? Wnioski z brytyjskiej NHS i polskiej służby zdrowia</li> <li>A co z pisaniem ustaw?</li> <li>Historia pandemicznych działań Komisji Nadzoru Finansowego. Działania legislacyjne były w ostatnich miesiącach traktowane przez nią jako ostateczność. KNF wolała bowiem eksplorować istniejące regulacje, co należy postrzegać jako wyrwanie się z typowej (po części stereotypowej) logiki urzędniczej, która do zmiany praktyki wymaga wpierw nowych przepisów.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Cały raport „Państwo spółka z o. o.” do <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2022/02/34.-Panstwo-z-o.o..pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank">pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.</a><a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank"> </a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/060/" rel="nofollow" target="_blank">WN 060 – Państwo spółka z o. o.</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 060 – Państwo spółka z o. o.

O pandemii napisano i powiedziano już tyle, że coraz mniej osób ma ochotę o tym słuchać. Dlatego w tym odcinku potraktuję pandemię tylko jako pretekst do tego, żeby pomówić o czymś bardziej uniwersalnym i zarazem niezwykle ważnym. Myślę bowiem, że umyka nam bardzo istotna rzecz – że w Polsce w jej wyniku pod pewnymi względami cofnęliśmy się do lat 90-tych. W czym konkretnie? W tym, że znów coraz rzadziej myślimy o dobru wspólnym, tylko każdy sobie albo w małych grupkach kombinuje jak tu coś ugrać? Takie ludowe improwizacje. I pewnie niejedna osoba powie – to dobrze, bo ja i tak nigdy nie wierzyłem w państwo, więc dobrze, że inni ludzie też w końcu sobie to uświadomili. Problem w tym, że nawet jeśli jesteś totalnie liberalnym przedsiębiorcom, to te zmiany, o których mówię też nie są dla Ciebie niczym dobrym. Dlaczego? Bo łatwiej pływa się w basenie z wodą niż z kisielem. Wyjaśnię tę metaforę w tym odcinku.      Zawartość odcinka „Ludowe improwizacje”  Są badania, które pokazują, że właśnie w czasach kryzysów ludzie zwracają się w stronę państwa, wspólnoty, narodu. Jak mawia klasyk – nic bardziej mylnego. Takie wahnięcie w stronę wiary w państwo rzeczywiście pojawiło się, ale na bardzo krótko . Miało to miejsce na samym początku pandemii, gdy strach był ogromny, a niewiadomych bardzo wiele. Wygląda więc na to, że – podobnie jak w latach 90-tych – w bardzo wielu rzeczach będziemy musili radzić sobie sami. Państwo bowiem skapitulowało. Jednych to ucieszy, innych przerazi. Metafora pływania w basenie z wodą i w basenie z kisielem. O tym, że w pandemii Polska w znacznie większym stopniu stała się „państwem na telefon”  .    Do poczytania Cały raport „Ludowe improwizacje” do pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WN 059 – Ludowe improwizacje pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

O pandemii napisano i powiedziano już tyle, że coraz mniej osób ma ochotę o tym słuchać. Dlatego w tym odcinku potraktuję pandemię tylko jako pretekst do tego, żeby pomówić o czymś bardziej uniwersalnym i zarazem niezwykle ważnym. Myślę bowiem, że umyka nam bardzo istotna rzecz – że w Polsce w jej wyniku pod pewnymi względami cofnęliśmy się do lat 90-tych. W czym konkretnie? W tym, że znów coraz rzadziej myślimy o dobru wspólnym, tylko każdy sobie albo w małych grupkach kombinuje jak tu coś ugrać? Takie ludowe improwizacje. I pewnie niejedna osoba powie – to dobrze, bo ja i tak nigdy nie wierzyłem w państwo, więc dobrze, że inni ludzie też w końcu sobie to uświadomili. Problem w tym, że nawet jeśli jesteś totalnie liberalnym przedsiębiorcom, to te zmiany, o których mówię też nie są dla Ciebie niczym dobrym. Dlaczego? Bo łatwiej pływa się w basenie z wodą niż z kisielem. Wyjaśnię tę metaforę w tym odcinku. <h3>Zawartość odcinka „Ludowe improwizacje”</h3> <ol> <li>Są badania, które pokazują, że właśnie w czasach kryzysów ludzie zwracają się w stronę państwa, wspólnoty, narodu. Jak mawia klasyk – nic bardziej mylnego.</li> <li>Takie wahnięcie w stronę wiary w państwo rzeczywiście pojawiło się, ale na bardzo krótko . Miało to miejsce na samym początku pandemii, gdy strach był ogromny, a niewiadomych bardzo wiele.</li> <li>Wygląda więc na to, że – podobnie jak w latach 90-tych – w bardzo wielu rzeczach będziemy musili radzić sobie sami. Państwo bowiem skapitulowało. Jednych to ucieszy, innych przerazi.</li> <li>Metafora pływania w basenie z wodą i w basenie z kisielem.</li> <li>O tym, że w pandemii Polska w znacznie większym stopniu stała się „państwem na telefon”  .</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Cały raport „Ludowe improwizacje” do <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/04/22-Ludowe-Improwizacje.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank">pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.</a><a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank"> </a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/059/" rel="nofollow" target="_blank">WN 059 – Ludowe improwizacje</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WN 059 – Ludowe improwizacje

Ekonomiści narzekają bardzo często. W każdej decyzji widzą coś niebezpiecznego. Jak bank centralny nie podnosi stóp, to mówią jakie to niebezpieczne. Gdy bank podnosi stopy, to zwracają uwagę na możliwe negatywne skutki. Podobnie jest z zasobami niematerialnymi – mamy ich w obfitości, ale i tak są powody do narzekań. Ja nawet w swojej książce aktualną sytuację związaną z obfitością zasobów niematerialnych określiłem mianem tragedii. W czym tkwi problem? Dlaczego mimo tej mnogości dóbr, wciąż wiele problemów zostaje nierozwiązanych. Co więcej, dlaczego wciąż tworzą się nowe? O tym opowiadałem w listopadzie ubiegłego roku na kongresie Open Eyes Economy Summit. Moje wystąpienie postanowiłem opublikować właśnie tu – w 58. odcinku podcastu Wiedza Nieoczywista o Pieniądzach. Jest też wersja video – więc jeśli ktoś chce się tylko posłuchać, ale też zobaczyć slajdy, to zapraszam na YouTube. Naturalnie, można też konsumować w wersji audio – tak jak wszystkie pozostałe odcinki podcastu.        Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 058 – Ekonomiści narzekają pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Ekonomiści narzekają bardzo często. W każdej decyzji widzą coś niebezpiecznego. Jak bank centralny nie podnosi stóp, to mówią jakie to niebezpieczne. Gdy bank podnosi stopy, to zwracają uwagę na możliwe negatywne skutki. Podobnie jest z zasobami niematerialnymi – mamy ich w obfitości, ale i tak są powody do narzekań. Ja nawet <a href="https://bartlomiejbiga.pl/tragedia" rel="nofollow" target="_blank">w swojej książce</a> aktualną sytuację związaną z obfitością zasobów niematerialnych określiłem mianem tragedii. W czym tkwi problem? Dlaczego mimo tej mnogości dóbr, wciąż wiele problemów zostaje nierozwiązanych. Co więcej, dlaczego wciąż tworzą się nowe? O tym opowiadałem w listopadzie ubiegłego roku na kongresie <a href="https://oees.pl" rel="noopener nofollow" target="_blank">Open Eyes Economy Summit</a>. Moje wystąpienie postanowiłem opublikować właśnie tu – w 58. odcinku podcastu Wiedza Nieoczywista o Pieniądzach. Jest też wersja video – więc jeśli ktoś chce się tylko posłuchać, ale też zobaczyć slajdy, to zapraszam na <a href="https://youtu.be/zdoYum59evY" rel="noopener nofollow" target="_blank">YouTube</a>. Naturalnie, można też konsumować w wersji audio – tak jak wszystkie pozostałe odcinki podcastu. <a href="https://youtu.be/zdoYum59evY" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/058/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 058 – Ekonomiści narzekają</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 058 – Ekonomiści narzekają

Jedno z nieśmiertelnych pytań w dyskusjach ekonomicznych dotyczy tego, co państwo ma dawać i komu? Może jednak zamiast dawać, lepiej by było gdyby państwo jedynie zapewniało możliwość dostępu? Co więcej, jak pokazało moje badanie, społeczeństwo woli takie właśnie udostępnianie pewnych dóbr od przekazywania ich na własność. Zatem, kiedy i jak może to zadziałać?      Zawartość odcinka „Co państwo powinno dawać?”  Moje badanie pokazuje, że prywatne firmy w coraz większym stopniu oswajają nas z tym, że nie musimy być właścicielami czegoś, żeby mieć zapewniony do tego wygodny dostęp. Najlepiej dostęp zamiast kupowania na własność sprawdza się w kontekście własności intelektualnej, ale coraz częściej w ten sposób można też korzystać z rzeczy materialnych. Z perspektywy jednostki oczywiście lepiej jak państwo coś da, a nie tylko udostępni. W szerszym rozumieniu jednak społeczeństwo o wiele łatwiej akceptuje zapewnianie dostępu nad przekazywaniem beneficjentom czegoś za darmo. Niezależnie czy taki dostęp na żądanie byłby oferowany przez państwo czy przez biznes, w społeczeństwie jest dość wysoka gotowość do rezygnowania z własności. Naturalnie w tym, że ludzie będą rezygnowali z własności jest też spore ryzyko (o którym mówiłem w poprzednim odcinku). Warto jednak mieć na uwadze, że gdy rozmawiamy o tym, co państwo powinno robić, to ograniczanie się wyłącznie do dyskusji „ma dawać / ma się nie wtrącać” pozbawia nas możliwości skorzystania ze znacznie szerszego wachlarza rozwiązań, które mogą być po prostu korzystniejsze.      Do poczytania Cały raport „Świat na wynajem” do pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 057 – Co państwo powinno dawać? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Jedno z nieśmiertelnych pytań w dyskusjach ekonomicznych dotyczy tego, co państwo ma dawać i komu? Może jednak zamiast dawać, lepiej by było gdyby państwo jedynie zapewniało możliwość dostępu? Co więcej, jak pokazało moje badanie, społeczeństwo woli takie właśnie udostępnianie pewnych dóbr od przekazywania ich na własność. Zatem, kiedy i jak może to zadziałać? <h3>Zawartość odcinka „Co państwo powinno dawać?”</h3> <ol> <li>Moje badanie pokazuje, że prywatne firmy w coraz większym stopniu oswajają nas z tym, że nie musimy być właścicielami czegoś, żeby mieć zapewniony do tego wygodny dostęp.</li> <li>Najlepiej dostęp zamiast kupowania na własność sprawdza się w kontekście własności intelektualnej, ale coraz częściej w ten sposób można też korzystać z rzeczy materialnych.</li> <li>Z perspektywy jednostki oczywiście lepiej jak państwo coś da, a nie tylko udostępni. W szerszym rozumieniu jednak społeczeństwo o wiele łatwiej akceptuje zapewnianie dostępu nad przekazywaniem beneficjentom czegoś za darmo.</li> <li>Niezależnie czy taki dostęp na żądanie byłby oferowany przez państwo czy przez biznes, w społeczeństwie jest dość wysoka gotowość do rezygnowania z własności.</li> <li>Naturalnie w tym, że ludzie będą rezygnowali z własności jest też spore ryzyko (o którym mówiłem w poprzednim odcinku). Warto jednak mieć na uwadze, że gdy rozmawiamy o tym, co państwo powinno robić, to ograniczanie się wyłącznie do dyskusji „ma dawać / ma się nie wtrącać” pozbawia nas możliwości skorzystania ze znacznie szerszego wachlarza rozwiązań, które mogą być po prostu korzystniejsze.  </li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Cały raport „Świat na wynajem” do <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank">pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.</a> <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/057/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 057 – Co państwo powinno dawać?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 057 – Co państwo powinno dawać?

wyłącznie naukowo sprawdzone ciekawostki – o pieniądzach i nie tylko

Coraz częściej nie trzeba być już właścicielem czegoś, żeby wygodnie z tego korzystać. Prawdziwą furorę robią firmy, które oferują nam dostęp do najróżniejszych rzeczy albo w subskrypcji (gdzie dostęp mamy w abonamencie)  albo „na żądanie” kiedy łatwo płacimy za konkretne użycie. Wszystko wskazuje, że ten trend będzie trwał jeszcze przez dłuższy czas. Pytanie, czy to dla nas dobrze?      Zawartość odcinka „Świat na wynajem”  Zamiana w podejściu do własności jest najlepiej widoczna w młodym pokoleniu. Brak jest natomiast istotnych różnic między płciami, wykształceniem, dochodami, czy miejscem zamieszkania. Z czego wynikają te różnice? Jaką rolę odgrywa tu potrzeba natychmiastowej gratyfikacji? Czy te zmiany są szansą na „bezbolesny” post-wzrost? Czy taka rezygnacja z własności może być niebezpieczna?    Do poczytania Cały raport „Świat na wynajem” do pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 056 – Świat na wynajem pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Coraz częściej nie trzeba być już właścicielem czegoś, żeby wygodnie z tego korzystać. Prawdziwą furorę robią firmy, które oferują nam dostęp do najróżniejszych rzeczy albo w subskrypcji (gdzie dostęp mamy w abonamencie)  albo „na żądanie” kiedy łatwo płacimy za konkretne użycie. Wszystko wskazuje, że ten trend będzie trwał jeszcze przez dłuższy czas. Pytanie, czy to dla nas dobrze? <h3>Zawartość odcinka „Świat na wynajem”</h3> <ol> <li>Zamiana w podejściu do własności jest najlepiej widoczna w młodym pokoleniu.</li> <li>Brak jest natomiast istotnych różnic między płciami, wykształceniem, dochodami, czy miejscem zamieszkania.</li> <li>Z czego wynikają te różnice?</li> <li>Jaką rolę odgrywa tu potrzeba natychmiastowej gratyfikacji?</li> <li>Czy te zmiany są szansą na „bezbolesny” post-wzrost?</li> <li>Czy taka rezygnacja z własności może być niebezpieczna?</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Cały raport „Świat na wynajem” do <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank">pobrania ze strony Centrum Polityk Publicznych.</a> <a href="https://politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2021/11/29_Swiat-na-wynajem.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/056/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 056 – Świat na wynajem</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 056 – Świat na wynajem

Każda dziedzina ma swoje zaklęcia – swoje „hokus pokus, czary mary”. W ekonomii są to magiczne formułki takie jak: „innowatorzy”, „innowacyjność”, „innowacyjna gospodarka”. Pojawia się więc kult innowacji i innowatorów. Problem w tym, że oni – choć niejednokrotnie błyskotliwi – nie wnoszą aż tak wielkiej wartości dodanej, jak się powszechnie uważa. A my – zapatrzeni w nich jak w obrazek – tracimy czujność i mówiąc wprost – „tańczymy tak jak nam zagrają”. Bo któż ośmieli się zaatakować innowatora? Na szczęście są tacy autorzy.      Zawartość odcinka „Przecenieni innowatorzy”  Wielkie zasługi w ukazywaniu prawdziwej twarzy innowacji ma Marianna Mazzucato, której wszystkie książki, z różnych stron, zwracają uwagę na ten problem.  Warto zacząć od jej ulubionego przykładu – iPhone’a. Większość funkcjonalności, które stanowią o jego świetności powstało za pieniądze publiczne, często nawet w sektorze publicznym – Internet, GPS, ekran dotykowy,, nawet SIRI Oczywiście, Apple dołożyło też sporo wartości dodanej, ale udział w tym sukcesie pieniędzy jest znaczny, więc dopominanie się, aby firma ta płaciła rozsądne podatki nie jest grabieżą, a jedynie i tak skromnym udziałem w zyskach ze wspólnie wypracowanych rozwiązań. To co najbardziej cennym w internecie powstało dzięki kooperacji, a nie sile rynku. Rynkowi zawdzięczamy reklamy zakrywające całe strony. Zatem przemysł technologiczny nie tylko tworzy wartość, ale też w dużej mierze ją przejmuje. Oscar Wilde powiedział, że cynik to ktoś kto zna cenę wszystkiego, ale nie zna wartości niczego. Moim zdaniem jest to świetna definicja ekonomisty. W innowacjach (tak jak w sektorze finansowym) też mamy problem prywatyzacji zysków i uspołeczniania ryzyka. Mamy karykaturalną formę ochrony własności intelektualnej. Rola venture capital jest ważna, ale takie fundusze wchodzą jedynie w bardzo specyficznym momencie i w bardzo specyficzny rodzaj innowacji. Zatem wycena innowacyjnych przedsiębiorstw nie odzwierciedla tego ile wartości kreują – ale wynika w dużej mierze z tego, ile wartości przechwytują. Czy Państwo może robić więcej? Tak, ale jak przestrzega Milton Friedman może to doprowadzić do tego, że pojawi się za dużo pieniądza w gospodarce i to ma swoje negatywne konsekwencje.    Do poczytania Ten odcinek powstał na motywach książki Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 055 – Przecenieni innowatorzy pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Każda dziedzina ma swoje zaklęcia – swoje „hokus pokus, czary mary”. W ekonomii są to magiczne formułki takie jak: „innowatorzy”, „innowacyjność”, „innowacyjna gospodarka”. Pojawia się więc kult innowacji i innowatorów. Problem w tym, że oni – choć niejednokrotnie błyskotliwi – nie wnoszą aż tak wielkiej wartości dodanej, jak się powszechnie uważa. A my – zapatrzeni w nich jak w obrazek – tracimy czujność i mówiąc wprost – „tańczymy tak jak nam zagrają”. Bo któż ośmieli się zaatakować innowatora? Na szczęście są tacy autorzy. <h3>Zawartość odcinka „Przecenieni innowatorzy”</h3> <ol> <li>Wielkie zasługi w ukazywaniu prawdziwej twarzy innowacji ma Marianna Mazzucato, której wszystkie książki, z różnych stron, zwracają uwagę na ten problem. </li> <li>Warto zacząć od jej ulubionego przykładu – iPhone’a. Większość funkcjonalności, które stanowią o jego świetności powstało za pieniądze publiczne, często nawet w sektorze publicznym – Internet, GPS, ekran dotykowy,, nawet SIRI</li> <li>Oczywiście, Apple dołożyło też sporo wartości dodanej, ale udział w tym sukcesie pieniędzy jest znaczny, więc dopominanie się, aby firma ta płaciła rozsądne podatki nie jest grabieżą, a jedynie i tak skromnym udziałem w zyskach ze wspólnie wypracowanych rozwiązań.</li> <li>To co najbardziej cennym w internecie powstało dzięki kooperacji, a nie sile rynku. Rynkowi zawdzięczamy reklamy zakrywające całe strony.</li> <li>Zatem przemysł technologiczny nie tylko tworzy wartość, ale też w dużej mierze ją przejmuje.</li> <li>Oscar Wilde powiedział, że cynik to ktoś kto zna cenę wszystkiego, ale nie zna wartości niczego. Moim zdaniem jest to świetna definicja ekonomisty.</li> <li>W innowacjach (tak jak w sektorze finansowym) też mamy problem prywatyzacji zysków i uspołeczniania ryzyka.</li> <li>Mamy karykaturalną formę ochrony własności intelektualnej.</li> <li>Rola venture capital jest ważna, ale takie fundusze wchodzą jedynie w bardzo specyficznym momencie i w bardzo specyficzny rodzaj innowacji.</li> <li>Zatem wycena innowacyjnych przedsiębiorstw nie odzwierciedla tego ile wartości kreują – ale wynika w dużej mierze z tego, ile wartości przechwytują.</li> <li>Czy Państwo może robić więcej? Tak, ale jak przestrzega Milton Friedman może to doprowadzić do tego, że pojawi się za dużo pieniądza w gospodarce i to ma swoje negatywne konsekwencje.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank">Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”</a>. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿&gt; Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/055/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 055 – Przecenieni innowatorzy</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 055 – Przecenieni innowatorzy

Pozostańmy w temacie wartości – jej tworzenia, przechwytywania i wyceniania wszystkiego dookoła, o czym pisze Marianna Mazzucato w książce „Wartość wszystkiego”. Przyjrzyjmy się branży farmaceutycznej i temu jak ona postrzega to, ile jest warte zdrowie i życie? Bo chyba większość ludzi wyczuwa tu spore nadużycia. I słusznie, bo to obok sektora finansowanego, najwięksi mistrzowie jeśli chodzi o przechwytywanie wartości.      Zawartość odcinka „Przechwytywanie wartości”  Zwykle koncerty farmaceutyczne tłumacząc astronomiczne ceny ich produktów używając dwóch argumentów. Pierwszy – że wytworzenie leku jest bardzo drogie i ryzykowne. Drugi – że ich leki mają tak wielką wartość dla pacjentów i dla systemów opieki zdrowotnej. Wpierw warto zwrócić uwagę, że w przypadku leków trudno mówić o normalnie działającym rynku. Duża część dochodów firm farmaceutycznych pochodzi z wmawiania nam pewnych chorób. Wróćmy do argumentów. Pierwszy – wysoki koszt wynalezienia leku i dopuszczenia go do użycia. To prawda. Sęk w tym, że duża część badań nie jest finansowana przez firmy farmaceutyczne, ale ze środków publicznych.  Firmy farmaceutyczne wydają znacznie więcej na marketing niż na badania podstawowe. Duża część budżetu, jak pisze Mazzucato, to wykupywanie akcji własnych, które ma podwyższyć ceny akcji w krótkim okresie i korzystnie wpłynąć na wynagrodzenia członków zarządu. Dziś przemysł farmaceutyczny w coraz większym stopniu skupia się na mniej ryzykownym etapie opracowania leków i na lekach stanowiących warianty produktów już istniejących. Drugi argument o tym, że leki są tak wiele warte dla pacjentów i systemów opieki zdrowotnej. Problem w tym, że badania pokazują, że nie ma żadnej korelacji między cenami leków (badano preparaty na niektóre nowotwory) a ich wartością obliczaną na podstawie korzystnych cech leku (np. wzrostu oczekiwanej długości życia pacjentów, skutków ubocznych). Nie chciałbym, żeby ktoś pomyślał, że jestem za nacjonalizacją firm farmaceutycznych, czy za tym, żeby uniemożliwić im osiąganie zysków. Wolałbym jednak, żeby ich wysokość nie była tak bardzo oderwana od wartości, które przynoszą. Ponadto, dobrze by było żeby państwo – skoro bierze na siebie ryzyko dużej części badań i to tych najbardziej ryzykownych – miało coś do powiedzenia. Dziś jest natomiast tylko pokornym klientem. W przeciwnym razie będzie to zwyczajne przechwytywanie wartości przez firmy farmaceutyczne. Trzeba pamiętać, że istnieje też ryzyko w drugą stronę. Gdy ktoś spojrzy jaki jest koszt wytworzenia jednej tabletki i na tej podstawie będzie chciał określać cenę, zapominając o kosztach wytworzenia pierwszej tabletki.    Do poczytania Ten odcinek powstał na motywach książki Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 054 – Przechwytywanie wartości pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Pozostańmy w temacie wartości – jej tworzenia, przechwytywania i wyceniania wszystkiego dookoła, o czym pisze Marianna Mazzucato w książce „Wartość wszystkiego”. Przyjrzyjmy się branży farmaceutycznej i temu jak ona postrzega to, ile jest warte zdrowie i życie? Bo chyba większość ludzi wyczuwa tu spore nadużycia. I słusznie, bo to obok sektora finansowanego, najwięksi mistrzowie jeśli chodzi o przechwytywanie wartości. <h3>Zawartość odcinka „Przechwytywanie wartości”</h3> <ol> <li>Zwykle koncerty farmaceutyczne tłumacząc astronomiczne ceny ich produktów używając dwóch argumentów. Pierwszy – że wytworzenie leku jest bardzo drogie i ryzykowne. Drugi – że ich leki mają tak wielką wartość dla pacjentów i dla systemów opieki zdrowotnej.</li> <li>Wpierw warto zwrócić uwagę, że w przypadku leków trudno mówić o normalnie działającym rynku.</li> <li>Duża część dochodów firm farmaceutycznych pochodzi z wmawiania nam pewnych chorób.</li> <li>Wróćmy do argumentów. Pierwszy – wysoki koszt wynalezienia leku i dopuszczenia go do użycia. To prawda. Sęk w tym, że duża część badań nie jest finansowana przez firmy farmaceutyczne, ale ze środków publicznych.  Firmy farmaceutyczne wydają znacznie więcej na marketing niż na badania podstawowe. Duża część budżetu, jak pisze Mazzucato, to wykupywanie akcji własnych, które ma podwyższyć ceny akcji w krótkim okresie i korzystnie wpłynąć na wynagrodzenia członków zarządu.</li> <li>Dziś przemysł farmaceutyczny w coraz większym stopniu skupia się na mniej ryzykownym etapie opracowania leków i na lekach stanowiących warianty produktów już istniejących.</li> <li>Drugi argument o tym, że leki są tak wiele warte dla pacjentów i systemów opieki zdrowotnej. Problem w tym, że badania pokazują, że nie ma żadnej korelacji między cenami leków (badano preparaty na niektóre nowotwory) a ich wartością obliczaną na podstawie korzystnych cech leku (np. wzrostu oczekiwanej długości życia pacjentów, skutków ubocznych).</li> <li>Nie chciałbym, żeby ktoś pomyślał, że jestem za nacjonalizacją firm farmaceutycznych, czy za tym, żeby uniemożliwić im osiąganie zysków. Wolałbym jednak, żeby ich wysokość nie była tak bardzo oderwana od wartości, które przynoszą. Ponadto, dobrze by było żeby państwo – skoro bierze na siebie ryzyko dużej części badań i to tych najbardziej ryzykownych – miało coś do powiedzenia. Dziś jest natomiast tylko pokornym klientem. W przeciwnym razie będzie to zwyczajne przechwytywanie wartości przez firmy farmaceutyczne.</li> <li>Trzeba pamiętać, że istnieje też ryzyko w drugą stronę. Gdy ktoś spojrzy jaki jest koszt wytworzenia jednej tabletki i na tej podstawie będzie chciał określać cenę, zapominając o kosztach wytworzenia pierwszej tabletki.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank">Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”</a>. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/054/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 054 – Przechwytywanie wartości</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 054 – Przechwytywanie wartości

Dziś stawiam pytanie, które przed laty postawiła też Beata K. z zespołu Bajm – „Ile jesteś wart, kto Twoją cenę zna?” Czyli będę mówił o samym sednie ekonomii – co ile jest warte? Przyjrzyjmy się ile jest warte to, co robimy? Jak to jest wyceniane i czy jest tu jakaś przestrzeń do poprawy?      Zawartość odcinka „Ile jesteś wart?”  Dlaczego wyceny nie można sprowadzić tylko do sloganu – „produkt lub usługa są warte dokładnie tyle ile ktoś jest w stanie za to zapłacić?”.  Podobnie jeśli chodzi o wycenę naszej pracy – to, że w niektórych branżach płacimy chore pieniądze za pracę, która nie tworzy żadnej sensownej wartości, nie oznacza, że musimy się na to godzić. Mistrzami w przechwytywaniu wartości są bankierzy – czy szerzej sektor finansowy. Pisze o tym Marianna Mazzucato w książce „Wartość wszystkiego”. Wspaniale pokazał to strajk bankierów, który w 1970 roku w Irlandii trwał pół roku i… nikogo nie zmartwił. Totalnym przeciwieństwem był strajk śmieciarzy w Nowym Jorku. To przechwytywanie wspaniale, jak pisze Mazzucato, widać w jednej prostej statystyce. Między 1975 a 2017 rokiem realny PKB USA się mniej więcej potroił. W tym okresie produktywność wzrosła o ok 60%. Jednak od 1979 roku realna płaca za godzinę większości amerykańskich pracowników pozostała na takim samym poziomie, a nawet spadła. Jak w takim razie wyceniać? Wartość społeczna? Więc ile jesteś wart? Na pewno rozwiązaniem nie jest przeniesienie tej kompetencji na państwo. W krajach, gdzie sektor bankowy jest w całości kontrolowany przez państwo (Chiny) też pojawiają się te same problemy. Wtedy oczywiście rządzą spekulacji dla prywatnego zysku jest w pewnym sensie trzymana w ryzach. Ale jest to podporządkowane celom politycznym (partyjnym) i też może prowadzić do przegrzania i pojawienia się baniek, których pęknięcie może być potężnym wstrząsem dla gospodarki. Na naszych oczach dzieje się historia największego chińskiego dewelopera – Evergrande. Uważam, że rozwiązaniem nie byłoby też karne 70% opodatkowanie bogaczy, co proponują niektórzy ekonomiści. Bo rozwiązaniem nie jest konfiskata mienia, zwyczajna grabież, tylko zniszczenie systemu, w którym zyski są prywatne, a ryzyko uspołecznione.  Do pewnego stopnia możemy się godzić na ryzykowne gry sektora finansowego (tak jak godzimy się na działalność kasyn). Musimy tylko dopilnować, żeby w razie problemów podatnicy nie musieli ich ratować.    Do poczytania Ten odcinek powstał na motywach książki Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 053 – Ile jesteś wart? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Dziś stawiam pytanie, które przed laty postawiła też Beata K. z zespołu Bajm – „Ile jesteś wart, kto Twoją cenę zna?” Czyli będę mówił o samym sednie ekonomii – co ile jest warte? Przyjrzyjmy się ile jest warte to, co robimy? Jak to jest wyceniane i czy jest tu jakaś przestrzeń do poprawy? <h3>Zawartość odcinka „Ile jesteś wart?”</h3> <ol> <li>Dlaczego wyceny nie można sprowadzić tylko do sloganu – „produkt lub usługa są warte dokładnie tyle ile ktoś jest w stanie za to zapłacić?”. </li> <li>Podobnie jeśli chodzi o wycenę naszej pracy – to, że w niektórych branżach płacimy chore pieniądze za pracę, która nie tworzy żadnej sensownej wartości, nie oznacza, że musimy się na to godzić.</li> <li>Mistrzami w przechwytywaniu wartości są bankierzy – czy szerzej sektor finansowy. Pisze o tym Marianna Mazzucato w książce „Wartość wszystkiego”.</li> <li>Wspaniale pokazał to strajk bankierów, który w 1970 roku w Irlandii trwał pół roku i… nikogo nie zmartwił. Totalnym przeciwieństwem był strajk śmieciarzy w Nowym Jorku.</li> <li>To przechwytywanie wspaniale, jak pisze Mazzucato, widać w jednej prostej statystyce. Między 1975 a 2017 rokiem realny PKB USA się mniej więcej potroił. W tym okresie produktywność wzrosła o ok 60%. Jednak od 1979 roku realna płaca za godzinę większości amerykańskich pracowników pozostała na takim samym poziomie, a nawet spadła.</li> <li>Jak w takim razie wyceniać? Wartość społeczna? Więc ile jesteś wart? Na pewno rozwiązaniem nie jest przeniesienie tej kompetencji na państwo.</li> <li>W krajach, gdzie sektor bankowy jest w całości kontrolowany przez państwo (Chiny) też pojawiają się te same problemy. Wtedy oczywiście rządzą spekulacji dla prywatnego zysku jest w pewnym sensie trzymana w ryzach. Ale jest to podporządkowane celom politycznym (partyjnym) i też może prowadzić do przegrzania i pojawienia się baniek, których pęknięcie może być potężnym wstrząsem dla gospodarki. Na naszych oczach dzieje się historia największego chińskiego dewelopera – Evergrande.</li> <li>Uważam, że rozwiązaniem nie byłoby też karne 70% opodatkowanie bogaczy, co proponują niektórzy ekonomiści. Bo rozwiązaniem nie jest konfiskata mienia, zwyczajna grabież, tylko zniszczenie systemu, w którym zyski są prywatne, a ryzyko uspołecznione. </li> <li>Do pewnego stopnia możemy się godzić na ryzykowne gry sektora finansowego (tak jak godzimy się na działalność kasyn). Musimy tylko dopilnować, żeby w razie problemów podatnicy nie musieli ich ratować.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank">Mariany Mazzucato – „Wartość wszystkiego”</a>. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4972823/wartosc-wszystkiego-wytwarzanie-i-zawlaszczanie-w-globalnej-gospodarce" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/053/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 053 – Ile jesteś wart?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 053 – Ile jesteś wart?

W tym podcaście wielokrotnie pokazywałem, że nie można człowieka uważać za przesadnie racjonalnego. Tę prawdę jest nam jednak łatwiej przyjąć niż to, że my sami też postępujemy źle – niemoralnie. To wypieramy już z całą mocą.  Wiele odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje znalazłem w książce „Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?”, której autorem jest Jonathan Haidt. Jaka jest więc prawda o człowieku? Zapraszam na odcinek o słoniach, jeźdźcach i rzecznikach prasowych.      Zawartość odcinka „Prawda o człowieku”  Ludzki umysł jest podzielony na części. Jeździec odpowiada za procesy kontrolowane, a słoń za procesy automatyczne. Ale uwaga – to jeździec powstał w toku ewolucji, aby służyć słoniowi. Intuicje pojawiają się pierwsze, rozumowanie pojawia się później. Jeśli chce się zmienić czyjeś zdanie trzeba najpierw zwrócić się do słonia. W przeciwnym wypadku, gdy podajemy informacje sprzeczną z intuicją, jeździec będzie starał się znaleźć wyjście ewakuacyjne (i prawie zawsze mu się to uda). Nie da się wymyślić lekcji etyki, dzięki której ludzie zaczną się zachowywać bardziej etycznie, bo lekcje są dla jeźdźców. Słonia przekonuje się bardzo ciężko. Rozwiązaniem może być więc książka polecona przez Johnathana Haidta – „Pstryk. Jak zmieniać żeby zmienić?” – czyli zmieniać otoczenie – ścieżkę, po której jedzie słoń. Obsesyjnie martwimy się tym, co myślą o nas inni, choć w dużej mierze nie jesteśmy świadomi tego faktu. Każdy z nas ma w sobie rzecznika prasowego, który automatycznie usprawiedliwia nas – nawet kłamiąc – i to tak przekonująco, że sami w to wierzymy. Mamy ciekawy instynkt stadny – w wyborach (także tych politycznych) bardziej dbamy o interes swojej grupy niż o swój własny. Są różnice kulturowe – WEIRD (Western, educated, industrialized, rich, and democratic) inaczej niż mieszkańcy Azji Wschodniej.  Jeśli już wejdziemy – z jakiś względów w swój matriks – to bardzo trudno będzie nam się z niego wydostać. Ludzie chcą mieć psy dopasowane do swoich matriksów moralnych.    Do poczytania Ten odcinek powstał na motywach książki „Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?”  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP052 – Prawda o człowieku pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

W tym podcaście wielokrotnie pokazywałem, że nie można człowieka uważać za przesadnie racjonalnego. Tę prawdę jest nam jednak łatwiej przyjąć niż to, że my sami też postępujemy źle – niemoralnie. To wypieramy już z całą mocą.  Wiele odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje znalazłem w książce „Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?”, której autorem jest Jonathan Haidt. Jaka jest więc prawda o człowieku? Zapraszam na odcinek o słoniach, jeźdźcach i rzecznikach prasowych. <h3>Zawartość odcinka „Prawda o człowieku”</h3> <ol> <li>Ludzki umysł jest podzielony na części. Jeździec odpowiada za procesy kontrolowane, a słoń za procesy automatyczne. Ale uwaga – to jeździec powstał w toku ewolucji, aby służyć słoniowi.</li> <li>Intuicje pojawiają się pierwsze, rozumowanie pojawia się później.</li> <li>Jeśli chce się zmienić czyjeś zdanie trzeba najpierw zwrócić się do słonia. W przeciwnym wypadku, gdy podajemy informacje sprzeczną z intuicją, jeździec będzie starał się znaleźć wyjście ewakuacyjne (i prawie zawsze mu się to uda).</li> <li>Nie da się wymyślić lekcji etyki, dzięki której ludzie zaczną się zachowywać bardziej etycznie, bo lekcje są dla jeźdźców. Słonia przekonuje się bardzo ciężko. Rozwiązaniem może być więc książka polecona przez Johnathana Haidta – „Pstryk. Jak zmieniać żeby zmienić?” – czyli zmieniać otoczenie – ścieżkę, po której jedzie słoń.</li> <li>Obsesyjnie martwimy się tym, co myślą o nas inni, choć w dużej mierze nie jesteśmy świadomi tego faktu.</li> <li>Każdy z nas ma w sobie rzecznika prasowego, który automatycznie usprawiedliwia nas – nawet kłamiąc – i to tak przekonująco, że sami w to wierzymy.</li> <li>Mamy ciekawy instynkt stadny – w wyborach (także tych politycznych) bardziej dbamy o interes swojej grupy niż o swój własny.</li> <li>Są różnice kulturowe – WEIRD (Western, educated, industrialized, rich, and democratic) inaczej niż mieszkańcy Azji Wschodniej. </li> <li>Jeśli już wejdziemy – z jakiś względów w swój matriks – to bardzo trudno będzie nam się z niego wydostać.</li> <li>Ludzie chcą mieć psy dopasowane do swoich matriksów moralnych.</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/236888/prawy-umysl-dlaczego-dobrych-ludzi-dzieli-religia-i-polityka" rel="noopener nofollow" target="_blank">„Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?”</a> <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/236888/prawy-umysl-dlaczego-dobrych-ludzi-dzieli-religia-i-polityka" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/052/" rel="nofollow" target="_blank">WNP052 – Prawda o człowieku</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP052 – Prawda o człowieku

Adam Nowak śpiewał, że żyjemy w kraju cudownych metafor. Ekonomia też jest taką krainą. I nie można tego bagatelizować, bo metafory są nośne, przemawiają do szerokiej publiczności i w efekcie mają ogromny wpływ na rzeczywistość. Na przykład „ekonomia obwarzanka”.      Zawartość odcinka „Ekonomia obwarzanka – kraina cudownych metafor”  Ekonomia jest bardzo podoba do teologii – wiara w obu wypadkach ogrywa wielką rolę.  Jeśli dostatecznie dużo ludzi uwierzy, że inflacja będzie rosła, to nawet bez prawdziwych makroekonomicznych powodów tak się stanie.  Dlatego tak dużą moc ma książka Kate Raworth – „Ekonomia obwarzanka”, bo autorka ta bardzo dobrze posługuje się metaforami. O co chodzi w tytułowej metaforze – czym jest „ekonomia obwarzanka”? Problem w tym, że za trafnymi metaforami, autorka dostarcza też moim zdaniem nietrafione, a czasem naiwne rozwiązania. Książka zaczyna się od cytatu, który dobrze oddaje taki piękny, intelektualny, ale zarazem oderwany od rzeczywistości sposób myślenia – „najpotężniejszym narzędziem ekonomii nie są pieniądze, ani nawet algebra,. Jest nim ołówek. Bo ołówkiem można narysować świat na nowo”. Albo „Zadanie na XXI wiek jest jasne: tworzyć gospodarki, które przynoszą dobrostan człowieka w rozwijającej się sieci życia, tak byśmy mogli dobrze żyć w równowadze bezpiecznej i sprawiedliwej przestrzeni Obwarzanka. Zaczyna się ono od rozpoznania, że każda gospodarka – od lokalnych po globalne – jest zintegrowana ze społeczeństwem i światem życia.”. Zgoda. Tylko jak to zrobić? Bo recepty Kate Raworth nie dają odpowiedzi. Są też dobre pomysły – żeby zastanowić się co opodatkować? PKB nie może być celem samym w sobie (ale co w zamian?). Warto pielęgnować prawdziwą ludzką naturę (a nie bajki o człowieku ekonomicznym). Autorka przestawia bardzo mało konkretnych rozwiązań. Jeśli już, to nadzieję widzi zasadniczo w dwóch działaniach – samoograniczaniu się i redystrybucji.  Raworth krytykuje tzw. Środowiskową Krzywą Kuznetsa, co wpisuje się w aktualny trend, ale wcale nie jest takie oczywiste. Mimo tych wad patrzę na tę książkę z życzliwością – bo dotyka przecież bardzo ważnego tematu. Nie da się ukryć, że świat potrzebuje też pewnego uwrażliwienia. Byle tylko takie marzycielstwo i naiwność nie utrudniły nam odnalezienia prawdziwych rozwiązań tych poważnych problemów    Do poczytania Ten odcinek powstał na motywach książki Kate Raworth – „Ekonomia obwarzanka”.  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP051 – Ekonomia obwarzanka – kraina cudownych metafor pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Adam Nowak śpiewał, że żyjemy w kraju cudownych metafor. Ekonomia też jest taką krainą. I nie można tego bagatelizować, bo metafory są nośne, przemawiają do szerokiej publiczności i w efekcie mają ogromny wpływ na rzeczywistość. Na przykład „ekonomia obwarzanka”. <h3>Zawartość odcinka „Ekonomia obwarzanka – kraina cudownych metafor”</h3> <ol> <li>Ekonomia jest bardzo podoba do teologii – wiara w obu wypadkach ogrywa wielką rolę. </li> <li>Jeśli dostatecznie dużo ludzi uwierzy, że inflacja będzie rosła, to nawet bez prawdziwych makroekonomicznych powodów tak się stanie. </li> <li>Dlatego tak dużą moc ma książka Kate Raworth – „Ekonomia obwarzanka”, bo autorka ta bardzo dobrze posługuje się metaforami.</li> <li>O co chodzi w tytułowej metaforze – czym jest „ekonomia obwarzanka”?</li> <li>Problem w tym, że za trafnymi metaforami, autorka dostarcza też moim zdaniem nietrafione, a czasem naiwne rozwiązania.</li> <li>Książka zaczyna się od cytatu, który dobrze oddaje taki piękny, intelektualny, ale zarazem oderwany od rzeczywistości sposób myślenia – „najpotężniejszym narzędziem ekonomii nie są pieniądze, ani nawet algebra,. Jest nim ołówek. Bo ołówkiem można narysować świat na nowo”.</li> <li>Albo „Zadanie na XXI wiek jest jasne: tworzyć gospodarki, które przynoszą dobrostan człowieka w rozwijającej się sieci życia, tak byśmy mogli dobrze żyć w równowadze bezpiecznej i sprawiedliwej przestrzeni Obwarzanka. Zaczyna się ono od rozpoznania, że każda gospodarka – od lokalnych po globalne – jest zintegrowana ze społeczeństwem i światem życia.”. Zgoda. Tylko jak to zrobić? Bo recepty Kate Raworth nie dają odpowiedzi.</li> <li>Są też dobre pomysły – żeby zastanowić się co opodatkować? PKB nie może być celem samym w sobie (ale co w zamian?). Warto pielęgnować prawdziwą ludzką naturę (a nie bajki o człowieku ekonomicznym).</li> <li>Autorka przestawia bardzo mało konkretnych rozwiązań. Jeśli już, to nadzieję widzi zasadniczo w dwóch działaniach – samoograniczaniu się i redystrybucji. </li> <li>Raworth krytykuje tzw. <a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzywa_Kuznetsa" rel="noopener nofollow" target="_blank">Środowiskową Krzywą Kuznetsa</a>, co wpisuje się w aktualny trend, ale wcale nie jest takie oczywiste.</li> <li>Mimo tych wad patrzę na tę książkę z życzliwością – bo dotyka przecież bardzo ważnego tematu. Nie da się ukryć, że świat potrzebuje też pewnego uwrażliwienia. Byle tylko takie marzycielstwo i naiwność nie utrudniły nam odnalezienia prawdziwych rozwiązań tych poważnych problemów</li> </ol> <h3>Do poczytania</h3> Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4970277/ekonomia-obwarzanka-siedem-sposobow-myslenia-o-ekonomii-xxi-wieku" rel="noopener nofollow" target="_blank">Kate Raworth – „Ekonomia obwarzanka”</a>. <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4970277/ekonomia-obwarzanka-siedem-sposobow-myslenia-o-ekonomii-xxi-wieku" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/051/" rel="nofollow" target="_blank">WNP051 – Ekonomia obwarzanka – kraina cudownych metafor</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP051 – Ekonomia obwarzanka – kraina cudownych metafor

Wiele osób słysząc zbitkę „ekonomia wartości” ma wrażenie, że to pleonazm (masło maślane). To tak jakby powiedzieć „stolarka drewna” albo „stomatologia zębów”. Wiadomo, że ekonomia zajmuje się wartością – wyceną, zyskiem, itp. Dlaczego więc ludzie, którzy się tym zajmują, w tym ja sam, uporczywie trzymamy się tej zbitki? Dlatego, że uważamy, że w ekonomii ogromną rolę odgrywają także wartości pozaekonomiczne. Wiem, że słysząc o wartościach pozaekonomicznych wiele osób obawia się, że zaraz będę popadał w jakieś płytkie kaznodziejstwo albo indoktrynację. Zapewniem jednak, że tak nie będzie. Postaram się pokazać przykłady, które udowadniają, że poważne potraktowanie Wartości (tych pisanych wielką literą) wcale nie musi oznaczać przemiany firmy w organizację dobroczynną. Co więcej, ekonomia wartości ułatwia budowanie podtrzymywanego i dochodowego biznesu.    Zawartość odcinka „Ekonomia wartości”  Czy w ekonomii wartości konieczne jest to, aby wszyscy mieli taki sam system wartości? Dlaczego Wartości będą mają coraz większe znaczenie w biznesie? Czy zawsze trzeba mieć szlachetne pobudki? Czy Wartości mogą być wykorzystywane instrumentalnie? Jak odróżnić firmę poważnie traktującą wartości pozaekonomiczne od firm-pozerów? Dlaczego myślenie w stylu „każdy koszt zły, każdy przychód dobry” nie prowadzi do niczego dobrego? Czy ekonomia wartości oznacza przekreślenie mechanizmów rynkowych? Jakie są pozytywne przykłady zastosowania ekonomii wartości w praktyce?    Open Eyes Economy Jeśli chodzi o ekonomię wartości, to gorąco polecam ruch intelektualno-wdrożeniowy Open Eyes Economy, który mam przyjemność współtworzyć. Naszym flagowym wydarzeniem jest doroczny, listopadowy międzynarodowy kongres ekonomii wartości – Open Eyes Economy Summit. Działamy jednak przez cały rok, czego efektem są dziesiątki wydarzeń, publikacji i innych inicjatyw.    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube.  Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 050 – Ekonomia wartości pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Wiele osób słysząc zbitkę „ekonomia wartości” ma wrażenie, że to pleonazm (masło maślane). To tak jakby powiedzieć „stolarka drewna” albo „stomatologia zębów”. Wiadomo, że ekonomia zajmuje się wartością – wyceną, zyskiem, itp. Dlaczego więc ludzie, którzy się tym zajmują, w tym ja sam, uporczywie trzymamy się tej zbitki? Dlatego, że uważamy, że w ekonomii ogromną rolę odgrywają także wartości pozaekonomiczne. Wiem, że słysząc o wartościach pozaekonomicznych wiele osób obawia się, że zaraz będę popadał w jakieś płytkie kaznodziejstwo albo indoktrynację. Zapewniem jednak, że tak nie będzie. Postaram się pokazać przykłady, które udowadniają, że poważne potraktowanie Wartości (tych pisanych wielką literą) wcale nie musi oznaczać przemiany firmy w organizację dobroczynną. Co więcej, ekonomia wartości ułatwia budowanie podtrzymywanego i dochodowego biznesu. <h3>Zawartość odcinka „Ekonomia wartości”</h3> <ol> <li>Czy w ekonomii wartości konieczne jest to, aby wszyscy mieli taki sam system wartości?</li> <li>Dlaczego Wartości będą mają coraz większe znaczenie w biznesie?</li> <li>Czy zawsze trzeba mieć szlachetne pobudki?</li> <li>Czy Wartości mogą być wykorzystywane instrumentalnie?</li> <li>Jak odróżnić firmę poważnie traktującą wartości pozaekonomiczne od firm-pozerów?</li> <li>Dlaczego myślenie w stylu „każdy koszt zły, każdy przychód dobry” nie prowadzi do niczego dobrego?</li> <li>Czy ekonomia wartości oznacza przekreślenie mechanizmów rynkowych?</li> <li>Jakie są pozytywne przykłady zastosowania ekonomii wartości w praktyce?</li> </ol> <h3>Open Eyes Economy</h3> Jeśli chodzi o ekonomię wartości, to gorąco polecam ruch intelektualno-wdrożeniowy <a href="https://oees.pl" rel="noopener nofollow" target="_blank">Open Eyes Economy</a>, który mam przyjemność współtworzyć. Naszym flagowym wydarzeniem jest doroczny, listopadowy międzynarodowy kongres ekonomii wartości – <a href="https://oees.pl" rel="noopener nofollow" target="_blank">Open Eyes Economy Summit</a>. Działamy jednak przez cały rok, czego efektem są dziesiątki wydarzeń, publikacji i innych inicjatyw.  <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/050/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 050 – Ekonomia wartości</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 050 – Ekonomia wartości

W Polsce chyba każdy narzeka na wysokie ceny mieszkań – niezależnie od tego czy na wynajem czy do kupienia. Chyba tylko deweloperzy się z tego cieszą. Chociaż to jest akurat grupa, której cieżko dogodzić – nawet jeśli przed nimi władze miasta rozścielają czerwony dywan, jak na przykład w Krakowie, to oni i tak narzekają, że źle, że ciężko… Ale nie skupiajmy się na deweloperach. Skupmy się na mieszkaniach. Czy mieszkania rzeczywiście muszą być tak drogie?    Kontekst Jakub Sawulski w swojej książce „Pokolenie 89″ przywołuje statystykę, że 46% osób w wieku od 25 do 34 lat mieszka z rodzicami. Tylko w siedmiu państwach UE odsetek ten jest wyższy. Są natomiast kraje, gdzie wynosi on mniej niż 10% (Dania, Finlandia, Szwecja). Osoby te są obrażane – „Piotrusie pany”, „nie chcą dorosnąć” – media są pełne tego typu stwierdzeń. Jest to krzywdzące. Ta sytuacja jest bowiem w dużej mierze wynikiem tego jak wygląda nasz rynek mieszkaniowy. Świadczą o tym kolejne statystyki przywoływane przez Jakuba Sawulskiego:  Na 1000 mieszkańców przypada 363 mieszkania. Gorzej jest tylko na Słowacji (360). Średnia UE to 480. Mieszkania w Polsce są przepełnione – 41% naszej populacji żyje w przepełnionym – według norm UE – mieszkaniu.    Mieszkania – rozwiązania i anty-rozwiązania Co można zrobić? Oczywiście, budować więcej! Problem w tym, że to nie takie proste. Deweloperzy mają wiele swobody, a i tak nienadążaną za popytem. Państwo też ma problem ze sprawnym budowaniem mieszań (od Gierka chyba nikomu się to w Polsce nie udało na zadawalającą skalę). Ważne jest jednak ograniczenie traktowania mieszkań jako lokowania kapitału, które w dobie niskich stóp procentowych i bardzo niskiego oprocentowania lokat, jest traktowane jako najlepsze bezpieczne ulokowanie pieniędzy. Są też rzeczy, które moim zdaniem na pewno NIE ZADZIAŁAJĄ. Myślę tu przede wszystkim o dopłatach do kredytów (bo to tak naprawdę dofinansowywanie deweloperów). Według mnie nie ma też sensu zwiększanie ochrony praw lokatorów, bo ta ochrona w Polsce i tak jest już dość silna (tylko w 9 na 32 badanych krajach OECD ta ochrona jest wyższa niż w Polsce). Ten odcinek powstał na motywach książki Jakuba Sawulskiego – „Pokolenie 89. Młodzi o polskiej transformacji”. Polecam!    Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 049 – Czy mieszkania muszą być aż tak drogie? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

W Polsce chyba każdy narzeka na wysokie ceny mieszkań – niezależnie od tego czy na wynajem czy do kupienia. Chyba tylko deweloperzy się z tego cieszą. Chociaż to jest akurat grupa, której cieżko dogodzić – nawet jeśli przed nimi władze miasta rozścielają czerwony dywan, jak na przykład w Krakowie, to oni i tak narzekają, że źle, że ciężko… Ale nie skupiajmy się na deweloperach. Skupmy się na mieszkaniach. Czy mieszkania rzeczywiście muszą być tak drogie? <h3>Kontekst</h3> Jakub Sawulski w swojej książce <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4890016/pokolenie-89-mlodzi-o-polskiej-transformacji" rel="noopener nofollow" target="_blank">„Pokolenie 89″</a> przywołuje statystykę, że 46% osób w wieku od 25 do 34 lat mieszka z rodzicami. Tylko w siedmiu państwach UE odsetek ten jest wyższy. Są natomiast kraje, gdzie wynosi on mniej niż 10% (Dania, Finlandia, Szwecja). Osoby te są obrażane – „Piotrusie pany”, „nie chcą dorosnąć” – media są pełne tego typu stwierdzeń. Jest to krzywdzące. Ta sytuacja jest bowiem w dużej mierze wynikiem tego jak wygląda nasz rynek mieszkaniowy. Świadczą o tym kolejne statystyki przywoływane przez Jakuba Sawulskiego: <ul> <li>Na 1000 mieszkańców przypada 363 mieszkania. Gorzej jest tylko na Słowacji (360). Średnia UE to 480.</li> <li>Mieszkania w Polsce są przepełnione – 41% naszej populacji żyje w przepełnionym – według norm UE – mieszkaniu.</li> </ul> <h3>Mieszkania – rozwiązania i anty-rozwiązania</h3> Co można zrobić? Oczywiście, budować więcej! Problem w tym, że to nie takie proste. Deweloperzy mają wiele swobody, a i tak nienadążaną za popytem. Państwo też ma problem ze sprawnym budowaniem mieszań (od Gierka chyba nikomu się to w Polsce nie udało na zadawalającą skalę). Ważne jest jednak ograniczenie traktowania mieszkań jako lokowania kapitału, które w dobie niskich stóp procentowych i bardzo niskiego oprocentowania lokat, jest traktowane jako najlepsze bezpieczne ulokowanie pieniędzy. Są też rzeczy, które moim zdaniem na pewno NIE ZADZIAŁAJĄ. Myślę tu przede wszystkim o dopłatach do kredytów (bo to tak naprawdę dofinansowywanie deweloperów). Według mnie nie ma też sensu zwiększanie ochrony praw lokatorów, bo ta ochrona w Polsce i tak jest już dość silna (tylko w 9 na 32 badanych krajach OECD ta ochrona jest wyższa niż w Polsce). Ten odcinek powstał na motywach książki <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4890016/pokolenie-89-mlodzi-o-polskiej-transformacji" rel="noopener nofollow" target="_blank">Jakuba Sawulskiego – „Pokolenie 89. Młodzi o polskiej transformacji”</a>. Polecam! <a href="https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4890016/pokolenie-89-mlodzi-o-polskiej-transformacji" rel="noopener nofollow" target="_blank"></a> <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/049/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 049 – Czy mieszkania muszą być aż tak drogie?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 049 – Czy mieszkania muszą być aż tak drogie?

Rzadko w tym podcaście zabieram tak jednoznacznie głos. Zwykle staram się przedstawić i zrozumieć racje obu stron. W tym jednak przypadku, po stronie zwolenników nie dostrzegam żadnych racji – może poza zapewnieniem sobie łatwego dostępu do dużych pieniędzy. Opłata reprograficzna to temat, który obudowano wielkimi słowami, przy okazji komplikując sprawę do granic absurdu. A tak naprawdę sprawa jest bardzo prosta, ale i bardzo niebezpieczna. Poświęćmy więc na nią kilka minut. Wpierw ustalmy, czym jest opłata reprograficzna. Następnie omówmy siedem powodów dlaczego jest ona złym pomysłem.    Co to jest opłata reprograficzna? Opłata reprograficzną jest rekompensatą za piractwo – czyli za legalne powielanie czyjejś twórczości bez zgody samego twórcy. Mimo, że kopiowanie (kserowanie książek, pobieranie muzyki czy filmów z serwisów typu chomikuj.pl ) jest legalne, to z pewnością wiąże się ze stratami twórców – bo część osób zamiast kupić, pobiera za darmo. Od czego pobierana jest opłata reprograficzna? Od urządzeń i nośników, które pozwalają na takie kopiowanie. Twórcy czują się jednak pokrzywdzeni, bo lista urządzeń jest, mówiąc delikatnie, dość archaiczna – „kaseta magnetofonowa, zestaw wieżowy z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD, czy magnetowid”. Część twórców, domaga się więc rozszerzenia opłaty na bardziej nowoczesne (i powszechniejsze) urządzenia – smartphony, smart-TV, itp.   Dlaczego opłata reprograficzna to zło?  Ponieważ próbuje się zwiększać rekompensatę za piractwo, choć samo zjawisko piractwa się zmniejsza. Samo piractwo też nie jest jednoznacznie negatywne z punktu widzenia twórców. Badania pokazują, że ci którzy najwięcej „piracą” korzystają też najwięcej z płatnych źródeł. Każe się płacić za samą MOŻLIWOŚĆ nieautoryzowanego kopiowania. Obciąża się więc także tych, którzy na przykład kupują sprzęt do drukowania faktur. W pewnym sensie zniechęca się do korzystania z płatnych źródeł, bo osoby obciążone opłatą mogą nabierać przekonania, że swoją rekompensatę już zapłaciły, więc mogą „piracić” do woli. O ile obecny katalog urządzeń objętych tą opłatą jest archaiczny, to rozszerzanie go na wszystkie smart-rzeczy sprawi, że będziemy mieć dodatkowy podatek na wszystko co ma komponent elektroniczny. Jest to kolejny podatek (a nie, wbrew nazwie, opłata). Do tego cel na który mają iść pozyskane środki jest trudny do zaakceptowania. Pieniądze mają iść na dopłatę do ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego dla artystów. Co w tym złego? Nie neguję trudnej sytuacji finansowej części artystów, ale nie widzę powodów faworyzowania ich względem innych grup, w których podobne problemy występują (dziennikarzy, rzemieślników, czy dziesiątek innych profesji). W pakiecie dostajemy też komisję, która będzie orzekać kto jest artystą, a kto nie i to też pachnie słusznie minionym ustrojem. Rozszerzenie opłaty reprograficznej spowoduje wzrost cen – import, dystrybucja i sprzedaż elektroniki odbywa się na zbyt niskich marżach, żeby te podmioty mogły wziąć opłatę na siebie.    Jaka alternatywa? Otwarte modele! Na tym też da się dobrze zarobić, o czym piszę w mojej książce – „Economics of Intellectual Property and Openness”. I właśnie – ja krytykuję rozszerzanie opłaty reprograficznej, choć samy piszę książki i taka rekompensata mogła by się wydawać ciekawym źródeł dochodu. Sam też wolę, co tylko mogę, udostępniać chociażby na mojej stronie. Więcej na ten temat w tekście, który napisałem dla Klubu Jagiellońskiego.   Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP048 – Dlaczego opłata reprograficzna to zło? pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Rzadko w tym podcaście zabieram tak jednoznacznie głos. Zwykle staram się przedstawić i zrozumieć racje obu stron. W tym jednak przypadku, po stronie zwolenników nie dostrzegam żadnych racji – może poza zapewnieniem sobie łatwego dostępu do dużych pieniędzy. Opłata reprograficzna to temat, który obudowano wielkimi słowami, przy okazji komplikując sprawę do granic absurdu. A tak naprawdę sprawa jest bardzo prosta, ale i bardzo niebezpieczna. Poświęćmy więc na nią kilka minut. Wpierw ustalmy, czym jest opłata reprograficzna. Następnie omówmy siedem powodów dlaczego jest ona złym pomysłem. <h3>Co to jest opłata reprograficzna?</h3> Opłata reprograficzną jest rekompensatą za piractwo – czyli za legalne powielanie czyjejś twórczości bez zgody samego twórcy. Mimo, że kopiowanie (kserowanie książek, pobieranie muzyki czy filmów z serwisów typu <a href="http://chomikuj.pl" rel="nofollow" target="_blank">chomikuj.pl</a> ) jest legalne, to z pewnością wiąże się ze stratami twórców – bo część osób zamiast kupić, pobiera za darmo. Od czego pobierana jest opłata reprograficzna? Od urządzeń i nośników, które pozwalają na takie kopiowanie. Twórcy czują się jednak pokrzywdzeni, bo lista urządzeń jest, mówiąc delikatnie, dość archaiczna – „kaseta magnetofonowa, zestaw wieżowy z magnetofonem i odtwarzaczem płyt CD, czy magnetowid”. Część twórców, domaga się więc rozszerzenia opłaty na bardziej nowoczesne (i powszechniejsze) urządzenia – smartphony, smart-TV, itp. <h3>Dlaczego opłata reprograficzna to zło?</h3> <ol> <li>Ponieważ próbuje się zwiększać rekompensatę za piractwo, choć samo zjawisko piractwa się zmniejsza.</li> <li>Samo piractwo też nie jest jednoznacznie negatywne z punktu widzenia twórców. Badania pokazują, że ci którzy najwięcej „piracą” korzystają też najwięcej z płatnych źródeł.</li> <li>Każe się płacić za samą MOŻLIWOŚĆ nieautoryzowanego kopiowania. Obciąża się więc także tych, którzy na przykład kupują sprzęt do drukowania faktur.</li> <li>W pewnym sensie zniechęca się do korzystania z płatnych źródeł, bo osoby obciążone opłatą mogą nabierać przekonania, że swoją rekompensatę już zapłaciły, więc mogą „piracić” do woli.</li> <li>O ile obecny katalog urządzeń objętych tą opłatą jest archaiczny, to rozszerzanie go na wszystkie smart-rzeczy sprawi, że będziemy mieć dodatkowy podatek na wszystko co ma komponent elektroniczny.</li> <li>Jest to kolejny podatek (a nie, wbrew nazwie, opłata). Do tego cel na który mają iść pozyskane środki jest trudny do zaakceptowania. Pieniądze mają iść na dopłatę do ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego dla artystów. Co w tym złego? Nie neguję trudnej sytuacji finansowej części artystów, ale nie widzę powodów faworyzowania ich względem innych grup, w których podobne problemy występują (dziennikarzy, rzemieślników, czy dziesiątek innych profesji). W pakiecie dostajemy też komisję, która będzie orzekać kto jest artystą, a kto nie i to też pachnie słusznie minionym ustrojem.</li> <li>Rozszerzenie opłaty reprograficznej spowoduje wzrost cen – import, dystrybucja i sprzedaż elektroniki odbywa się na zbyt niskich marżach, żeby te podmioty mogły wziąć opłatę na siebie.</li> </ol> <h3>Jaka alternatywa?</h3> Otwarte modele! Na tym też da się dobrze zarobić, o czym piszę w <a href="https://bartlomiejbiga.pl/tragedia" rel="nofollow" target="_blank">mojej książce – „Economics of Intellectual Property and Openness”</a>. I właśnie – ja krytykuję rozszerzanie opłaty reprograficznej, choć samy piszę książki i taka rekompensata mogła by się wydawać ciekawym źródeł dochodu. Sam też wolę, co tylko mogę, udostępniać chociażby na mojej stronie. Więcej na ten temat w <a href="https://klubjagiellonski.pl/2020/07/17/zamiast-podatku-od-smartfonow-wyzsze-opodatkowanie-najwiekszych-gwiazd/" rel="nofollow" target="_blank">tekście, który napisałem dla Klubu Jagiellońskiego</a>. <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/048/" rel="nofollow" target="_blank">WNP048 – Dlaczego opłata reprograficzna to zło?</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP048 – Dlaczego opłata reprograficzna to zło?

Żyjemy w dziwnych czasach i to z wielu względów. Na przykład, mamy dostępną ogromną ilość własności intelektualnej. Problem w tym, że ta obfitość nie rozwiązuje starych problemów. Co więcej, niejednokrotnie je pogłębia i do tego tworzy jeszcze nowe. To właśnie jest tragedia niematerialnej obfitości. Ten temat zainteresował mnie tak bardzo, że aż napisałem o nim książkę – „The Economics of Intellectual Property and Openness”, która w podtytule ma właśnie „Tragedy od Intangible Abundance”, czyli tragedia niematerialnej obfitości. Książka nie jest długa, ale tych, którzy chcieliby posłuchać w telegraficznym skrócie do jakich wniosków doszedłem, zapraszam do posłuchania tego odcinka. Między innymi odpowiem na pytanie, czy jest to pułapka bez wyjścia?    Zawartość odcinka „Tragedia niematerialnej obfitości” Opowiadam o tym:  Dlaczego ekonomistom trudno jest pomieścić w jednym zdaniu słowo „tragedia” i obfitość”? Czym przejawia się tragedia niematerialnej obfitości?  Podaż własności intelektualnej nie jest dostosowana do popytu Własność intelektualna stała się obszarem wyścigu zbrojeń Przyznawane jest wiele słabych patentów, które tworzą gąszcza patentowe i są pożywką dla trolli patentowych Firmy są w pułapce – patentują nie po to, aby zwiększać korzyści, ale aby minimalizować straty.    3. Kto jest temu winny? 4. I przede wszystkim: jak przeciwdziałać tragedii niematerialnej obfitości? 5. Dlaczego polskie start-upy imponują mi swoim podejściem do własności intelektualnej?   Więcej informacji o książce Bardziej szczegółowe informacje o książce (w tym przykładowy rozdział) można znaleźć na stronie https://bartlomiejbiga.pl/tragedia (a w wersji anglojęzycznej na https://bartlomiejbiga.pl/tragedy).  Posłuchaj i zostań na dłużej Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach:      Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne tutaj. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł WNP 047 – Tragedia niematerialnej obfitości pochodzi z serwisu Bartłomiej Biga.

Żyjemy w dziwnych czasach i to z wielu względów. Na przykład, mamy dostępną ogromną ilość własności intelektualnej. Problem w tym, że ta obfitość nie rozwiązuje starych problemów. Co więcej, niejednokrotnie je pogłębia i do tego tworzy jeszcze nowe. To właśnie jest tragedia niematerialnej obfitości. Ten temat zainteresował mnie tak bardzo, że aż napisałem o nim książkę – „The Economics of Intellectual Property and Openness”, która w podtytule ma właśnie „Tragedy od Intangible Abundance”, czyli tragedia niematerialnej obfitości. Książka nie jest długa, ale tych, którzy chcieliby posłuchać w telegraficznym skrócie do jakich wniosków doszedłem, zapraszam do posłuchania tego odcinka. Między innymi odpowiem na pytanie, czy jest to pułapka bez wyjścia? <h3>Zawartość odcinka „Tragedia niematerialnej obfitości”</h3> Opowiadam o tym: <ol> <li>Dlaczego ekonomistom trudno jest pomieścić w jednym zdaniu słowo „tragedia” i obfitość”?</li> <li>Czym przejawia się tragedia niematerialnej obfitości? <ol> <li>Podaż własności intelektualnej nie jest dostosowana do popytu</li> <li>Własność intelektualna stała się obszarem wyścigu zbrojeń</li> <li>Przyznawane jest wiele słabych patentów, które tworzą gąszcza patentowe i są pożywką dla trolli patentowych</li> <li>Firmy są w pułapce – patentują nie po to, aby zwiększać korzyści, ale aby minimalizować straty.</li> </ol> </li> </ol> 3. Kto jest temu winny? 4. I przede wszystkim: jak przeciwdziałać tragedii niematerialnej obfitości? 5. Dlaczego polskie start-upy imponują mi swoim podejściem do własności intelektualnej? <h3>Więcej informacji o książce</h3> Bardziej szczegółowe informacje o książce (w tym przykładowy rozdział) można znaleźć na stronie <a href="https://bartlomiejbiga.pl/tragedia" rel="noopener nofollow" target="_blank">https://bartlomiejbiga.pl/tragedia</a> (a w wersji anglojęzycznej na <a href="https://bartlomiejbiga.pl/tragedy" rel="noopener nofollow" target="_blank">https://bartlomiejbiga.pl/tragedy</a>). <h3>Posłuchaj i zostań na dłużej</h3> Odcinek można odsłuchać przy pomocy poniższego odtwarzacza. Są tu także linki umożliwiające pobranie odcinka oraz subskrypcję podcastu w najpopularniejszych programach: <a href="https://podcasts.apple.com/pl/podcast/wiedza-nieoczywista/id1473953244" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://www.google.com/podcasts?feed=aHR0cDovL2JhcnRsb21pZWpiaWdhLnBsL2ZlZWQvcG9kY2FzdC8" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="http://subscribeonandroid.com/bartlomiejbiga.pl/feed/podcast/" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"></a> <a href="https://open.spotify.com/show/6TR1i5wJ5gcdiNGdxmgGCP?si=0Z0GFGP8R_2CmfKP3G2bcA" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank"> </a> Podcastu można także słuchać w serwisie YouTube. ﻿ Poprzednie odcinki podcastu są dostępne <a href="https://bartlomiejbiga.pl/wiedza/" rel="nofollow" target="_blank">tutaj</a>. Koniecznie zapisz się też na newsletter, żeby być na bieżąco z kolejnymi odcinkami! Artykuł <a href="https://bartlomiejbiga.pl/047-2/" rel="nofollow" target="_blank">WNP 047 – Tragedia niematerialnej obfitości</a> pochodzi z serwisu <a href="https://bartlomiejbiga.pl" rel="nofollow" target="_blank">Bartłomiej Biga</a>.

WNP 047 – Tragedia niematerialnej obfitości

Wiedza Nieoczywista

The best episodes for anyone looking to learn more about topics such as happiness, fulfillment, depression and psychology/mental health in general. With interviews with industry experts, personal stories of individuals, this topic has lessons applicable to everyone. Add episodes you're interested into your queue below!

Best Episodes on Mental Health, Emotions & Thoughts

The best podcast episodes on parenting. Interviewing experts and talking through common issues surrounding parenting. This topic is filled with important lessons and insights for anyone listening. Add episodes you're interested into your queue below!